بزرگنمايي:

چه خبر - ماهنامه مطب - رقيه بهشتي: مطابق با تحقيقات گسترده انجام شده در اين رابطه، افراد زيادي در محيط کار مورد اذيت و آزار قرار مي گيرند، به آنها توهين مي شود و به حق و حقوق خود نمي رسند. تقريبا تمام افرادي که کار مي کنند به نحوي با قلدري روساي خود رو به رو شده اند اما درصد توهين و آزار به اقليت ها، زنان و افرادي که حقوق کمتري مي گيرند بيشتر است. افراد زيادي هم هستند که به اندازه کافي در اين زمينه آگاهي ندارند و نمي دانند که به آنها توهين مي شود و برخي جمله ها جز تحقير آنها چيز ديگري نيست.

بيشتر افراد مي فهمند که در محيط کار ناعادلانه با آنها رفتار مي شود، اما همه شکايت نمي کنند و همه قادر به بيان اين قلدري ها نيستند. برخي خود را مقصر مي دانند و احساس گناه مي کنند.



تعريف قلدري در محل کار

قلدري در محل کار رفتاري است که نمي توان با کد خاص رفتاري آن را تعريف و مشخص کرد. در بيشتر موارد، قلدري در محل کار شامل مجموعه اي از تهديدها، تحقيرها، محدوديت ها و آسيب هاي جسمي و روحي چون از دست دادن اموال، شهرت، عزت نفس و توانايي انجام دادن وظايف کاري است.

قلدري در محل کار درباره اختلافات جزئي شغلي، درگيري هاي کوچک يا رفتارهاي خشن نيست. هر فردي ممکن است با افزايش استرس کاري عصبي شود، صدايش را بلند کند يا حرف ناراحت کننده اي بزند. هر فردي گرفتار چنين رفتارهايي مي شود. برخلاف افراد قلدر در محل کار، اين آدم ها متوجه اشتباه خود مي شوند و عذرخواهي مي کنند زيرا آنها مي فهمند که کنترل رفتار خود را از دست داده اند.

قلدري شامل الگوي منظم و تکراري رفتار در يک دوره زماني است. قلدري سوءاستفاده عمدي از مقام، جايگاه و قدرت است. قلدري شامل رفتارهايي براي تحقير، تهديد و کوچک کردن افراد است. اين رفتار در هر حرفه و شغلي رخ مي دهد. اين فرهنگ اشتباه ريشه در تاريخ و روال سازماني دارد. علاوه بر اين، اين رفتار زننده آنقدر شايع است که در نگاه اکثر افراد «عادي و طبيعي» است.

قلدري و رفتارهاي بد

افراد قلدر چه کساني هستند؟ براساس تحقيقات زيادي که در اين زمينه انجام شده، تقريبا نيمي از کارگران، رييس را قلدر معرفي کرده اند. او را فردي ناميدند که زيردستان خود را تحقير کرده و آزار مي دهد. تقريبا يک چهارم پرسش شوندگان هم معتقد بودند فرد قلدر معمولا کسي بوده که مقام بالاتري از آنها داشته و رده شغلي اش از آنها بالاتر بوده است. البته افراد ديگري هم به عنوان قدر معرفي شده اند: همکاران، افرادي که سني از آنها گذشته است و حتي جوان ترها. درواقع مي توان گفت همه در هر رده شغلي و سني به نحوي با اين قضيه درگير هستند.

مدل هاي قلدري بستگي به جايگاه شغلي شما و فردي که شما را تحقير مي کند دارد. اما در مجموع هفت مورد اصلي قلدري در محل کار عبارتند از:



• بستن اتهام دروغ به کارگر يا کارمندي که اشتباهي مرتکب نشده است.

• ناديده گرفتن، رد کردن يا نپذيرفتن نظرات آن کارگر يا کارمند

• تعيين و اجراي مجموعه متفاوتي از سياست ها يا استانداردهاي شغلي براي آن کارگر يا کارمند.

• گسترش شايعات درباره آن کارگر يا کارمند.

• انتقاد ادامه دار از آن کارگر يا کارمند توسط رييس يا همکاران.

• بيان نظرات تحقيرآميز درباره آن کارگر يا کارمند در جلسات شغلي و در حضور او.

• فريادکشيدن رييس بر سر کارگر يا کارمند در حضور همکارانش.

رفتار قلدرمآبانه نصيب چه کساني مي شود؟

• افرادي که در زمان اشتباه در مکان اشتباه بودند.

• افرادي که در شغل خود موفق هستند و با فکر و خلاقيت خود رشد کرده و در نتيجه حس حسادت ديگران را بيدار مي کنند.

• افرادي که بين همکاران و مردم از شهرت و محبوبيت برخوردارند.

• افرادي که شخصيت قدرتمندي دارند و با درستکاري به سمت پيشرفت شغلي خود و سازمان حرکت مي کنند.

• افرادي که شخصيت ضعيفي دارند و آسيب پذير هستند.



براي افرادي که قرباني اين قلدري ها مي شوند، چه اتفاقي مي افتد؟

يک گروه از آنها کنار گذاشته مي شوند و ديگر مورد توجه قرار نمي گيرند:

• به خاطر اتفاقي که افتاده است مورد بي توجهي قرار گرفته و کنار گذاشته مي شوند.

• مدير به آنها توجهي نمي کند و از خلاء مديريتي رنج مي برند.

• مسئوليت آنها زياد شده اما اختيار خاصي نصيب شان نمي شود.

• فرد قلدر تا حد امکان با اين فرد صحبت نمي کند و معمولا از تماس چشمي يا چند جمله براي ارتباط با او استفاده مي کند.

• آنقدر کار به او مي دهند تا نتواند مسئوليتش را به خوبي انجام دهد.

گروه دوم تحت کنترل قرار مي گيرند.

• به طور پيوسته از آنها انتقاد مي شود و با بررسي کارهايشان مورد تحقير و انتقاد مخرب قرار مي گيرند.

• آنها را مجبور مي کنند ساعت هاي بيشتري کار کنند و حتي کارهاي ديگران را هم انجام بدهند.

• با زير نظر گرفتن رفتارهاي آنها، شکاياتي را عليه شان تنظيم مي کنند و به مقامات بالاتر آن سازمان ارائه مي دهند.

گروه سوم حذف مي شوند:

• هشدارهاي کلامي و نوشتاري برايش ارسال مي کنند تا آسايشش سلب شده و از کار استعفا دهد يا اخراج شود.

• با اتهام هاي ساختگي و بهانه هاي واهي، مسير اخراج آنها را هموار مي کنند.

• به آنها اجازه حضور در جلسات شغلي داده نشده و به نظرات شان توجه نمي شود.

• با پاپوش ساختن بر عليه آنها، اين افراد را مجبور به استعفا يا بازنشستگي زودتر از موعد مي کنند.

• با نوشتن توصيه نامه هاي سرشار از دروغ، آنها را از به دست آوردن شغل ديگري محروم مي کنند.



در برابر قلدري چه کنيم؟

راهنماي حفاظت از خود

در اين تحقيقات مشخص شد نيمي از افرادي که با سطحي از رفتارهاي قلدرمابانه در محل کار موجه شده اند، به نحوي به مقابله با آنها برخواسته اند. نيمي از آنها گفته اند که چنين رفتارهايي بر عليه آنها متوقف شده است؛ در حاليکه بقيه اظهار داشته اند که شرايط شان يا تغيير نکرده و يا بدتر شده است.

سلامتي خود را در اولويت قرار دهيد: حتي اگر از لحاظ روحي فرد قدرتمندي هستيد، بايد بدانيد که فروخوردن خشم و ترس مي تواند منجر به افسردگي شود. تلاش کنيد که سطح اضطراب شما از حد نرمال فراتر نرود، زيرا موجب بيماري هاي جسمي هم مي شود. تا حدي که مي توانيد از فرد قلدر فاصله بگيرد و با او رو در رو نشويد.

همه اتفاقات را ثبت کنيد: تمام حرف هايي که مي زنيد يا مي شنويد را بنويسيد تا بتوانيد منطقي تصميم بگيريد. تمام رفتارهاي تحقيرآميز فرد قلدر را زير نظر بگيريد و ايميل ها و تهديدهاي او را نگه داشته و از بين نبريد.

فکر کنيد و با برنامه جلو برويد: به ياد داشته باشيد که برخي اتفاقات را مي توان کنترل کرد، برخي را مي توان تحت تاثير قرار داد و برخي هم اصلاحات تحت کنترل شما نيستند. سعي کنيد کمتر اشتباه کنيد و به قول معروف سوژه در دست فرد قلدر ندهيد.

سعي کنيد وارد گروهي شويد تا تحت حمايت آنها باشيد: رسيدن به هدف با گروه بسيار راحت تر از تنهايي رسيدن است و احتمال موفقيت آن هم بيشتر است.