بزرگنمايي:

چه خبر - ماهنامه همشهري تندرستي: در سال 1983 براساس توصيه شوراي اجتماعي و اقتصادي سازمان ملل، کميسيون توسعه اجتماعي از دبير کل اين سازمان تقاضا کرد که اقداماتي براي ارتقاي آگاهي در زمينه مشکلات و نيازهاي خانواده و راه هاي حل آن در بين دولت ها، سازمان هاي بين المللي، سازمان هاي غيردولتي و افکار عمومي به عمل آورد.

در همين راستا موضوع «خانواده در فرايند توسعه» به عنوان يکي از محورهاي مجمع عمومي سال 1985 قرار گرفت و سال 1994 به عنوان سال جهاني خانواده با عنوان «خانواده؛ منابع و مسئوليت ها در جهان در حال تغيير» نام گذاري شد.

در همان سال مجمع عمومي روز پانزدهم ماه مي را روز جهاني خانواده اعلام کرد. اين روز فرصتي را براي ارتقاي آگاهي در موضوعاتي که به خانواده مربوط مي شود. فراهم مي آورد و جريان هاي اجتماعي، اقتصادي و جمعيتي موثر بر خانواده را مورد توجه قرار مي دهد.

گراميداشت روز جهاني خانواده نشانگر اهميت خانواده نزد جامعه جهاني است. در اين روز دولت ها، سازمان هاي غيردولتي، نهادهاي آموزشي و افراد تشويق مي شوند تا در سطح ملي نسبت به جريانات اجتماعي، اقتصادي و جمعيتي که خانواده را تحت تاثير قرار مي دهند، اطلاع رساني کنند. چنين برنامه هايي فهم بهتري از اهميت کارکرد و نيازهاي خانواده فراهم مي آورد.



بيکاري پنهان

از نظر ساختاري بحث خانواده در زيرمجموعه شوراي اجتماعي و اقتصادي سازمان ملل (اکوسوک) است. اکوسوک يکي از شش رکن اصلي سازمان ملل در کنار مجمع عمومي، شوراي امنيت، دبيرخانه، شوراي قيوميت و ديوان بين المللي دادگستري است و وظيفه آن هماهنگي، گفت و گو و تدوين سياست ها و ارائه توصيه و پيشنهاد در مورد موضوعات مختلف اقتصادي، اجتماعي و محيط زيستي است.

در سال 2015 اکوسوک در گزارش خود يکي از معضلات و عوامل تهديدکننده خانواده را در دنيا، بالارفتن سن ازدواج عنوان کرده است. اکوسوک معتقد است با افزايش سن ازدواج، دنيا وارد يک چالش خطرناک شده که وجود خانواده را تهديد مي کند. اکوسوک در گزارش خود اولين عامل اين تهديد را «اقتصاد جهاني» مي ي داند؛ بيکاري، نبود سيستم بيمه خانواده در اکثر کشورها و همچنين نبود «امينت اجتماعي» ديگر دلايل مدنظر اين شوراي بين المللي است.

اکوسوک در همين گزارش، ذيل سرفصل بيکاري از افزايش رغبت به تحصيل در بين جوانان خبر مي دهد و معتقد است همين رغبت است که باعث شده ازدواج و تشکيل خانواده اکنون ديگر اولويت اول جوانان نباشد و از تحصيل جوانان و به خصوص در ميان جوانان آسياي شرقي به عنوان «بيکاري پنهان» نام مي برد.



مردان مسئول، برابري جنسيتي

سازمان ملل براي برگزاري روز جهاني خانواده هر سال محورهايي را معرفي مي کند. محورهاي روز جهاني خانواده در پنج سال گذشته عبارت اند از:

2014: اهميت خانواده ها براي تحقق اهداف توسعه: بيست سال بعد از اولين روز جهاني خانواده

2013: ارتقاي تعامل اجتماعي و انسجام بين نسلي

2012: تضمين توازن بين کار و خانواده

2011: مبارزه با فقر و انزواي اجتماعي

2010: تاثير مهاجرت بر خانواده در سراسر جهان

محصول اصلي روز جهاني خانواده در سال 2015، مردان مسئول، برابري جنسيتي و حقوق کودکان در خانواده هاي معاصر نام گذاري شده است.

ازدواج، يکي از اساسي ترين و حساس ترين مقاطع زندگي انسان به شمار مي رود. ازدواج اصلي ترين نمود اين پاسخ است. از ديدگاه جامعه شناسي، ازدواج يک قرارداد و نوعي مبادله اجتماعي و ضامن بقا و تداوم نسل بشر است. آرامش و امينت يک جامعه، در گرو ازدواج سالم و کانون آرام خانواده است. معمولا در همه جوامع براي ازدواج، يک پايه سني حداقلي وجود دارد که در قوانيني مدون يا غيرمدون در نظر گرفته مي شود و افراد تا پيش از رسيدن به آن، نسبت به برقراري پيوند زناشويي مجاز نيستند. اين پايه سني معمولا همزمان با بلوغ جنسي، يا اندک زماني پيش يا پس از آن، تعيين مي شود.

ولي به دليل آنکه ازدواج به عنوان شيوه بهنجار ارضاي اين نياز، فقط بعد زيستي ندارد و مانند ساير امور انساني، با فرهنگ جامعه شکل گرفته و جهت مي يابد، معمولا افزون بر بلوغ جنسي، بايد فرد توانمندي لازم براي اداره امور خانواده را داشته باشد و به تعبيري، به بلوغ عقلي، فکري و اقتصادي رسيده باشد، به گونه اي که فرد بتواند در نظر عرف و قانون، مسئوليت تعهدهاي خويش را در قبال ديگران بپذيرد. به اين ترتيب، سن ازدواج در هر جامعه اي بر حسب شرايط محيطي، اقتصادي و فرهنگ خاص آن جامعه تعيين مي شود.

آمريکايي ها ديگر منتظر ازدواج نيستند

شبکه تلويزيوني «اي بي سي نيوز» (ABC News) نيز در يک ميزگرد تلويزيوني با حضور يک روان شناس و يک مددکار اجتماعي و يک استاد دانشگاه در برنامه اي با عنوان «چرا آمريکايي ها ديگر در انتظار ازدواج نيستند؟» دست به يک نظرسنجي زد که بيش از 1600 نفر از بينندگان اين برنامه در آن شرکت کردند که بخش عمده اي از آن ها در اين نظرسنجي مردان بودند.

شرکت کنندگان معتقد بودند رغبت زنان براي ازدواج پايين آمده، کارشناسان حاضر در آن ميزگرد نيز اين دليل بينندگان را تاييد و اعلام کردند آمار اداره سرشماري ايالات متحده نشان مي دهد از سال 1970، متوسط سن زنان متاهل 25.5 در سال بوده اما 10 سال بعد اين رقم کمتر شده است. دکتر رافدر، روان شناس در همان برنامه اعلام کرد: در حال حاضر، بيش از نيمي از جمعيت مردان جوان آمريکا منتظر هستند تا دختران و زنان آمريکايي براي ازدواج به آنان جواب مثبت بدهند.



ازدواج نمي کنند چون از طلاق مي ترسند

ليندا ويت، استاد جامعه شناسي در دانشگاه شيکاگو توضيح مي دهد که زنان نمي خواهند وابسته کسي باشند و البته از طلاق و جدايي هم مي ترسند. اين استاد جامعه شناسي مي گويد: ترس همچنين ممکن است يک عامل باشد.

بيست تا سي درصد جوانان امروزي جامعه آمريکا فرزندان طلاق هستند و اين واقعيت که بسياري از اين بچه ها، بچه هاي طلاق هستند، باعث مي شود آن ها محتاط شوند. آن ها مي ترسند و مفهوم ازدواج آن ها را ترسو مي کند.

آندريا کوروين بيست و هفت ساله يکي از بيننده هاي آن برنامه بود که روي خط مي آيد و اظهار مي کند به عنوان يک کودک طلاق، به طور خودکار از ازدواج دوري مي کند. او مي گويد احساس مي کنم مفهوم تعهد براي ازدواج از بين رفته است!



ازدواج سفيد دشمن ازدواج واقعي و اصيل

مرکز تحقيقات ار آلمان يکي از بزرگ ترين نهادهاي تحقيقاتي در حوزه اقتصاد است. اين مرکز معتقد است پديده هم خانه بودن و دوست بودن، اولين عامل تهديدکننده ازدواج است!

در گزارش اين مرکز آمده است که اکنون در جوامع غربي رغبت به ازدواج بسيار کم شده است، بسياري از پسران و دختران از سنين بيست سالگي به دلايل بسياري مثل تقسيم هزينه، اجاره خانه، کار مشترک و همچنين تحصيل در رشته يا دانشگاه هاي برابر بدون ازدواج با يکديگر زندي مي کنند.

اين نهاد تحقيقاتي همچنين معتقد است زشتي وجود کودکان خارج از ازدواج به طور قابل توجهي کاهش يافته است و از سوي ديگر حمايت قانوني از زوج هاي ازدواج نکرده و کودکان متولدشده از آن ها تا حد زيادي افزايش يافته است؛ که يکي از دلايل رو به رشد عدم تمايل به مردان براي ازدواج است.



پرچم آسيايي ها بلند است

پژوهشکده خانواده دانشگاه جان هاپکينز در مقاله اي به نام «آسيايي ها پرچم دار ازدواج هستند» مي نويسند: بخش عمده قاره کهن آسيا را مسلمانان و بوداييان و هندوها تشکيل مي دهند، البته مسيحيان معتقدند نيز بخشي از مردمان اين قاره هستند. اين پژوهشکده معتقد است ويژگي قابل توجه و عمده اين قاره مذهبي بودن مردمان آن است و آن ها به شدت به مذهب و خانواده اعتقاد دارند. در آسياي شرقي خانواده مقدس ترين کانون اجتماع است و مردان و زنان جوان براي تشکيل اين ابتدايي ترين بخش جامعه بي تاب هستند.

نويسندگان اين گزارش که به تعداد زيادي از کشورهاي آسياي مراجعه کرده اند و يافته هاي اين گزارش را حاصل تحقيقات ميداني شان مي دانند، اعلام کرده اند در آسيا، ژاپن، چين، تايلند و عربستان سعودي از جمله اولين کشورهايي هستند که سن ازدواج در آن ها رو به رشد است اما در کشورهايي مثل گرجستان، آذربايجان و ارمنستان به دليل مشکلات اقتصادي حاکم بر اين کشورها سن ازدواج افت کرده است. اين پژوهش به ايران، عراق و ترکيه نيز اشاره کرده و از آن ها به عنوان کشورهايي با نرخ بالاي زنان مجرد و مرداني دور از ازدواج نام مي برد.

ترس از جنگ

مرکز تحقيقات «پيو» يک مخزن علمي است که درباره تحقيق جمعيت شناختي، تجزيه و تحليل محتوا و ديگر تحقيقات علوم اجتماعي مبتني بر افکار عمومي جهان فعاليت مي کند. اين مرکز در گزارشي با عنوان «چرا سن ازدواج پايين آمده است؟» اعلام کرده از سال 1990 تا سال 2011 سن ازدواج در مردان 20 درصد پايين آمده است، اين مرکز اما سياست و امنيت ملي آمريکا را از جمله دلايل افت سن ازدواج در مردان مي داند و معتقد است بسياري از مردان آمريکايي به علت حوادث جنگ خليج فارس و همچنين حملات يازده سپتامبر و جنگ هاي بعد از آن در افغانستان و عراق از پذيرش ازدواج سر باز مي زنند و آينده خود را زندگي شان را موکول به خاتمه اين جنگ مي دانند.



آن ها مذهبي هستند!

ديزرت نيوز نشنال يک شبکه سراسري سنجش افکار عمومي است، اين شبکه تحت عنوان مقاله اي با نام: «سن ازدواج ملي در حال افزايش است، اما نه براي همه مردم!» با اشاره به افت گرايش مردم جهان براي ازدواج اعلام مي کند اما سن ازدواج در بخش هايي از جوامع رو به رشد سريع است و از آمار پنج سال قبل يعني در سال 2009 تا کنون (زمان اين گزارش سال 2014 است) 14 درصد افزايش يافته است و اين آمار مربوط به خانواده هاي مذهبي دنياست.

دکتر براد، مدير پروژه ملي ازدواج در دانشگاه ويرجينيا و يکي از نويسندگان اصلي اين گزارش مي نويسد: در حالي که سن ازدواج در حال افزايش است و نرخ ازدواج در حال کاهش است، جوامع مذهبي اعم از مسيحيان، يهوديان و مسلمانان به شدت پيگير و مشتاق ازدواج سنتي و مذهبي هستند. او در دلايل خود مي افزايد: اين ها بيشتر مذهبي هستند و يک جهت گيري داخلي و کودک محور نسبت به ديگر جوامع دارند.

دکتر براد مي نويسد: پيامبر بزرگ اسلام، محمد (ص) به زنان مي گويد اگر خواستگار نيکو يافتيد، ازدواج کنيد و بر آن پايبند بمانيد و امروز اين فرمان ديني در بين مسلمانان دنيا هواداران زيادي دارد.