بزرگنمايي:

چه خبر - تبيين مسائل و موضوعات گوناگون منطقه اي و بين المللي از زبان حسن روحاني

حجت‌الاسلام والمسلمين حسن روحاني شامگاه دوشنبه به وقت نيويورک در ديدار با نخبگان و صاحبنظران سياست خارجي آمريکا با بيان اينکه دولت تدبير و اميد تعامل سازنده با جهان را به عنوان سياست خارجي خود در سال 2013 و به هنگام تشکيل دولت اعلام کرد و بر همان مبنا تاکنون عمل کرده است، گفت: البته اين تعامل نسبت به کشورهايي که سابقه بي‌اعتمادي با آنها مربوط به سال‌هاي طولاني بود، سخت‌تر و پيچيده‌تر بود.
در رابطه با آمريکا در همان ماه‌هاي اوليه رياست جمهوري، با وجود مسايل و مشکلات گسترده ميان دو کشور تصميم گرفتيم که براي اولين بار در ذيل موضوع هسته‌اي وزراي خارجه دو کشور با يکديگر ديدار کنند.
اعتماد در عرصه مسايل بين‌المللي همواره موضوعي نسبي است و هيچگاه نمي‌توان به اعتماد صد در صدي دست يافت اما مي‌توانيم با اعتماد نسبي بين دو کشور ديالوگ برقرار کنيم.
رئيس جمهور با اشاره به اينکه بر اين مبنا عمل کرديم که اگر بتوانيم در گفتگوي هسته‌اي به توافقي برسيم و در مقام عمل دو طرف نسبت به اجراي آن پايبند بودند، اين زمينه‌اي براي گفتگو در ساير موضوعات و مسايل باشد، خاطر نشان کرد: رهبر معظم انقلاب در سخنراني عمومي خود اعلام کردند، اگر آمريکا در موضوع هسته‌اي به تمام تعهدات خود عمل کند، مي‌تواند زمينه‌اي براي گفتگو در ساير موضوعات ميان دو کشور باشد.
در سال 2015 عليرغم مشکلات گسترده در مذاکرات توانستيم به توافقي برسيم که براي بسياري شگفت‌آور بود و در داخل ايران و آمريکا و ساير کشورها اين سوال بوجود آمد که چگونه دو کشوري که دهه‌ها با هم اختلاف داشتند، توانستند در اين موضوع پيچيده به تفاهم برسند.
رئيس جمهور با بيان اينکه در آن دوران چگونگي اعتماد ميان ايران و آمريکا، از سوي بسياري افراد مطرح مي‌شد، گفت: عده‌اي بر اين عقيده بودند که نمي‌توان به ايران اعتماد کرد و ايران نسبت به تعهداتش پايبند نخواهد بود و برخي نيز در نطقه مقابل آمريکا را غير قابل اعتماد دانسته و معتقد بودند که اين کشور نمي‌تواند بر تعهد خود با ايران باقي بماند.
روحاني برجام را آزمايش مهم تاريخي براي همگان دانست و با بيان اينکه اين موضوع در تاريخ روابط ايران و آمريکا باقي خواهد ماند، گفت: براساس 12 گزارش آژانس انرژي اتمي، ايران به تمامي تعهداتش به طور صد در صدي عمل کرده است و اين در شرايطي است که طرف‌هاي مقابل چه آمريکا و چه ديگر کشورها به طور صد در صد به تعهداتشان پايبند نبودند، در حالي که در توافق آمده است که اگر طرف مقابل در اجراي تعهدات خود کوتاهي کند، ايران هم مي‌تواند به همان ميزان کم‌تر به تعهدات خود عمل نمايد، اما جمهوري اسلامي ايران بخاطر تقويت اعتماد در افکار عمومي از اين حق خود استفاده نکرد.
رئيس جمهور با اشاره به اينکه با روي کار آمدن دولت جديد در آمريکا شرايط جديدي بوجود آمده است، گفت: آمريکا بدون هيچ دليل و منطقي از تعهد خود خارج شد و اين به معناي آن بود که پل ويران شده‌اي که سال‌ها ميان دو کشور وجود داشت و در حال ترميم بود، دوباره به سمت ويراني رفت.
روحاني خروج آمريکا از برجام را فرصت‌سوزي بزرگ در تاريخ روابط دو کشور عنوان کرد و گفت: آمريکا کشوري مهم در جهان و ايران کشوري تأثيرگذار در منطقه حساس خاورميانه است و مي‌توانستيم با ايجاد ارتباط و اعتماد بين دو طرف گام‌هاي خوبي را برداريم.
روحاني با اشاره به اينکه بسياري از مسايل و مشکلات در زمان خود از طريق مذاکره مستقيم يا غيرمستقيم ميان ايران و آمريکا حل و فصل شد و فرصت‌هاي خوبي با تلاش‌هاي دو طرف بوجود آمده بود، خاطر نشان کرد: امروز برخي مقامات آمريکايي به صراحت اعلام مي‌کنند که اعمال فشار عليه ايران براي سرنگوني دولت ايران است و اين به معناي آن است که آنها قصد دارند به طور کامل اعتمادهاي نسبي بوجود آمده را تخريب کنند.
رئيس جمهور اظهار داشت: هر چند امروز در شرايط نامناسبي قرار داريم، اما در صورتي که واقع‌بين بوده و اراده لازم وجود داشته باشد، مي‌توان شرايط را بهبود بخشيد. اما امروز در دولت آمريکا حرف‌هاي گوناگون و صداهاي مختلف از سوي افراد مختلف شنيده مي‌شود. به گونه‌اي که سخنان رئيس جمهور آمريکا با وزير خارجه و مشاور امنيتي او تفاوت دارد و اين سوال بوجود مي‌آيد که ما بايد کدام صدا را بشنويم و به کدام سخن پاسخ بدهيم.
روحاني با اشاره به اينکه ممکن است دولت فعلي آمريکا تصور کند با اعمال فشار عليه ايران مي‌تواند در راستاي سرنگوني دولت ايران گام بردارد، اظهار داشت: قطعاً اين تصور اشتباه است و بي‌ترديد دولت آمريکا راه غلطي را انتخاب کرده است و آينده روشني را براي آنها متصور نخواهيم بود.
رئيس جمهور نقش فرهيختگان و صاحبنظران را در عرصه‌هاي مختلف را حائز اهميت و مفيد برشمرد و افزود: نخبگان جامعه مي‌توانند در شرايط پيچيده راه و مسير را براي حل معضلات بگشايند و من با تجربه 40 ساله‌اي که در عرصه سياست دارم، معتقدم هيچ اختلاف و شکافي در جهان نيست که راه‌حل نداشته باشد.
مطمئناً بن‌بست مطلق در هيچ موضوعي وجود ندارد، اما بايد به دنبال دستيابي به راه‌حلي مستقيم و کم‌هزينه براي حل مشکلات باشيم.
رئيس جمهور در ادامه اين نشست و در پاسخ به سوالات صاحبنظران و نخبگان سياست خارجي آمريکا در پاسخ به سوالي درباره اينکه آيا ايران نسبت به انجام مذاکرات در شرايط کنوني احساس پشيماني دارد، گفت: دولت يازدهم و دوازدهم در زمينه مسأله هسته‌اي و گفتگو با آمريکا اقدام بزرگي کرد، اما در اين رهگذر نه پشيمان هستم و نه متأسف. چرا که ما کار بزرگي را شروع کرديم و به نقطه مناسبي رسيديم.
اگر دولت آمريکا فکر مي‌کند که با اين فشار عليه ملت ايران مي‌تواند به هدف سرنگوني دولت ايران برسد، بي‌ترديد و صد در صد در اشتباه است چرا که دولت ايران امروز بسيار قوي‌تر و مستحکم‌تر بوده و نقش ايران در منطقه بسيار حائز اهميت است.
تجربه آمريکا در کشورهاي منطقه از جمله لبنان، سوريه و عراق نشان داده که نمي‌توان با زور به نتيجه رسيده و در مواجهه با ايران نيز بي‌ترديد عليرغم همه مشکلات اقتصادي از آنها عبور خواهيم کرد.
ملت ايران در سال‌هاي پيش از اين شرايطي به مراتب دشوارتر را تجربه کرده و از مشکلات به خوبي عبور کرده است و بي‌ترديد مي‌توانيم از اين مشکلات هم به خوبي عبور کنيم، اما در نهايت تاريخ قضاوت خواهد کرد که راه ما درست بوده و اگر کسي پيماني را بشکند، بايد تاوان آن را پرداخت کند.
رئيس جمهور در پاسخ به سوالي درباره چگونگي حضور نيروهاي ايراني در سوريه و آينده اين حضور گفت: حضور ايران در سوريه بر مبناي خواست دولت اين کشور و مبارزه با تروريسم است.
روحاني با بيان اينکه ايران بزرگترين قرباني تروريسم بوده و سال‌ها ملت ايران در مقاطع مختلف با تروريست‌ها مبارزه کرده و مي‌داند که تروريسم چه خطر بزرگي به همراه دارد، افزود: ما قرباني تروريسم و سلاح کشتار جمعي هستيم و هنوز در کشور ما مجروحان استفاده از سلاح شيميايي حضور دارند و به همين دليل هنگامي که از سوي دولت‌هاي سوريه و عراق براي مبارزه با تروريسم در اين کشورها درخواست کمک شد، بي‌درنگ حضور يافتيم.
جمهوري اسلامي ايران تا ريشه‌کن شدن کامل تروريسم در سوريه و کمک به ملت اين کشور بر مبناي خواست دولت حضور خواهد داشت.
روحاني در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه آيا ايران اين موضوعي که آمريکا در منطقه خاورميانه منافع دارد را به رسميت مي‌شناسد و آيا بين دو کشور منافع مشترکي در منطقه وجود دارد، گفت: ايالات متحده ممکن است در مناطق مختلف جهان روابطي داشته باشد که آن را به نفع خود مي‌داند و ما مخالف تعامل کشورها با يکديگر نيستيم. اما مداخله را حق هيچ کشوري نمي‌دانيم.
رئيس جمهور با بيان اينکه تعامل و توسعه مناسبات کشورها با يکديگر هيچ ايرادي ندارد، افزود: امروز بسياري از کشورها در منطقه ما حضور داشته و تعاملات سياسي و اقتصادي دارند، اما مشکل آمريکا اين است که حضور در منطقه را حق خود دانسته اما براي ايران که نفوذي تاريخي و تمدني در منطقه دارد اين حق را قايل نيست.
روحاني با تأکيد بر اينکه معتقديم امنيت، صلح و ثبات براي منطقه موضوعي بسيار حائز اهميت است و آن را در راستاي منافع همگان مي‌دانيم، افزود: نمي‌توانيم عنوان کنيم که هرگز منافع مشترک ميان کشورها، وجود ندارد و روابط را به نفع دو طرف مي‌دانيم و اين در حالي است که در سال‌هاي گذشته در موضوعات مختلف از جمله استقرار صلح در افغانستان و شکست طالبان به طور مستقيم و غيرمستقيم با آمريکا گفتگوهايي داشته‌ايم.
تحريم کشورها به نفع هيچ کس نيست نه به نفع مردم، نه کشورها و نه شرکت‌هاي تجاري. به عنوان مثال اگر امروز روابط تجاري شرکت بوئينگ با ايران برقرار بود، اين به نفع آن شرکت و به نفع مردم ايران و روابط تجاري دو کشور بود.
فشار دولت آمريکا امروز تنها در ايران نيست، بلکه به واسطه اين تحريم‌ها، اروپا، روسيه، چين و شرکت‌هاي تجاري هم متضرر مي‌شوند و اين همان تعامل باخت – باخت است که به سود هيچ‌کس نخواهد بود.
رئيس جمهور در پاسخ به اين سوال که آيا براساس آنچه که امروز اتفاق افتاده در زمان مذاکرات برجام اطلاعات داشتيم، باز هم اين کار را مي‌کرديم، گفت: در توافق هسته‌اي و برجام، جمهوري اسلامي ايران هيچگاه ضرر نکرده و نخواهد کرد. مهم‌ترين فايده برجام اين بود که دنيا فهميد ايران اهل مذاکره و گفتگو است و به جهانيان اعلام کرديم که اگر ايران موضوعي را امضاء کند، پاي آن خواهد ايستاد و اين افتخاري تاريخي و اخلاقي براي ملت ايران است که دائمي بوده و از بين نخواهد رفت.
ما در سايه مذاکرات برجام توانستيم مسايل و موضوعاتي که سال‌هاي طولاني با آژانس انرژي اتمي داشتيم را به طور همزمان برطرف کنيم و مذاکرات شرايطي را بوجود آورد که تلاش‌مان را براي حل و فصل مسايلي که با آژانس بود، مضاعف کنيم.
روحاني با بيان اينکه در نتيجه مذاکرات توانستيم به قعطنامه 2231 شوراي امنيت دست پيدا کنيم، افزود: امروز آمريکا در برابر يک قطعنامه الزام‌آور، برخلاف مقررات ايستاده و آن را زير پا گذاشته است و اين موضوعي است که در حافظه تاريخي جهان باقي خواهد ماند.
امروز آمريکا در اين موضوع منزوي بوده و به اقدامي دست زده است که به جز چند کشور معدود ديگران آن را قبول نداشته و نسبت به اقدام آمريکا ابراز تأسف مي‌کنند.
روحاني با بيان اينکه اقدام دولت آمريکا هرگز به نفع اعتماد عمومي و صلح و ثبات بين‌المللي نيست، افزود: جمهوري اسلامي ايران در برابر اقدام خلاف قانون آمريکا صبر زيادي داشت و اين مايه عظمت ملت ايران و درايت دولت جمهوري اسلامي است.
اگر در توافق برجام به صد در صد نرسيديم، اما بخش قابل توجهي از اهدافمان را به دست آورديم و مطمئناً شرايطي که امروز آمريکا بوجود آورده است نمي‌تواند براي بلندمدت باقي بماند و دير يا زود اين تصميم ناپخته پايان خواهد يافت.
روحاني در پاسخ به اين سوال که آيا معتقديد که برجام پس از اعمال تحريم‌هاي بعدي آمريکا مي‌تواند ادامه پيدا کند، گفت: ما به دنيا عهدي نسپرده‌ايم که تا پايان و تحت هر شرايطي در برجام بمانيم چرا که برجام توازن و تعادلي دارد و تا جايي که اين تعادل را هر چند نسبي ببينيم در آن باقي خواهيم ماند اما اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند، ماندن در برجام را لازم نخواهيم ديد.
رئيس جمهور با اشاره به اينکه دولت آمريکا تصور مي‌کرد که اگر از برجام خارج شود، ايران هم بلافاصله خارج خواهد شد، گفت: اين هرگز محاسبه دقيقي از سوي دولت آمريکا نبود، چرا که ما نمي‌خواستيم اقدامي خلاف قانون آنها را برايشان آسان کرده و با آنها کمک کنيم.
روحاني در پاسخ به سوالي درباره حضور نيروهاي آمريکايي در افغانستان و چگونگي روابط ايران با افغانستان با وجود اين نيروها در اين کشور، گفت: ايران همواره به افغانستان به عنوان کشور دوست و همسايه نگاه کرده و تعاملات و روابط خوبي ميان دو کشور برقرار است و در زمينه مسايل گوناگون از جمله امنيت افغانستان گفتگوهاي مثبتي ميان مسئولان دو کشور انجام مي‌شود.
رئيس جمهور با اشاره به کمک‌ها و حمايت‌هاي جمهوري اسلامي ايران از مردم افغانستان و حضور بيش از 3 ميليون آواره افغاني در ايران و تحصيل فرزندان آنها در مدارس و دانشگاه‌هاي کشورمان، گفت: رابطه با افغانستان به معناي ايجاد چند پايگاه نظامي در اين کشور نيست. امروز مردم افغانستان مي‌دانند که در شرايط حساس ما آنها را ياري کرده‌ايم.
روحاني با اشاره به همکاري دو کشور در بندر چابهار، گفت: چابهار راهي مهم و بين‌المللي است و امروز خطوط راه‌آهن از چابهار به مرزهاي افغانستان رسيده شده است.
رئيس جمهور با اشاره به اينکه روابط نزديکي امروز ميان ايران، افغانستان و هند در زمينه چابهار برقرار است، گفت: اينطور نيست که دولت آمريکا هر تصميمي که بخواهد را بتواند اجرا کند ما با افتخار تحريم آمريکا را مي‌شکنيم، چرا که آن را بر خلاف مقررات بين‌المللي و در راستاي تحميل و يکجانبه‌گرايي مي‌دانيم.
روحاني در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه با وجود چالش‌هاي اقتصادي چگونه احتياجات نيروهاي مسلح را در ايران برطرف خواهيد کرد، گفت: خوشبختانه در ايران بودجه بخش‌هاي مختلف به طور شفاف در مجلس مشخص مي‌شود و صنايع دفاعي ايران خودکفا بوده و اين هم از ثمرات تحريم‌هايي است که عليه ملت ايران بويژه در سال‌هاي دوران دفاع مقدس صورت گرفته است.
در زمينه مسايل نظامي مخارج اندکي داريم و نيازي براي هزينه فراوان نمي‌بينيم، چرا که ايران قصد تجاوز به هيچ کشوري را ندارد و اکثر سلاح‌ها و ابزار نظامي ما پدافندي و براي دفاع از کشور است.
روحاني در پاسخ به سوالي در رابطه با آينده روابط ايران و عربستان و منافع مشترک دو کشور در منطقه، گفت: عربستان سعودي و امنيت اين کشور براي ايران حائز اهميت است، چرا که سالانه ده‌ها هزار نفر از مردم ايران براي شرکت در مراسم حج به اين کشور سفر مي‌کنند و عربستان به عنوان مرکز ديني و مذهبي مسلمانان اهميت دارد. ضمن اينکه اين کشور همسايه ايران است.
رئيس جمهور با اشاره به اينکه متأسفانه روابط ايران و عربستان در سال‌هاي اخير مطلوب نبوده و اين نه بخاطر مسايل دوجانبه بلکه بخاطر عصبانيت سعودي‌ها از شکست‌هايي است که در منطقه و در سوريه و عراق داشته‌اند، گفت: ممکن است عربستان از ايران بخاطر شکست‌هايي که در عراق، سوريه و لبنان داشته گله‌مند باشد، اما جمهوري اسلامي ايران حل مشکلات را به نفع منطقه و جهان مي داند و همواره علاقمند به توسعه روابط با همسايگان خود از جمله عربستان است.
روحاني در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه اگر ترامپ بخواهد با ايران گفتگو داشته باشد، آيا راهي براي رسيدن به توافقي جديد وجود دارد، گفت: مهمتر از برجام مسأله اعتماد و صداقت در سخنان است و آنچه دولت فعلي آمريکا بايد بداند اين است که بايد به اعتمادي که قبلاً ايجاد شده بود و حداقل براي دوراني شاهد آن بوديم، باز گردد. چرا که اينطور نمي‌شود که آمريکا از توافق خارج شده و نسبت به مصوبه شوراي امنيت بي‌اعتنا باشد و ملت ايران را تحريم کرده و اعلام کند مي‌خواهد حکومت ايران را سرنگون کند و ما بخواهيم با او گفتگو کنيم. چرا که اين اقدام را ساده‌لوحي مي‌دانيم.
بايد فضاي مذاکره مهيا باشد و نمي‌شود لوله تفنگ را بر سر کسي گرفت و از او خواست که مذاکره کند.
روحاني در پاسخ به سوالي درباره برداشت ايران از مذاکرات کره شمالي و ايالات متحده آمريکا، گفت: هنوز نتيجه اين مذاکرات مشخص نيست و به نظر ما اين اقدام بيشتر يک نمايش بود. به گونه‌اي که امروز آمريکا به تحريم خود ادامه مي‌دهد و کره شمالي نيز کار خودش را مي‌کند.
ملت‌ها از سياستمداران نمايش و شوي سياسي نمي‌خواهند، بلکه مي‌خواهند که دولتمردان براي منافع کشورهاي خود تلاش کنند.
روحاني در پاسخ به سوالي درباره روابط ايران و چين و چگونگي آينده اين روابط گفت: تهران و پکن همواره روابط خوبي با يکديگر داشته‌اند و ما هرگز کشورهايي که در دوران سخت جنگ تحميلي به ما کمک کردند را فراموش نخواهيم کرد.
رئيس جمهور چين را شريک تجاري بزرگ براي ايران و جزو 5 کشوري دانست که نسبت به برجام پايبند است و افزود: مناسبات ايران با چين بسيار گسترده بوده و ما اين همکاري‌ها را به نفع دو طرف مي‌دانيم و مصمم به گسترش روابط همه جانبه با چين هستيم.

منبع: isna.ir