بزرگنمايي:

چه خبر - مجله تبار - سعيد شميراني: در سالي که گذشت، پا به پاي اتفاقات گوناگوني که در کشور افتاد، يک تب فراگير و پرشور به نام کمپين زدن هم در روزمرگي هاي ما جاري بود. تبي که رفته رفته به يک مد نبديل شد و هر طرف که سر مي چرخاندي، مي توانستي رويش قارچ گونه اين کمپين ها را ببيني! کمپين هاي فرهنگي، سياسي، اجتماعي و حتي ورزشي هر کدام به نحوي در اين تب سهيم بودند. نکته قابل توجه اين موضوع، همبستگي آدم ها در تشکيل يک کمپين بود که بيشتر از هر چيز ديگري به چشم مي خورد. برخي از اين کمپين ها به قدري با استقبال مواجه شد که مي توان از آن به عنوان يک فعاليت اجتماعي موفق که با خلاقيت هم همراه است، ياد کرد و برخي ديگر هم به رغم استقبال، نتوانست به هدفي که مي خواست برسد.



در اين بين، کمپين هايي هم شکل گرفتند که عمرشان به يک هفته و ده روز هم نرسيد و بدون اينکه با استقبال رو به رو شوند، از تب و تاب افتادند و از يادها رفتند. مثل کمپين عدم ورود به حريم شخصي که پس از پخش شدن عکس هاي شخصي سوشا مکاني در شبکه هاي اجتماعي مطرح شد. يا کمپين فحاشي نکردن به افراد مختلف در شبکه هاي اجتماعي که بدون استقبال رها شدند! حالا در اين گزارش، پرچالش ترين کمپين هايي را که در سال 94 ديده شد، مورد بررسي قرار مي دهد و درباره اينکه چرا خيلي از کمپين ها با شکست مواجه شدند حرف مي زنيد. اين گزارش را از دست ندهيد و با «ترين»هاي سالي که گذشت بيشتر آشنا شويد.

رسانه اي ترين کمپين:

قطره قطره براي صرفه جويي در آب

رسانه اي ترين کمپيني که در سال 94 ديده شد، کمپين قطره قطره بود که علاوه بر تبليغات فراوان و گسترده در سطح شهر، اطلاع رساني زيادي هم از طريق صدا و سيما داشت. برنامه خندوانه که از شبکه نسيم پخش مي شد، به شدت حامي اين طرح بود و به کرات مردم را به عضويت اين کمپين دعوت مي کرد. با اين وجود کمپين قطره قطره به توفيقات کمتري نسبت به ديگر کمپين هاي مهم سال نائل آمد.



تابستان بود که پس از بارندگي کم در کشور، زنگ خطر بحران کم آبي و خشکسالي، جدي تر از هميشه ايران را فرا گرفت. هر کس به نحوي براي اينکه دچار اين بحران وحشتناک نشود، سعي در رعايت کردن و صرفه جويي داشت. در کنار تمام خواسته هاي مردم و اقدامات آنها از سوي سازمان آب کشور يک جمله بر سر زبان مردم افتاد: «آب هست ولي کم است.» اين جمله حتي در ليگ جهاني واليبال هم، دور تا دور زمين نوشته شده بود تا هر کس چشمش به آن بخورد، به ياد بياورد که تا بي آبي چند قدم بيشتر فاصله نداريم.

در همين بين، کمپيني راه افتاد به نام کمپين قطره قطره. سامانه #780* حامي اصلي اين کمپين بود تا با عضويت در آن يک حرکت بزرگ مردمي براي مصرف صحيح آب شکل بگيرد. اين جريان ملي به گونه اي بود که هر عضو، با معرفي کردن خود به عنوان سفير صرفه جويي در مصرف آب، حداقل در روز يک قطره آب کمتر مصرف کند و اگر تمام ايران عضو اين کمپين مي شدند، در روز ميليون ها قطره در مصرف آب صرفه جويي مي شد.

در نگاه اول اين حرکت کاملا درايتمندانه و حساب شده به نظر مي رسيد، اما با وجود تبليغات فراواني و حتي حمايت نهادهاي دولتي هم، آنگونه که پيش بيني مي شد نتوانست موفق شود. شائبه اي که در پي اين هم آوايي مردمي صورت گرفت، آن بود که عده اي که به اين کمپين روي مي آوردند، صرفا به خاطر صرفه جويي و حمايت از يک جريان ملي نبود. جايزه اي که اين سامانه براي عضويت درنظر گرفته بود، خيلي ها را به سمت و سوي اين کمپين کشاند. يک ميليون و پانصد هزار نفر، آخرين آمار پيوستن مردم به اين کمپين بود. با اين وجود اتفاق چشمگيري در مصرف آب و صرفه جويي آن رخ نداد. نه ضرب المثل «قطره قطره جمع گردد وانگهي دريا شود» تحقق پيداکرد، نه مشکل کم آبي حل شد. شايد اين طرح از سوي مسئولان بود و شايد در آينده دوباره با اين کمپين به شکل مدون ترين رو به رو شويم.


نيمه کاره ترين کمپين:

تحريم مي کنيم و نمي خريم!

کمپين «نه به خريد خودروي صفر ايراني»، به يک باره آغاز شد. يک پيام ساده در تلگرام بود که ناگهان سرتاسر شبکه هاي اجتماعي را فرا گرفت و سازماندهي شد. اين ائتلاف مردمي که در راستاي عدم خريد خودروهاي داخل ايران بود، در تابستان سال جاري شکل گرفت و قدرت پيدا کرد. نخريدن مردم تا جايي رسيد که دولت را به تکاپو انداخت. تا اينجاي کار کمپين تحريم خودروهاي داخلي به هدف خود رسيده بود اما اين کار به اينجا ختم نشد. ارائه تسهيلات يا سقف 25 ميليون تومان براي خريد خودروهاي ايراني، راه حلي بود که دولت براي خروج از اين بحران در دستور کار خود قرار داد. اين اقدام در واقع آب بود روي آتش.



پس از اين بود که انگار علل به وجود آمدن اين کمپين، يعني قيمت هاي بالاي خودروها در برابر پايين بودن سطح امکانات و ايمني آنها به دست فراموشي سپرده شد. کمپين تحريم خودروي ملي، همه گيرترين کمپيني بود که در سال 94 شاهد آن بوديم. يعني تقريبا تمام افراد جامعه از اجراي آن باخبر بودند. با اين وجود در عين هماهنگي مقطعي اعضاي اين کمپين، در نهايت اين هماهنگي ناکام ماند. دانشگاه صنعتي اميرکبير هم براي خروج از اين وضعيت به وزير صنعت راه حل هايي ارائه داد. اين طرح ها شامل گارانتي خودرو تا شصت هزار کيلومتر، تعويض خودروي دچار نقص فني تا ده هزار کيلومتر و آگاه کردن مردم از قيمت مواد اوليه و قطعات، دستمزد و ساير هزينه ها بود که هيچ کدام به مرحله اجرا هم نرسيد. اما واکنش ها به اين کمپين از سوي دولت همواره به بي نتيجه بودن اين اقدام مردمي اشاره داشت.

محمدرضا نعمت زاده وزير صنعت، عدم استقبال مردم از خودروهاي داخلي را به خيانت به کشور قلمداد کرد. نجفي منشي رئيس اتحاديه قطعه سازان پايين آمدن قيمت خودرو را غيرعملي دانست. مديرعامل شرکت هاي خودروساز هم طي بيانيه اي به دليل پايين بودن کيفيت خودروهايشان از مردم عذرخواهي کردند. پرونده اين کمپين در نيم سال دوم سال به تدريج بسته شد تا جايي که ديگر موضعي مبني بر نخريدم خودروهاي داخلي در کشور وجود ندارد.


موفق ترين کمپين:

نياز نداري، بذار... نياز داري، بردار!

کمپين ديوار مهرباني، به وضوح، بستر هم آوايي با دل و جان مردمي در سال 94 بود. جايي که يک دل شدن همه جانبه مردم را نشان داد و ثابت کرد که براي کمک به همنوع هر روشي مي تواند وجود داشته باشد.

همه ما در شهر روي يک ديوار خالي، دست نوشته بزرگي با عنوان ديوار مهرباني را ديده ايم که جاي برزو حس نوع دوستي آدم هاست. جايي که در عين صداقت و راستي، مردم به صورت رايگان لباس هاي خود را که نياز ندارند، مي گذارند تا افراد نيازمند آن را بردارند.



اين جمله ساده که «اگر نياز نداري، بذار و اگر نياز داري، بردار» دل هاي آدم ها را به آن سمت مي کشاند که هنوز کورسوي اميد به زنده بودن انسانيت وجود دارد. در روزهايي که سرتاسر جهان را خبر جنگ و غارت و خشم و هياهو دربر گرفته، اين کمپين تمام جهان را تحتتاثير خود قرار داد و حتي رسانه هاي خارجي مثل سي ان ان، بي بي سي، دويچه وله و فرانس 24 به دور از اختلافات سياسي با ايران، اين حرکت را يک نوع دوستي محض قلمداد کردند و نتوانستند نسبت تبه اين اقدام بي اعتنا باشند. حتي چندين هفته نامه در کشور آلمان و مطبوعات کشور ايتاليا هم اين حرکت انسان دوستانه در ايران را تحسين کردند.

علاوه بر ديوار مهرباني که مردم در آن مي توانند لباس هايي را که نياز ندارند با ديگران به اشتراک بگذارند، در برخي شهرها نيز يخچال مهرباني براي رساندن غذا به نيازمندان و ميزهاي مهرباني براي وسايلي که افراد نيازي به آن ندارند از تلويزيون گرفته تا وسايل کوچک تر هم ايجاد شده است.

اين کمپين از اواسط سال 94 به شکل کاملا خودجوش شکل گرفته و رفته رفته در حال تبديل شدن به يک سنت در سراسر کشور است. ديوار مهرباني کمپيني است که توسط افرادي شکل گرفت که هرگز مايل به شناخته شدن نيستند و براي اولين بار با درست کردن چنين بستري و منتشر کردن عکس هاي آن در شبکه هاي اجتماعي، مردم را به ادامه اين راه تشويق کردند. ديوار مهرباني يک کمپين کاملا ايراني است و پس از اجراي موفق آن در ايران، کشورهاي ديگري مثل پاکستان، عراق و حتي چين هم درصدد تشکيل اين کمپين و اجراي يک ديوار مهرباني موفق در کشورشان برآمدند.


خلاقانه ترين کمپين:

در بطري و اين هم خير و برکت؟!

بطري هاي پلاستيکي، هيچ وقت موجوداتي دوست داشتني براي طبيعت نبودند. آنقدر که دور ريختن آنها در تخريب محيط زيست نقش دارد، هيچ چيز ديگري ندارد. هم وجود آنها به عنوان زباله، چهره شهر را زشت و زننده مي کند و هم تجزيه شدن آن چندين سال طول مي کشد. با اين تفاسير، با جمع آوري آنها که آلياژ متفاوتي نسبت به خود بطري ها دارند، نه تنها به محيط زيست کمک کرده ايم بلکه يک کار خير انجام داده ايم.

در آغاز سال 94، کمپيني به منظور بازيافت درهاي اين بطري ها کليد خورد تا با جمع آوري درهاي بطري اين ماده قابل بازيافت آسيب کمتري به طبيعت برسانيم. اين کمپين که «هستمت» نام دارد و به «بازيافت اميد» هم مرسوم است، توسط گروهي از شهروندان عادي که درهاي پلاستيکي جمع مي کنند، شکل گرفت. آنها اين درها را به غرفه هاي بازيافت شهرداري مي فروشند و از درآمد حاصل از آن براي معلولان صندلي چرخ دار مي خرند. به همين سادگي!



هستمت با اين کار، هم کمک بزرگي به محيط زيست کرد و هم کار بزرگي براي آنهايي که نيازمند به ويلچر هستند. هر صدهزار در بطري مساوي يک ويلچر است. درهاي بطري ها به دليل متفاوت بودن فرايند بازيافت شان،کارخانه کمتر به سراغ شان مي روند. جداي از اين مساله، براي نجات جان حيوانات هم اقدام مهمي رخ داده است، چون به دليل تنوع رنگ و ابعادشان، حيوانات آنها را مي بلعيدند و باعث خفگي شان مي شد. حالا با جمع آوري آنها با يک تير، چند نشان را مي توان زد. اين طرح اولين بار در تبريز توسط سپيده جلالي، دختر 25 ساله تبريزي انجام شد و با استقبال شديد مردمي مواجه شد و پس از آن سراسر کشور را فرا گرفت.

سپيده جلالي اين طرح را در کشور ترکيه ديده بود و آن را در ايران اجرا کرد. در ترکيه صندوق هايي در کوچه و خيابان ها وجود دارد که مردم در آن درهاي پلاستيکي را مي ريزند و پس از جمع آوري آنها، درآمد بازيافت آن صرف کارهاي خيرخواهانه مي شود.

در بطري نشان داد هرچقدر هم که کوچک باشد، مي تواند گرداننده چرخي باشد! در انزلي پس از همه گير شدن تب اين کمپين، تفاهم نامه اي ميان محيط زيست و کمپين هستمت امضا شد. اين طرح اگرچه يک طرح مردمي و خودجوش است اما نيازمند حمايت مسئولان براي ارائه خدمات هرچه بهتر است. در سراسر کشور مکان هايي وجود دارد که اين درها را از مردم تحويل مي گيرند؛ آنها را به کارخانه هاي بازيافت مي فروشند و درآمد حاصل از آن را صرف خريد ويلچر براي بيماران نيازمند مي کنند.


ناکام ترين کمپين:

اصلاح رانندگي و يک حسرت هميشگي

داشتن محيط زيستي زيبا، هواي پاک و شهري بدون ترافيک و زندگي کردن جايي که تمام نکات شهروندي رعايت مي شود، آرزوي هر کسي است. اينکه براي رسيدن به يک مقصد، به جاي استفاده از خودروي شخصي، با مترو سفر کنيم، اينکه در زيبايي شهرمان کوشا باشيم و قوانين راهنمايي و رانندگي را زير پا نگذاريم وظيفه هر شهروند است. فرهنگ سازي در تمامي اين زمينه ها، وظيفه دولت و شهرداري هاست که جوري در دل مردم نفوذ کنند که مجاب به رعايت اين مسائل شوند.



ماحصل اين فرهنگ سازي و رعايت مردم، چيزي جز زندگي بهتر نيست. در همين راستا، کمپين خط سفيد در سال 94 راه اندازي شد که تبليغات گسترده اي هم در سراسر کشور داشت. اين کمپين که به حريم آرامش مرسوم شد، با شعار آسمان اّبي- زمين پاک با حضور 100 نفر از مردان سفيدپوش با هدف آموزش رفتارهاي ترافيکي به صورت آزمايشي در برخي مناطق تهران آغاز شد. مجريان اين طرح با اتوبوس سفيد به صورت هفتگي در مناطق و ميدان هاي پرتردد شهر حضور داشتند.

مسائل مربوط به آموزش اين کمپين به عهده مرکز ارتباطات و امور بين الملل شهرداري تهران، معاونت خدمات شهري شهرداري و معاونت فرهنگي اجتماعي شهرداري بود که رفته رفته در کل شهر اجرا شد و شکل مدون تري به خود گرفت. پس از آنکه زيرساخت هاي اجرايي اين کمپين که توسط نهادهاي دولتي پايه گذاري شد، تکميل گرديد نزديک به چهار هزار راننده تاکسي تحت آموزش هاي لازم قرار گرفتند.

اگرچه اين کمپين با هدف بهبود وضعيت ترافيکي کشور و همچنين کاهش آلودگي هوا تشکيل شد اما همچنان با گذشت يک سال از تشکيل اين کمپين و اجراي طرح هاي آن، هنوز اتفاق چشمگيري در اين زمينه نيفتاده است. با وجود اين همه تبليغات و هزينه براي فرهنگ سازي، حتي شيوه رانندگي شهروندان هم بهبود نيافته و اين حريم آرامش و رانندگي بين خطوط در حد همين حرف ها و عبارات باقي مانده است.