بزرگنمايي:

اينويزيلاين اصلا براکت ندارد و به معني رديف کردن نامريي دندان است.

براکت‌ها همان نگين‌هاي فلزي روي دندان‌هاي شما حين ارتودنسي هستند. براکت‌ها در واقع وسيله انتقال نيروي ارتودنسي به دندان هستند که شکل‌ها و انواع مختلفي داشته و کاربردهاي متفاوتي دارند. اگر از نظر جنس بخواهيم آنها را تقسيم‌بندي کنيم، براکت‌ها به دو نوع کلي (فلزي و هم‌رنگ دندان) تقسيم مي‌شوند. براکت‌هاي فلزي داراي سيستم‌هاي مختلفي هستند که بر اساس هدف درماني خاص مي‌توان از آنها استفاده کرد. گرچه کارکردن با برخي از اين براکت‌ها براي ارتودنتيست راحت‌تر است اما برخي ديگر نياز به کاربردهاي کلينيکي بيشتري دارند و زمان بيشتري از ارتودنتيست مي‌‌گيرند. براکت‌هايي که امروزه بيشتر استفاده مي‌شوند، براکت‌هايي هستند که کاربرد آنها براي ارتودنتيست راحت‌تر شده است. اگر بخواهيم آنها را تشبيه کنيم، براکت‌هاي قديمي‌تر مانند ماشين‌هاي قديمي دنده‌اي بوده اما براکت‌هاي جديد‌تر مانند اتومبيل‌هاي اتومات عمل مي‌کنند. براکت‌هاي رنگ دندان هم همانند انواع فلزي يک مدل قديمي و مدل جديد دارند، يعني همانند ماشين اتومات عمل مي‌کنند. غير از اين کاربرد، نحوه وصل‌هاي سيم‌هاي ارتودنسي هم مختلف است. بعضي از آنها با روکش‌هاي رنگي، سيم به آنها وصل مي‌شود اما بعضي ديگر سيستمي در خود دارند که به اصطلاح خود وصل‌شونده هستند. براکت‌هاي هم‌رنگ دندان، خود به سه نوع تقسيم مي‌شوند: براکت‌هاي پلاستيکي، کامپوزيتي و سراميکي. براکت‌هاي سراميکي گران‌تر بوده و هزينه بيشتري دارد اما مزيت اين براکت‌ها اين است که چون رنگ دندان هستند کمتر ديده مي‌شوند. براکت‌هاي رنگ دندان براي زيبايي کاربرد بيشتري دارند.

وقتي تمايل افراد براي انجام ارتودنسي از سنين کودکي به بزرگسالي ادامه پيدا کرد، استفاده از اين وسايل بيشتر رايج شد. به دليل نصب اين براکت‌ها، سيم‌هاي آنها و طول درمان، بزرگ‌تر‌ها و بالغان براي رفع مشکل و درمان ارتودنسي مراجعه نمي‌‌کردند ولي با پيشرفت‌هاي حاصله و توجه جامعه به امر زيبايي دندان و مرتب بودن آنها به موضوع ارزش بيشتري داده شد، بنابراين مراجعه براي ارتودنسي از سنين پايين به بزرگسالي رسيد و تعداد مراجعه بيشتر شد. همچنين با خود نياز‌هاي ديگري آورد و باعث شد که به سمتي برويم که ارتودنسي و براکت‌ها ديده نشود. اين سبب ابداع براکت‌هاي رنگ دندان شد.

براکت‌هاي پلاستيکي و کامپوزيتي خيلي راحت تغيير شکل مي‌دهند اما وقتي لازم است اينها محکم باشند و تغيير شکل ندهند، بايد فکر ديگري کرد. براکت‌هاي کامپوزيتي به راحتي تغيير شکل مي‌دهند. اين عيب در مقابل انواع سراميکي مطرح مي‌شود. از طرفي بعد از مدتي اين براکت‌ها رنگ مي‌گيرند، در حالي که براکت‌هاي سراميکي رنگ نمي‌‌گيرند. ولي عيبي که براکت‌هاي سراميکي نسبت به دو نوع ديگر دارد، گران بودن آنها است. از طرفي چون سراميک حالت شکنندگي دارد، نمي‌‌تواند برخي نيروها را تحمل کند و خرد مي‌شود. اما وقتي نيروي زيادي به براکت‌هاي کامپوزيتي و پلاستيکي وارد مي‌شود، تغيير شکل مي‌دهند و خرد نمي‌‌شوند. عيب ديگر در حرکات و جابه‌جايي است. در نقاط بسيار ريز بحث اصطکاک مطرح مي‌شود. اصطکاک سيم‌ها با سراميک هم نسبت به حالت‌هاي ديگر بيشتر است. براي کاهش اين اصطکاک، در شيارهاي موجود در براکت لايه فلزي عبور داده مي‌شود که از اين اصطکاک جلوگيري شود ولي براي رفع خاصيت شکنندگي آن هنوز اقدامي انجام نشده است.

بهترين نوع براکت دنداني، سراميکي است. براکت‌هاي فلزي نسب به نوع بي‌رنگ و سراميکي درشت‌تر و ضخيم‌تر و حجيم‌تر هستند. اما براکت‌هاي فلزي خيلي راحت نيرو را تحمل مي‌کنند و اين به دليل خاصيت فلزي بودن و چکش‌خواري آنها است.اما سراميکي‌ها قدرت تحمل زيادي نداشته و مي‌شکنند. هزينه‌هاي سراميکي هم نسبت به فلزي بيشتر است. از طرفي براکت‌هاي فلزي ديده مي‌شوند اما براکت‌هاي سراميکي کمتر ديده مي‌‌شوند و از نظر زيبايي بهترند، مخصوصا اگر روکش‌هاي بدون رنگ براي نصب‌شان استفاده شود. روکش‌هايي که روي دندان مي‌افتد چند روزي پس از قرار دادن آنها و به دليل مواد غذايي زرد رنگ مي‌شود ولي در هر صورت براکت‌هاي سراميکي ديد کمتري دارند.

نکته‌اي که بايد توجه شود اين است که براکت‌هاي سراميکي از جنس ميناي دندان سخت است و در تماس با ميناي دندان آن چيزي که از بين مي‌رود يا ساييده مي‌شود براکت سراميکي نيست و ميناي دندان است. ولي فلزات نسبت به ميناي دندان سختي کمتري دارند. در تماس فلز با ميناي دندان اين براکت است که از بين مي‌رود. وقتي دندان‌ها روي هم قرار مي‌گيرند معمولا دندان‌هاي بالا روي فک پايين را مي‌پوشانند. به اين ترتيب دندان‌هاي بالا در تماس با براکت‌هاي دندان‌هاي پايين قرار مي‌گيرند. حالا اگر براکت‌هاي فک پايين از نوع سراميکي باشند دندان‌هاي فک بالا آسيب مي‌بينند، يعني دنداني که با براکت در تماس قرار گيرد، ممکن است تحت اصطکاک کمي آسيب ببيند. اگر مراجع ما خيلي اصرار نداشته باشد توصيه مي‌کنيم که براکت سراميکي براي دندان پايين استفاده نکند ولي اگر اين براکت را انتخاب کرد بايد از اين نکته آگاهي داشته باشد، پس اگر قرار است از براکت براي دندان پايين استفاده شود، بهتر است که از براکت سراميکي نباشد و از نوع کامپوزيت استفاده شود.

اينويزيلاين اصلا براکت ندارد و به معني رديف کردن نامريي دندان است. اين با براکت‌هاي رنگ دندان فرق مي‌کند. براکت‌هاي رنگ دندان همه کارهايي که سيستم ثابت ارتودنسي مي‌تواند در درمان انجام دهد و جامع ترين و کامل‌ترين درمان است،‌ انجام مي‌‌دهد اما اينويزيلاين يک نوع درمان متحرک ارتودنسي است و مانند ناخن مصنوعي بي رنگ اما متصل به هم براي همه دندان‌ها استفاده مي‌شود. اين نوع درمان با قالب گيري از دندان‌ها و همچنين طراحي روي آنها انجام شده و سپس روي دندان سوار مي‌شود و لازم است که فرد مراجعات متعدد داشته باشد. اين نوع درمان براکت نيست و محدوديت‌هاي درمان ارتودنسي را با خود به همراه دارد. در موارد خيلي خفيف که نياز به ارتودنسي باشد، مثلا مختصري دندان جابه‌جا شده باشد و براي جابه‌جايي هم فضا به اندازه کافي باشد و نياز به کشيدن دندان و جراحي فک نباشد، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اما اگر لازم به کشيدن دندان باشد يا جراحي فک نياز باشد، درمان جامعي نيست و در موارد کمي کاربرد دارد و اگر لازم باشد بايد انجام شود. در عين حال چون حجم دارد و مقداري از دندان‌هاي بالا را مي‌گيرد، معمولا در صحبت کردن اختلال ايجاد مي‌کند. لازم است که موقع غذا بيرون آورده شود، چرا که جويدن را با مشکل مواجه مي‌کند. فرد وقتي دندان بالا و پايين را روي هم مي‌گذارد، حس مي‌کند که فک باز مي‌ماند و احساس خستگي در عضلات ايجاد مي‌کند. براي فردي که واقعا به هيچ وجه نمي‌ توان از براکت‌ها براي او استفاده کرد و مشکل او بسيار خفيف است و نياز به کشيدن دندان نيست، مي‌توان از اين روش استفاده کرد. موارد کاربرد اين درمان تنها 2 درصد است.

منبع :هفته نامه سلامت