بزرگنمايي:

تفاوت چپ دست ها با راست دست ها

با توجه به اينکه فقط 10 درصد افراد جامعه چپ دست هستند، بنابراين خيلي راحت نمي توان فراموش کرد که ما در يک دنياي راست دست زندگي مي کنيم. گذشته از اينکه براي چپ دست ها کار با قيچي اي که براي راست دست ها طراحي شده و صاف بريدن با آن بسيار سخت است، اما چپ دست بودن مي تواند تاثيرات مهمي بر سلامت روحي و جسمي داشته باشد. مغز و بدن چپ دست ها در مقايسه با افراد راست دست ممکن است بطور متفاوتي عمل کند و افراد مختلط (يعني کساني که با هر دو دست قادر به نوشتن هستند، مي توانند با هر دست، بر کار خاصي تسلط داشته باشند).

دکتر رونالد يئو استاد روانشناسي دانشگاه تگزاس مي گويد به نظر مي رسد که دست برتري (عادت به استفاده از يک دست بيش از دست ديگر) خيلي پيش تر و دردوره رشد جنيني تعيين مي شود، همانطور که بسياري از چيزهاي ديگر در ارتباط با آينده در اين دوره شکل مي گيرد. در اينجا به برخي از رايج ترين حقايق درباره دست چپ بودن و تاثيري که واقعا مي تواند بر سلامت داشته باشد نگاهي مي اندازيم:

دانشمندان دقيقا نمي دانند که چرا برخي از مردم چپ دست هستند، اما مي دانند که ژن ها 25 درصد در اين موضوع نقش دارند. چپ دست بودن بيشتر از خانواده نشات مي گيرد اما بطور قابل توجهي کمتر از ديگر صفات مانند قد يا هوش تاثيرمي پذيرد. در واقع دوقلوهاي همسان که ژن يکسان دارند، گاهي اوقات مي توانند دست برتر متفاوتي داشته باشند. تئوري هاي فراواني درباره اينکه چه عوامل ديگري مي تواند تعيين کننده دست برتر يک فرد باشد وجود دارد. اما بسياري از کارشناسان معتقدند که اين يک امر تصادفي است.

بر اساس مطالعه اي در بريتانيا جنين زنان بارداري که دچار استرس بودند، صورت خود را بيشتر با دست چپ شان لمس مي کردند. به گفته محققان اين مي تواند اولين نشانه ي يک کودک چپ دست باشد. شواهد ديگري نيز اين نظريه را تاييد مي کند. در تحقيقي در سال 2008 در سوئد درباره مادران و فرزندان 5 ساله آنها، مشخص شد که در مادراني که در طول دوران بارداري دچار استرس يا افسردگي بودند احتمال داشتن فرزند چپ دست يا مختلط بيشتر است. تحقيقات ديگري نشان داد که در کودکاني که با وزن پايين و يا از مادران مسن تر متولد شده اند نيز احتمال چپ دست بودن بيشتر است.

دوقلوهاي همسان گاهي تصوير آينه اي يکديگر هستند – مثلا يکي از آنها يک خال روي گونه راست دارد و ديگري در همان نقطه روي گونه چپ. زماني اعتقاد بر اين بود که ساختار ژنتيکي دوقلوها بايد به شکل "آينه اي" باشد، بنابراين يکي از آنها بايد چپ دست مي شد و ديگري راست دست. (همچنين تصور بر اين بوده که همه افراد چپ دست دوقلوهايي بوده اند که خواهر يا برادر راست دست آنها در رحم مادر درگذشته است.)هيچ يک از اين اعتقادات درست نيست اما احتمال چپ دست بودن در دوقلوها دو برابر عامه مردم است. تحقيقي در سال 1996 در بلژيک نشان داد که حدود 21 درصد دوقلوهاي همسان، چپ دست هستند.

دکتر جينا گريمشاو مي گويد اکثر افراد راست دست از نيمکره چپ مغزشان براي پروسه يادگيري زبان استفاده مي کنند اما اين بدان معنا نيست که چپ دست ها از نيمکره راست مغزشان استفاده مي کنند. بلکه اين فقط يک افسانه است. حدود 98 درصد از راست دست ها و همچنين حدود 70 درصد از چپ دست ها ، از نيمکره چپ مغزشان استفاده مي کنند. تنها حدود 30 درصد افراد از نيمکره راست مغز يا هر دو طرف استفاده مي کنند (که در هر دو نيمه به يک اندازه توانايي وجود دارد.) او مي گويد به نظر مي رسد پروسه يادگيري زبان در بيشتر چپ دست ها مشابه راست دست ها مي باشد. براي ديگر عملکردهاي يک طرفه مغز، مانند دقت، احساسات، موسيقي و تشخيص چهره، اطلاعات کمي وجود دارد. اما در بيشتر موارد چپ دست ها تفاوت خاصي با راست دست ها ندارند و مطمئنا مغزشان معکوس نيست.

بر اساس پژوهشي دردانشگاه استنفورد در سال 2009، جامعه بيشتر تمايل دارد سمت چپ را به چيزهاي بد و سمت راست را به چيزهاي خوب ربط دهد. اما اگر چپ دست هستيد شايد مثل راست دست ها فکر نکنيد. در اين پژوهش به شرکت کنندگان دو ستون از تصاوير انتزاعي نشان داده شد و از آنها سوال شد کداميک بيشتر باهوش ، شاد، صادق و جذاب به نظر مي رسند؟ احتمال اينکه راست دست ها تصاوير سمت راست و چپ دست ها تصاوير سمت چپ را انتخاب کنند بالا بود.

نويسنده اين پژوهش مي گويد ضمنا چپ دست ها فکر مي کنند چيزهاي خوب در سمت چپ و چيزهاي بد در سمت راست قرار دارند با اينکه همه چيز در زبان و فرهنگ بطور کاملاً صريح و واضح دقيقا خلاف اين را به آنها مي گويد. او عقيده دارد که حتي اين امر مي تواند در برگه هاي راي، يا انتخاب کانديداهايي که در حال تماشاي مناظره آنها هستيم نيز تاثيرگذار باشد.

دانشمندان استراليايي در سال 2009 در تحقيقاتي بر روي دانش آموزان زير 11 سال دريافتند که بچه هاي چپ دست نسبت به راست دست ها در فعاليت هاي مختلفي از جمله لغت، خواندن، نوشتن، گسترش روابط اجتماعي و مهارت هاي حرکتي درست، عملکرد ضعيف تري دارند. و عملکرد کودکاني که از هر دو دست استفاده مي کردند (دست مختلط) حتي بدتر از چپ دست ها بود.

يئو مي گويد احتمال اينکه کودکان مختلط و کودکان چپ دست از دو نيمکره مغزشان در راه هاي غيرمعمول استفاده کنند بيشتر است، که ممکن است آنها را کمي در خطر ناتواني در يادگيري قرار دهد. هرچند از طرفي برخي کودکان مختلط يک ناتواني بي ربط ديگري نيز دارند و آن اينکه درحال کشمکش و جدال با خود هستند تا تصميم بگيرند که براي نوشتن کدام دست را انتخاب کنند. به هر حال بيشتر دانش آموزان همانطور که بزرگتر مي شوند خودشان را به همکلاسي هايشان مي رسانند و پيش مي روند، و مختلط يا چپ دست بودن نمي تواند بطور قطع پيش بيني کند که کودکان چه آينده اي خواهند داشت.

بر اساس مطالعات دانشگاهي سال 2013افراد چپ دست بيشتر در معرض اختلالات رواني مثل اسکيزوفرني هستند. محققان هنگامي که از بيماران يک کلينيک سلامت روح و روان نظرسنجي بعمل آوردند، 40 درصد از بيماران اسکيزوفرني يا اسکيزوافکتيو (اسکيزوفرني عاطفي) با دست چپ مي نوشتند. که اين بسيار بيشتر از آن 10 درصد چپ دست هاي بين عموم مردم است. اين مطالعات همچنين بين غير راست دست بودن و خوانش پريشي ( يک اختلال مغزي است که فرد دچار دشواري در خواندن مي شود)، اختلال بيش فعالي بر اثر کمبود توجه و برخي اختلالات خلقي ديگر ارتباطي پيدا کرده اند.

يک چيز که اکثر کارشناسان درباره آن توافق دارند اين است که چپ دست ها در ورزش هاي انفرادي مثل تنيس، بوکس و گيرنده توپ در ورزش بيسبال موفق تر هستند. ريک اسميت در کتاب معماي چپ دست ها توضيح مي دهد که ورزشکاران (چه راست دست و چه چپ دست) معمولا در مقابل حريف راست دست تعليم مي بينند. و زماني که با يک حريف چپ دست روبرو مي شوند، چپ دست ها براحتي مي توانند خود را تطبيق دهند ولي راست دست ها ضعف دارند. آنها مجبور به شرکت در يک نبرد نامتقارنند که آمادگي بسيار کمي براي آن دارند.

محققان فرانسوي در سال 2005 دريافتند که افراد چپ دست در جوامع صلح آميز تنها حدود 3 درصد و در جوامع خشونت آميز 27 درصد جمعيت را تشکيل مي دهند. علت چيست؟ پاسخ برمي گردد به نظريه قدرت فيزيکي چپ دست ها نسبت به راست دست ها. فرضيه محققان اين است که در جوامع خشونت آميز، چپ دست ها از ضربه غيرمنتظره و ناگهاني دست چپ خود نفع مي برند.

يئو مي گويد به افراد چپ دست خلاقيت بيشتري در مقايسه با راست دست ها نسبت داده مي شود، اما به سختي مي توان صحت آنرا سنجيد. اين شايعه اي است که از تحقيقي در سال 1995 برگرفته شده، که در آن مشخص شد مردان چپ دست نسبت به مردان راست دست تمايل بيشتري به "تفکر واگرا" دارند- بدين معنا که آنها در حل مسائل، به جز راه حل هاي معمول، راه حل هاي بيشتري پيدا مي کنند (اما در زنان چپ دست و راست دست تفاوتي وجود ندارد). او مي افزايد ذره اي حقيقت در اين فرضيه وجود ندارد، درحالي که وقتي به دستاوردهاي خلاقانه واقعي در زندگي يک فرد مي نگريد، در رابطه با چپ دست بودن او شواهد و مدارک قدرتمندي وجود ندارد.

به گفته گريمشاو انسان هاي چپ دست همچنين به درونگرايي و هنرمند بودن شهرت دارند. که اين تضاد جالبي را از چند دهه اخير و قبل از آن به نمايش ميگذارد، که در آن زمان بطور کليشه وار افراد چپ دست را از نظر ذهني و اخلاقي پايين تر تصور مي کردند. اگرچه کليشه ها واقعيت را منعکس نمي کنند. گريمشاو و همکارانش در سال 2013 در تحقيقي افراد چپ دست و راست دست را از نظر معيارهاي پنجگانه شخصيتي بررسي کردند و دريافتند که هيچ تفاوتي بين آنها وجود ندارد. هرچند که پي بردند افراد مختلط، درونگراتر هستند.

به نظر مي رسد چپ دست بودن با برخي مسائل سلامت جسماني در ارتباط باشد. در مطالعه اي در سال2007 محققان دريافتند که افراد چپ دست بيشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان سينه هستند بويژه بعد از يائسگي. يئو مي گويد در حاليکه اين موارد کاملا بي ربط به نظر مي رسد، اما مي تواند در نتيجه ي برخي تاثيرات دوران جنيني باشد. او مي گويد ما مي دانيم که ساير آسيب هاي فيزيکي مثل وزن کم هنگام تولد و يا کم بودن اندازه دور سر پيش از تولد، مي تواند مسائل مربوط به سلامت آينده را پيش بيني کند. چگونگي طي کردن دوران جنيني مي تواند همه عمر يک فرد را تحت تاثير قرار دهد و او را در مسير يک قدرت يا ضعف قرار دهد.

دانشمندان مدت ها به ارتباط بين چپ دست بودن و عملکرد ايمني بدن، و اينکه مي تواند عاملي براي اختلالات خود-ايمني باشد مشکوک بودند.به گفته گريمشاو اين تحقيقات نتوانست اين ادعاها را ثابت کند و اين نظريه تا حد زيادي اشتباه بوده است. اما به نظر مي رسد ارتباط چپ دست يا راست دست بودن و مسائل ايمني بدن، به بيماري التهاب روده بستگي داشته باشد. در تحقيقات سال 2001 بريتانيا مشخص شد که چپ دست ها دو برابر بيشتر از مشکلات روده مثل بيماري کرون و ورم مخاط روده رنج مي برند..

افراد چپ دست ممکن است بيشتر مستعد ابتلا به اختلال حرکتي اندام هاي تناوبي (PLMD) باشند که باعث مي شود بيمار بطور غير ارادي و سريع دست ها يا پاهاي خود را در خواب حرکت دهد. دانشگاه تولدو در سال 2011 به بررسي 100 نفر از بيماران کلينيک اختلالات خواب پرداخت، محققان دريافتند که 69 درصد از بيماران راست دست و 94 درصد از بيماران چپ دست اين اختلال را در هر دو سمت بدن خود هنگام خواب تجربه کرده اند. اين يافته ها نشان مي دهد که احتمال اينکه افراد چپ دست اختلالات حرکتي دوطرفه و پتانسيل اين بيماري (PLMD) را داشته باشند بيشتر است.

چپ دست بودن هميشه بد نيست. تحقيقات سال 2005 نشان داد که چپ دست بودن با کاهش نرخ ابتلا به زخم و ورم مفاصل ارتباط دارد. گيمشاو مي گويد توضيح احتمالي من اين بود که چپ دست يا راست دست بودن و خطر ابتلا به بيماري ها به تعاملات صدها ژن بستگي دارد – ما از ايده يک يا دو ژن مسئول براي اين مسائل صرفنظر کرديم – که اين افراد برخي از اين ژن ها را دارا هستند اما ما دقيقا نمي دانيم که اينها کدام ژن ها هستند و در حال حاضر تحقيق در اين مورد ادامه دارد.

بر اساس پژوهشي در دانشگاه کلمبياي بريتانيا در سال 1991، زماني تصور مي شد که افراد چپ دست زودتر از ديگران از دنيا مي روند. (اين تحقيقات نشان مي داد که بيشترين مسبب اين امر تصادفات بوده چرا که چپ دست ها به رانندگاني غيرحرفه اي معروف بودند.) اما تحقيقات بسياري اين ادعاها را رد کرد و دانشمندان بطور کلي بر اين باورند که چپ دست يا راست دست بودن کوچکترين تاثيري در طول عمر افراد ندارد.

تحقيقاتي در سال 2007 در اسکاتلند نشان داد علائم اختلالات استرس آسيب زا بعد از تماشاي فيلم ها و کليپ هاي ترسناک، در افراد چپ دست بيشتر است. محققان در مطالعات ديگري دريافتند که افراد غير راست دست، احساسات منفي بيشتري را تجربه مي کنند. اين يافته ها مي تواند به اين دليل باشد که اين افراد به احتمال زياد داراي عوامل جانبي غير عادي مغز مي باشند که مي تواند بخش پردازش ترس و خشم در مغز را تحت تاثير قرار دهد.

تحقيقات بسياري نشان داده اند که چپ دست ها مشروبات الکي بيشتري مصرف مي کنند، اما دانشمندان از دليل آن مطمئن نيستند. آنها حدس مي زنند که استفاده غير عادي از هر دو نيمکره مغز، آنها را بيشتر مستعد اعتياد به الکل مي کند، يا آنها فقط به دليل استرس از اينکه اقليت کمتري در دنياي راست دست ها هستند مشروبات بيشتري مصرف مي کنند. بنابراين محققان در سال 2011 مقياس بزرگتري را در رابطه با اين موضوع مورد بررسي قرار دادند، و از گزارش هاي شخصي بيش از 27000 نفر استفاده کرد (که خودشان ميزان مصرف مشروبات را گزارش داده بودند)، آنها دريافتند که چپ دست ها اغلب تمايلي به مصرف بيشتر مشروبات ندارند بلکه مصرف آنها حتي کمتر از ديگران (کمتر از يکبار در ماه) بوده و يا اصلا مصرف مشروبات الکلي نداشتند. بعبارت ديگر، چپ دست ها تمايلي به شراب خوري يا الکلي بودن ندارند. بنابراين هيچ دليلي براي اينکه باور کنيم بين آنها و مصرف بيش از حد الکل يا نوشيدن هاي پرمخاطره ارتباطي هست وجود ندارد.

اينکه آيا تفاوت هاي شناختي، روحي و فيزيکي چپ دست ها با راست دست ها مي تواند موجب تفاوت هاي دنياي واقعي زندگي آنها باشد هنوز قابل بحث است – اما تحقيقي در سال 2014 بيان کرده که اين امکان وجود دارد- محقق جاشوا گودمن پي برده که درآمد افراد چپ دست بطور متوسط 9 تا 19 درصد کمتر از راست دست ها مي باشد. (تفاوت حقوق آنها 2500 دلار براي مردان و 3400 دلار براي زنان است.) او همچنين پي برد که چپ دست ها تمايل زيادي براي رفتن به دانشگاه ندارند و يا آنرا رها مي کنند و تمايل به کار در مشاغلي که طرفداران کمتري دارد مثل کارهاي يدي دارند. گودمن مي گويد وقتي مردم از من سوال مي کنند، به آنها مي گويم که بايد توجه بيشتري به فرزندانم داشته باشم تا آنها دست برتر خود را پرورش دهند، اما اگر چپ دست بشوند، من نگران نمي شوم بلکه مراقبت بيشتري نسبت به برخي از اين چيزها خواهم داشت.

يئو مي گويد مهم تر از همه ي اين حقايق جالب درباره دست برتر، اين است که اين موضوع اصلا مهم نيست. تفاوت هاي بين راست دست ها و چپ دست ها واقعا دقيق و ظريف است . از نظر گيمشاو مختلط بودن خيلي بيشتر از تفاوت هاي بين راست دست ها و چپ دست ها، خاص به نظر مي رسد، او مي گويد اما ما بيشتر روي چپ دست ها تمرکز کرده ايم. اميد است در آينده نزديک بيشتر درباره مختلط ها بدانيم.

يئو مي گويد ، ما نبايد شخصيت يا سلامت افراد را فقط به توجه به اينکه با کدام دست مي نويسند در نظر بگيريم و قطعا نبايد به خاطر شانس موفقيت چپ دست ها نگران باشيم: گذشته از همه اينها شايد خوب باشد بدانيد که (تا سال 2015) پنج تن از 7 رئيس جمهور اخير امريکا چپ دست يا مختلط بوده اند.



منبع: سيمرغ