بزرگنمايي:
چه خبر - شش جايگاه خالي بعد از رحلت شاهرودي
با رحلت آيتالله سيدمحمود هاشمي‌شاهرودي، چهار کرسي حاکميتي و دو کرسي رياستي يکي در دانشگاه و ديگري در يک مؤسسه فقهي خالي شده و البته شايد مهمتر از آنها کرسي علمي اوست که به راحتي پر نمي‌شود.
اين فقيه سياستمدار، شامگاه روز گذشته بعد از حدود يک سال تحمل بيماري سرطان، در تهران دار فاني را وداع گفت.
هاشمي‌شاهرودي در طول عمر 70 ساله خود، سمت‌هاي مهمي چون رياست مجلس اعلاي عراق و رياست قوه قضاييه را برعهده داشت. او در سال‌هاي اخير هم عهده‌دار پست‌هاي مهمي بوده است. رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام، هيأت عالي حل اختلاف و تنظيم قواي سه‌گانه، عضويت در شوراي نگهبان و مجلس خبرگان رهبري و همچنين رياست دايره‌المعارف فقه اسلامي بر مذهب اهل بيت (ع) و رياست دانشگاه عدالت از سمت‌هايي است که آيتالله هاشمي‌شاهرودي تا پايان عمر عهده‌دار آنان بود.
البته در کنار اين موارد، کرسي تدريس فقه و اصول او در قامت فقيه و استاد حوزه علميه قم بود که اين کرسي به راحتي پر نخواهدشد.
جانشيني در مجمع تشخيص
بعد از درگذشت آيتالله هاشمي‌رفسنجاني، کرسي او در مجمع تشخيص مصلحت نظام به سيد محمود هاشمي‌شاهرودي سپرده شد. با اين حال، هاشمي‌شاهرودي چندان نتوانست جلسات اين نهاد مهم حکومتي را اداره کند. اوايل سال 96 قبل از اينکه از سوي رهبر معظم انقلاب به‌عنوان رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام منصوب شود، به دليل بيماري در بيمارستان بقية‌الله تهران بستري شد.
پزشک معالجش دليل جراحي او را «بيماري گوارشي نسبتاً شايع» عنوان کرده بود. بيماري‌اش در ماه‌هاي پاياني سال گذشته در حالي که رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام را عهده‌دار شده بود، شدت گرفت تا جايي که براي درمان راهي کشور آلمان شد. آيتالله هاشمي‌شاهرودي طي اين مدت در معدود جلسات مجمع توانست حاضر شود و در غياب او محمدعلي موحدي‌کرماني جلسات را اداره مي‌کرد. جلسه آخر مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز به درخواست محسن رضايي با رياست احمد جنتي برگزار شده بود.
حالا پس از فوت هاشمي‌شاهرودي، اعضاي مجمع مي‌گويند هنوز گمانه‌زني درباره جانشيني مرحوم هاشمي‌شاهرودي در مجمع مطرح نيست. احمد توکلي و غلامرضا مصباحي مقدم به ايرناپلاس گفته‌اند فعلاً بحثي در اين باره وجود ندارد.
صندلي خالي آيتالله در شوراي نگهبان
آيتالله هاشمي‌شاهرودي با فوت محمد محمدي‌گيلاني در سال 73، به جمع فقهاي دوره سوم شوراي نگهبان مي‌پيوندد. حضور او در شوراي نگهبان در دوره چهارم شوراي نگهبان نيز ادامه مي‌يابد و در همان دوره چهارم، هاشمي‌شاهرودي و محمد يزدي با حکم رهبري انقلاب، صندلي‌هاي خود را در شوراي نگهبان و قوه قضاييه جا‌به‌جا مي‌کنند. هاشمي‌شاهرودي به دستگاه قضا مي‌رود و يزدي به شوراي نگهبان بازمي‌گردد.
دوري آيتالله از شوراي نگهبان ده سال طول مي‌کشد و دوباره با حکم رهبري انقلاب بار ديگر به عضويت شوراي نگهبان درمي‌آيد. هاشمي‌شاهرودي تا پايان عمر در اين سمت باقي ماند. به گفته نجات‌الله ابراهيميان، عضو حقوقدان شوراي نگهبان، آيتالله شاهرودي در يک سال اخير عمرش که بيماري‌اش شدت گرفته بود، نمي‌توانست در جلسات شوراي نگهبان شرکت کند. حالا صندلي آيتالله در شوراي نگهبان هم خالي شده و در انتظار جانشين است.
با افزايش گمانه‌زني‌ها مبني‌بر رياست سيدابراهيم رئيسي بر قوه قضاييه، انتصاب صادق آملي‌لاريجاني به‌عنوان جانشين سيدمحمود هاشمي‌شاهرودي در شوراي نگهبان دور از انتظار نيست. اين گمانه، بيشتر بر اين اساس است كه آيتالله صادق آملي‌لاريجاني قبل از رياست بر دستگاه قضا به‌عنوان فقيه عضو شوراي نگهبان بود.
هيأت عالي حل اختلاف قوا بدون رئيس
هيأت حل اختلاف و تنظيم روابط قواي سه‌گانه در سال 90 و همزمان با بالا گرفتن اختلافات محمود احمدي‌نژاد، رئيس دولت‌‌هاي نهم و دهم با مجلس از يک سو و قوه قضاييه از سوي ديگر تشکيل مي‌شود. اعضاي اين هيأت که پنج عضو دارد از سوي رهبر انقلاب انتخاب مي‌شوند. در حکمي که سوم مرداد سال 90 بدين منظور صادر شد، سيد محمود هاشمي‌شاهرودي به رياست اين هيأت و سيدمحمدحسن ابوترابي، سيدمرتضي نبوي، عباسعلي کدخدايي و سيدصمد موسوي خوشدل به‌عنوان اعضاي آن براي يک دوره پنج‌ساله انتخاب مي‌شوند. اين حکم در سال 95 براي يک دوره 5 ساله ديگر تمديد مي‌شود. بيشتر از دو سال به پايان دوره دوم هيأت حل اختلاف و تنظيم روابط قواي سه‌گانه باقي مانده است و از اين رو احتمالاً بايد منتظر ماند تا فرد جديدي به رياست اين هيأت برسد.
انتخابي براي نائب رئيسي مجلس خبرگان رهبري
آيتالله سيدمحمود هاشمي‌شاهرودي از دور سوم تا دور پنجم مجلس خبرگان رهبري با رأي مردم استان خراسان رضوي عضو اين مجلس بود. او در انتخابات اسفند ماه سال گذشته هيأت رئيسه مجلس خبرگان رهبري هم شرکت کرد و با 72 رأي نايب‌رئيس اول اين مجلس شد.
اجلاسيه آينده مجلس خبرگان رهبري 21 و 22 اسفند ماه برگزار و تكليف هيأت رئيسه اين مجلس و جانشيني مرحوم هاشمي‌شاهرودي نيز تعيين مي‌شود. اما صندلي مخصوص به او در صحن مجلس خبرگان رهبري تا انتخابات ميان‌دوره اين مجلس که با انتخابات يازدهمين دور مجلس شوراي اسلامي برگزار مي‌شود خالي خواهد ماند.
دانشگاه عدالت و دايره‌المعارف فقه اسلامي
رهبر انقلاب طى حكمى در بهمن‌ماه سال 69 سيدمحمود هاشمى شاهرودى را مسئول تأسيس مؤسسه دايره‌المعارف فقه اسلامي بر مذهب اهل بيت(ع) کردند . تدوين مجموعه‌اى كامل به‌صورت دائره‌المعارف، تحقيق و چاپ و نشر منابع مهم فقهى، انتشار مجلات تخصصى در زمينه‌هاى فقهى و مطابق با نيازهاى روز جامعه اسلامى و همچنين انتشار كتب و مقالات به زبان‌هاى رايج دنيا به‌منظور معرفى مذهب شيعه نيز از اهداف تأسيس اين موسسه مشخص شده و آيتالله شاهرودي تا پايان عمر رياست اين نهاد را بر عهده داشت.
از سوي ديگر، آيتالله هاشمي‌شاهرودي، در سال 91 تأسيس «دانشگاه عدالت» را که دانشگاهي است غير دولتي و غيرانتفاعي، با هدف احياي فرهنگ و تمدن اسلامي – ايراني، به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رساند. او رياست هيأت مؤسس و هيأت امناي اين دانشگاه را نيز تا پايان عمر بر عهده داشت. اين دو سمت رياستي نيز با درگذشت آيتالله هاشمي‌شاهرودي خالي مانده‌اند و منتظر تعيين تكليف هستند.
منبع: irna.ir