بزرگنمايي:

چه خبر - مسموميت‌ قابل تامل!

«مسموميت و مرگ بر اثر مصرف مشروبات الکلي دست‌ساز»؛ حادثه‌اي که خبر آن، اين روزها فراگيري بسياري پيدا کرده و هر روز بر آمار مسمومان، ‌فوتي‌ها و افراد بسيار بدحال مرتبط با آن اضافه مي‌شود. بر اساس آخرين گزارش‌ها (تا زمان تنظيم اين مطلب) در چهار استان کشور شامل هرمزگان،‌ خراسان شمالي، کهگيلويه و بويراحمد و البرز، کار بسياري از مصرف‌کنندگان به جاي باريک کشيده است.
به گفته «پيرحسين کوليوند» سرپرست اورژانس کشور تا بعد از ظهر روز شنبه، تعداد مسمومان به 290 نفر رسيده. از اين تعداد 24 نفر جانشان را از دست داده‌ و سه نفر نيز دچار مرگ مغزي شده‌اند.
استان هرمزگان صدرنشين اين مسموميت‌ها است. 16 نفردر اين استان جانشان را از دست داده‌اند و در استان‌هاي خراسان شمالي و البرز هم در هر کدام چهار نفر فوت کرده‌اند، کار سه نفر از مسمومان در کهگيلويه و بويراحمد نيز به مرگ مغزي کشيده است.
گرچه بروز چنين مسموميت‌هاي مرگباري تازگي ندارد؛ نه در داخل کشور و نه در ساير کشورها، نه مرگ‌هاي ناشي از مصرف الکل دست‌ساز و نه کشف کارگاه‌هاي توليد اين مشروبات توسط عوامل انتظامي در داخل کشور؛ اما فراگيري و گستردگي اتفاق اخير را مي‌توان تلنگري قلمداد کرد براي پرداختن به چند نکته قابل تامل.
يکي از جديدترين اتفاق‌ها از اين دست را در فروردين امسال شاهد بوديم. دو توريست بر اثر مصرف مشروبات الکلي دست‌ساز دچار مرگ مغزي شدند. هر چند در اين نمونه عنوان شده بود که اين افراد مشروبات را از خارج کشور تهيه کرده و با خود به ايران آورده بودند.
در همان زمان‌،‌ يعني در فروردين، خبر مشابه ديگر اين بار اما در اندونزي رسانه‌اي شد؛ خبري که حکايت از مرگ 45 نفر در اين کشور بر اثر استفاده از مشروبات خانگي دست‌ساز داشت و نکته اينکه در اين مورد، رسانه‌هاي محلي هر چند چنين اتفاقي را مسبوق به سابقه مي‌دانستند اما اين مورد را يکي از گسترده‌ترين نمونه‌ها نام برده بودند.
در ايران نيز نمونه‌هاي ديگري از سال‌هاي دور را هم مي‌توان مطرح کرد، از جمله موردي که در در سال 87 و در بندرعباس رخ داد. در آن سال 85 نفر بر اثر مسموميت با مشروبات الکلي دست‌ساز در اين استان بستري شدند و نزديک به 10 نفر از آنها جان خود را از دست دادند.
در همان سال و باز هم در بندرعباس، مورد قابل توجه ديگري ثبت شد: مسموميت 33 نفر در يک مراسم عروسي. از ميان اين افراد هم تعدادي بر اثر ايست قلبي و تعداد ديگر بر اثر مرگ مغزي جان خود را از دست دادند. آن زمان «امير رضا مصباحي» رئيس بيمارستان شهيد محمدي بندر عباس علت اين مسموميت‌ها را وجود درصد قابل توجهي الکل چوب (متانول) در اين مشروبات عنوان کرده بود؛ عاملي که به نظر مي‌رسد در ساير موارد هم اصلي‌ترين دليل مرگباربودن مشروبات الکلي دست‌ساز باشد.
در مورد آمارهاي مربوط به مرگ ناشي از مصرف اين نوع از مشروبات مي‌توان به آماري در سال 89 نگاهي انداخت. سردار «روزبهاني»، رئيس وقت پليس امنيت اخلاقي ناجا آن زمان مرگ سالانه بر اثر مصرف مشروبات الکلي دست‌ساز را بين 20 تا 30 نفر عنوان کرده بود. همزمان با مرگ و ميرهاي ناشي از مصرف اين نوع مشروبات فعاليت‌هايي از سوي عوامل انتظامي براي شناسايي و کشف کارگاه‌هاي مشروب‌سازي در بخش‌هاي مختلف کشور نيز صورت مي‌گرفت. به عنوان مثال در دي ماه 84 يک کارگاه مشروب‌سازي در شهريار شناسايي و کشف شد. در نمونه اخير نيز عوامل انتظامي کشفياتي داشتند، از جمله اينکه روز جمعه در پي افزايش مسموميت‌ها و فوتي‌ها در استان هرمزگان، سردار «عزيز الله ملکي»،‌ فرمانده انتظامي استان،‌ از شناسايي و دستگيري زن و شوهري خبر داد که خانه را به کارگاه ساخت مشروبات الکلي تبديل کرده بودند.
همان روز سردار «عليرضا مظاهري» فرمانده انتظامي استان خراسان شمالي نيز از انهدام يک کارگاه که در اين استان اقدام به توليد مشروبات دست‌ساز کرده بود خبر داد.
با وجود رسيدگي‌هاي درماني به مسمومان چنين حوادثي در سال‌هاي مختلف و همينطور دستگيري افرادي که اقدام به توليد اين مشروبات در داخل کشور مي‌کنند، با بررسي سابقه اين مسموميت‌ها و مقايسه آن با مورد اخير، به نظر مي‌رسد مي‌توان چند جنبه را قابل تامل دانست و بررسي ريشه‌اي آن را مد نظر قرار داد؛ از جمله اينکه در حادثه اخير تعداد افرادي که فوت کرده‌اند برابر با ميانگين مرگ‌هايي است که به عنوان آمار سال 89 اعلام شده بود.
مسئله ديگري که در حادثه اخير مي‌توان مد نظر قرار داد توجه به سن افرادي است که دچار مسموميت شده‌اند. «فاطمه نوروزيان» مدير روابط عمومي و امور بين‌الملل دانشگاه علوم پزشکي هرمزگان، اعلام کرده اين افراد در بازه سني 17 تا 50 سال بوده‌اند و حتي در ميان آنها يک نفر 15 ساله در قشم بستري ثبت شده است؛ بنابراين حضور مصرف‌کنندگان در سنين پايين در حادثه اخير نيز يکي ديگر از مواردي است که جاي انديشه و تامل بيشتر دارد و زنگ‌هاي خطر بيشتري را به صدا درمي‌آورد.
نکته ديگري که در حادثه اخير قابل توجه است،‌ بروز آن در ابعادي نسبتا وسيع و همزمان در چهار استان کشور در ايام محرم است. اين مسئله از آن جهت اهميت دارد که در زمينه‌هاي فرهنگي و اجتماعي ايران در ساليان سال مي‌توان مصاديقي را مشاهد کرد که افرادي در طول سال مشروبات الکلي مصرف مي‌کردند اما در ايام محرم و صفر به عنوان احترام به يک باور عرفي حداقل موقتا دست از چنين کاري مي‌کشيدند؛ بنابراين اتفاق اخير را مي‌توان در بستري فرهنگي نيز بررسي کرد.
جنبه ديگر موضوع را که از اهميت ويژه‌اي هم برخوردار است مي‌توان با مباحث بهداشتي مرتبط دانست. از آنجا که در ايران از نظر قانوني مصرف مشروبات الکلي ممنوع است و مجازات‌هايي در پي دارد ، همين‌طور از جنبه شرعي و عرفي نيز اين موضوع چندان قابل طرح در جامعه نيست و به واسطه پنهان ماندن اصل مسئله،‌ فضاي کمتري براي پرداختن به توصيه‌هاي بهداشتي ايجاد مي‌شود، آگاهي و حساسيت آنهايي که مصرف‌کننده هستند نسبت به خطرات استفاده از چنين محصولاتي پايين مي‌ماند، که نوع پرداختن به اين موضوع همچنين با در نظر گرفتن مصرف‌کنندگاني با سن پايين در موارد اخير و در صورت مفروض‌دانستن کاهش سن مصرف الکل، چه بسا ضروري‌تر از هر زمان ديگري به نظر برسد.
محمد قاسمي

منبع: isna.ir