بزرگنمايي:

علائم بيماري حرکت و درمان آن

تعطيلات عيد در راه است و کم‌کم سفرهاي نوروزي آغاز مي‌شود. افراد معمولا وسايل نقليه مختلفي براي رسيدن به مقاصد خود انتخاب مي‌کنند، ولي يکي از شايع‌ترين حالاتي که طي مسافرت گريبانگير عده‌اي مي‌شود و گاه شيريني سفر را تلخ مي‌کند، بيماري حرکت است.

در بيماري حرکت، فرد معمولا دچار سرگيجه و حالت تهوع مي‌شود. آشنايي با راه‌هاي پيشگيري و درمان اين عارضه مي‌تواند اين حالت را بهبود بخشد. ‌بيماري حرکت زماني رخ مي‌دهد که حرکتي‌که گوش داخلي حس مي‌کند، با نوع حرکت واقعي متفاوت باشد. اين وضعيت شايعي است که معمولا در افرادي که با خودرو، قطار و هواپيما سفر مي‌کنند، رخ مي‌دهد. اين بيماري معمولا از نوعي کسالت و سرگيجه آغاز مي‌شود و به سرعت با حالاتي چون تهوع، استفراغ و تعريق همراه مي‌شود.

با وجود اين که زنان باردار، افرادي که سابقه ميگرن دارند و کودکان 2 تا 12 سال بيش از هر گروه ديگري مستعد ابتلا به بيماري حرکت هستند، همه افرادي که مسافرت مي‌کنند و نيز افرادي که نسبت به حرکت حساس هستند، بيشتر در معرض خطر اين عارضه قرار دارند. در افرادي که با قايق و کشتي سفر مي‌کنند، بيماري حرکت دريا رخ مي‌دهد. از ديگر عوامل پرخطر مي‌توان به ترس و اضطراب مسافرت، نوع مسافرت و نبود تهويه مناسب وسيله نقليه اشاره کرد.

بيماري حرکت معمولا به دنبال ارسال سيگنال‌هاي پيچيده‌اي از چشم‌ها و گوش داخلي به مغز ايجاد مي‌شود. اگر قادر به مشاهده حرکتي که بدن آن را احساس مي‌کند، نيستيد يا برعکس و اگر حرکتي را که چشم‌هايتان مي‌بيند، حس نمي‌کنيد، مغز اين سيگنال‌هاي آشفته را دريافت مي‌کند و حالتي به نام بيماري حرکت ايجاد مي‌کند. در واقع، علائم اين بيماري از گوش داخلي و به دليل تغييرات ايجاد شده در حس تعادل بدن ايجاد مي‌شود.

علامت‌ها و نشانه‌هاي بيماري‌ حرکت معمولا با احساس حال‌ به هم خوردگي همراه با عرق سرد و سرگيجه آغاز مي‌شود. برخي افراد رنگ پريده مي‌شوند و ترشح بزاق دهانشان افزايش مي‌يابد. در اين ميان، سردرد، خستگي، حالت تهوع و استفراغ نيز غالبا به‌دنبال علائم اوليه مي‌آيد.

درمان بيماري حرکت معمولا علاوه بر درمان‌هاي پزشکي، برخي تغييرات ساده در محيط را نيز شامل مي‌شود. به عنوان مثال، نشستن کنار شيشه باز خودرو، استفاده از داروهاي قابل دسترس و براي برخي افراد، استفاده از درمان‌هاي خانگي مي‌تواند مؤثر باشد. ‌برخي مطالعات صورت گرفته، تأثير مثبت درمان‌هاي خانگي را در کاهش علائم بيماري حرکت اثبات کرده‌ است. به عنوان مثال، مصرف داروهاي گياهي مانند زنجبيل، نعنا و چاي خانگي مي‌تواند مؤثر باشد. عده‌اي هم به طب سوزني واکنش مثبت نشان مي‌دهند. در بسياري از افراد نيز استفاده از داروهاي شيميايي از قبيل ديفن‌هيدرامين، سيکليزين، پرومتازين، مکليزين و ديمن‌هيدرينات مؤثر واقع مي‌شود. مصرف اين داروها در شماري از مبتلايان به بيماري حرکت و نيز در موارد خفيف، علائم را بهبود مي‌بخشد ولي در موارد شديد، استفاده از چسب‌هاي مخصوص توصيه مي‌شود که، در جلوگيري از بيماري حرکت مؤثر است.

معمولا مصرف داروهايي که اشاره شد بويژه پيش از آغاز مسافرت و پيش از بروز هر گونه علامتي، تا حد زيادي از ايجاد علائم بيماري حرکت پيشگيري مي‌کند. اما در اين ميان، انجام برخي کارهاي ساده بدون مصرف دارو هم مي‌تواند مانع از بروز بيماري حرکت شود.

• حدود 24 ساعت قبل از مسافرت غذاي سبک ميل کنيد و از خوردن غذاهاي چرب، پرادويه و سنگين و نيز مصرف الکل خودداري کنيد، زيرا باعث تشديد علائم بيماري حرکت مي‌شود. همچنين پيش از سفر از مواد غذايي يا نوشيدني‌هايي که به مزاجتان سازگار نيست، استفاده نکنيد.

• خودداري از قرار گرفتن در معرض بوي تند مواد غذايي مانع از حالت تهوع مي‌شود.

• هنگام مسافرت نقطه‌اي از وسيله نقليه را انتخاب کنيد که کمترين حرکت را در شما القا کند. اگر مسافرت هوايي داريد، براي جلوگيري از بروز علائم بيماري حرکت، سعي کنيد در صندلي‌هاي نزديک به وسط و در نزديکي بال‌هاي هواپيما بنشينيد.

• اگر مسافرت دريايي داريد، سعي کنيد روي عرشه و به سمت جلوي قايق يا کشتي و در کابين‌هاي پايين‌تر و نزديک مرکز کشتي بنشينيد. کابين‌هاي پايين‌تر نسبت به کابين‌هاي بالايي حرکت کمتري دارد.

• هميشه هنگام حرکت، مستقيم نگاه کنيد و تا جايي که مي‌توانيد به خشکي يا افق خيره شويد. سر را ثابت نگه داريد و آن را به پشتي سر صندلي تکيه دهيد.

• هرگز در هنگام حرکت در وسيله نقليه، به عقب برنگرديد و راستاي پشت سر را نگاه نکنيد.

• در داخل خودرو، صندلي جلويي را براي نشستن انتخاب کنيد.

• اگر در معرض بيماري حرکتيد ‌ و خود از شرايط‌‌تان مطلع هستيد، در داخل وسيله نقليه از خواندن کتاب و نگاه کردن به گوشي خودداري کنيد.

• در داخل هواپيما، قطار و خودرو تهويه هوا يا پنجره را طوري تنظيم کنيد که هواي تازه به صورتتان برخورد کند.

• از کشيدن سيگار خودداري کنيد.

• در مسافرت از افرادي که سابقه بيماري حرکت دارند، دور باشيد. حرف زدن درباره اين بيماري و علائم آن، وضعيت را تشديد مي‌کند.

• تنفس کوتاه، کم عمق و سريعمي‌تواند باعث بروز علائم بيماري حرکت شود بنابراين، روي تنفس خود تمرکز و آن را عميق و آهسته کنيد.

برخي کمپاني‌ها مدعي شده‌اند دستبندها و نوارهايي ابداع کرده‌اند که با استفاده از فناوري طب فشاري عمل مي‌کند و با اعمال فشار روي نقاطي خاص از بدن مي‌تواند علائم بيماري حرکت را بهبود بخشد در نتيجه، حالت تهوع پيش از آن که سيگنال‌هايش به مغز برسد، از بين مي‌رود. با وجود اين که استفاده از چنين روش‌هايي ممکن است در عده‌اي مؤثر باشد و علائم بيماري را در آنها کاهش دهد، ولي تحقيقات صورت گرفته به طور کامل اين فناوري را مورد تائيد قرار نمي‌دهد.




منبع:روزنامه جام جم