بزرگنمايي:

چه خبر - جهان با پيام‌رسان‌هاي غيربومي چگونه برخورد مي‌کند؟

در اين ميان به نظر مي‌رسد تاکنون برخي پيام‌رسان‌هاي داخلي با استقبال بيشتري نسبت به ساير رقبا روبرو شده اند اما اين رويکرد چندان به مذاق آن طرف آبيها خوش نيامده و تمام عزمشان را براي مقابله با آنان جزم کرده اند. حال سوال اساسي اين است که جهان با پيام‌رسان‌هاي غيربومي چگونه برخورد مي‌کند؟
کوچ کاربران ايراني از زمان روي کارآمدن «وي چت» آغاز شد، با «وايبر» فراگير شد، با «واتس اپ» و «لاين» اوج گرفت و نهايتا در ايستگاه «تلگرام» همه‌گير شد؛ به طوري که 40 ميليون کاربر ايراني را در خود ديد و دکان «پيامک» در ايران را به طور کل تخته کرد.
رسانه‌هاي اپوزيسيون ضمن زيرسوال بردن پيام‌رسان‌هاي ايراني، سعي در بايکوت اخبار کشورهاي مختلف در زمينه روي آوردن به پيام‌رسان‌هاي بومي مي‌کنند اما به دور از هرگونه جهت‌گيري سياسي بايد ديد کشورهاي مختلف در قبال پيام‌رسان‌هاي غيربومي چه تصميماتي اتخاذ کردند که در اين گزارش به آن پرداخته شده است.

کشور فرانسه که در دنيا به نماد دموکراسي و آزادي شناخته مي‌شود، تازه‌ترين کشوري است که تصميم گرفته پيام‌رسان بومي راه‌اندازي کند. چندي پيش وزير ديجيتال فرانسه عنوان کرد: «فرانسه قصد دارد پيام‌رسان بومي خاص خود را در تابستان امسال راه‌اندازي کند چرا که پيام رسان‌هاي خارجي مانند تلگرام و واتس آپ هيچ سروري در فرانسه ندارند.» وي هدف از اين کار را نگراني‌هاي امنيتي از جاسوسي دولت‌هاي خارجي اعلام کرد.

درحالي که بسياري تصور مي‌کردند «تلگرام» يک پيام‌رسان روسي است اما همين چند هفته پيش يک دادگاه در روسيه، درخواست دولت روسيه براي مسدود کردن پيام‌رسان تلگرام در اين کشور را پذيرفت. همچنين سازمان دولتي Roskomnadzor که نقش نظارت بر ارتباطات روسيه دارد اعلام کرده بعد از تلگرام نوبت واتس‌اپ است. روسيه قصد دارد پيام‌رسان‌هاي داخلي خود را به زودي راه اندازي کند.

رهبران چين با برپايي «ديوار آتش بزرگ» يا همان ديوار مجازي چين، اينترنت را از نو به شکل کاملاً چيني به نام «هوليان ونگ» اختراع کردند و به تبع آن شبکه‌هاي اجتماعي را هم به طور کامل به خدمت خود درآوردند. نصب نرم‌افزار جاسوسي دولتي چين روي سيستم‌هاي مخابراتي موجب شده هرگونه حرکت مشکوکي در فضاي مجازي و سيستم مخابراتي پيگيري شود.
کشور چين بسياري از سرويس‌هاي اينترنت مثل موتور جست‌وجوي گوگل، فيس‌بوک، توييتر، يوتيوب، ويکي‌پديا، واتس‌آپ و غيره را بر اساس سياست‌هاي خود مسدود کرده، اما معادل‌هاي قدرتمند بومي به ازاي آن‌ها ايجاد کرده است؛ به‌گونه‌اي که اکثر مردم چين خلاء چنداني احساس نمي‌کنند.
براي مثال موتور جست‌وجوي قدرتمند «بَيدو» (Baidu) معادل موتور جستجوي گوگل، سايت «يوکو» (Youku) معادل سايت يوتيوب، شبکه اجتماعي «ويبو» (Weibo) معادل توييتر که کاربران بيشتري نسبت به تويتر نيز دارد، شبکه اجتماعي موبايلي «وي‌چت» (WeChat) معادل واتس‌آپ و لاين که با داشتن نزديک به يک ميليارد کاربر فعال ماهانه يکي از پرجمعيت‌ترين پيام‌رسان‌هاي دنياست که بخش اعظم کاربرانش را چيني‌ها و ساکنان کشورهاي شرق آسيا تشکيل مي‌دهند.

نگوين تان دونگ، نخست وزير وقت ويتنام چند سال پيش با توجه اين که 30 درصد از جمعيت 89 ميليوني اين کشور کاربر اينترنتي هستند و اغلب جوانان گرايش به سوي شبکه‌هاي اجتماعي دارند به وزارت آي سي تي دستور داد تا در قالب يک پروژه، شبکه اجتماعي آنلاين را هر چه سريع‌تر بسازد.
آن‌ها پس از مدت کوتاهي پيام‌رسان کاملا بومي (از نظر فناوري) به نام «زالو» را راه اندازي کردند. ابتدا حدود سه سال پيش توسط شرکت VNG ويتنام عرضه شد. نسخه اول مورد توجه قرار نگرفت ولي با اين توسعه پيام رسان اکنون زالو بيش از 50 ميليون کاربر دارد. در واقع مي‌توان گفت ويتنام توانسته بازار داخلي‌اش را از چنگ غول هايي مثل واتس اپ، کاکائو، لاين و تلگرام حفظ کند.

بر اساس اطلاعات سايت شرکت مخابرات ايران که اين گزارش از آن برگرفته شده، کره‌اي‌ها از سال 2010 با راه اندازي نرم‌افزار «کاکائو تاک» خود را از داشتن پيام‌رسان خارجي بي‌نياز کردند. اين نرم‌افزار اکنون 48 ميليون کاربر فعال در سراسر جهان دارد که از اين ميان 40 ميليون کاربر اين شبکه ارتباطي را کره‌اي‌ها تشکيل مي‌دهند. محبوبيت کاکائو تاک در کره جنوبي تا حدي است که حتي مقامات رسمي اين کشور، براي برقراري ارتباطات خود از اين برنامه استفاده مي‌کنند و حتي کاکائو تاک را به ارتباط ايميلي ترجيح مي‌دهند.

کشور انگليس پيام رسان بومي خاصي ندارد اما قوانيني را براي پيام رسان‌هاي خارجي درنظر مي‌گيرد. به طور مثال آن ها پس از آشوب هاي سال 2011 لندن، شرکت سازنده پيام‌رسان BlackBerry Messenger را به در اختيار قرار دادن اطلاعات کاربران مجبور کرد.
شرکت سازنده گوشي‌هاي هوشمند بلک‌بري با نام Research In Motion که يک شرکت کانادايي در حوزه فناوري‌هاي ارتباطي است هم در آن سال در بيانيه اي اعلام کرد: «مانند همه بازارها در سراسر جهان و هر جايي که بلک‌بري وجود دارد، ما با اپراتورهاي ارتباطي محلي، قواي برقراري نظم و اجراي قانون و مديران مربوطه در دولت همکاري مي‌کنيم. مانند بقيه شرکت‌هاي فناور در بريتانيا، ما به مقررات تنظيم قواي تحقيق‌کننده تمکين مي‌کنيم و کاملاً با دفتر نخست‌وزير و نيروهاي پليس بريتانيا همکاري مي‌کنيم».
بزرگ‌ترين مرکز کنترل اينترنت در جهان يا به اختصار «جي سي اچ کيو GCHQ» در ساختمان «دوناتي» چِلتِنهم انگليس قرار دارد. اين مقر مرکزي رصد و جاسوسي بين المللي دولت بريتانيا هم زمان با همه سرويس‌هاي جاسوسي جهان، به ويژه همتايان آمريکايي‌اش، تبادل اطلاعات دائمي دارد.
جي سي اچ به انگليسي‌ها امکان مي‌دهد تا دسترسي افراد و آي پي ها به اينترنت را به صورت هوشمند کنترل کنند، در عين حال چندين بنياد نظارات بر اينترنت از جمله «اي دابليو اف» نيز در اين کشور در سطحي بين‌المللي در زمينه فيلترينگ فضاي سايبري، به ويژه در مورد پورنوگرافي کودکان، نژادپرستي و مسائل تروريستي فعال اند.

با وجود برخورداري ژاپن از سومين اقتصاد بزرگ دنيا، اکوسيستم شبکه‌هاي اجتماعي در اين کشور را بايد منحصربه‌فردترين نمونه موجود در دنياي کشورهاي توسعه‌ يافته به‌ حساب آورد.
لاين؛ قدرت بلامنازع و جانشيني براي فيس‌بوک است و در حدود 40 درصد از کل جمعيت ژاپن هر ماه در ميان کاربران فعال نرم‌ افزار LINE قرار مي‌گيرند. نرم‌ افزار پيام ‌رسان LINE در سال 2011 و در تلاش براي ايجاد راهي براي برقراري ارتباط، پس از وقوع زلزله توهوکو و سونامي به‌ وقوع پيوسته در آن زمان، عرضه شد.
پس از بروز فاجعه طبيعي يادشده، شبکه‌هاي تلفن همراه با مشکلات و آسيب‌هاي جدي روبه‌رو شدند اما همچنان قسمت اعظمي از قابليت‌هاي ارتباطي در قالب اينترنت، قابل استفاده بودند. همين موضوع باعث شد که کارمندان شرکت NHN ژاپن سريعا نسخه اوليه‌اي از لاين را به‌عنوان پلت‌فرم ارتباطي جايگزين، عرضه کنند. قابليت‌هاي جانبي LINE که به مخابرات و ارتباطات کشور ژاپن وابسته است.
نرم‌افزار پيام‌رسان ژاپني Line در کشورهاي جنوب شرق آسيا از محبوبيتي فراوان برخوردار است و سرويس‌هاي متنوع و متعدد آن کاربران بي شماري را برايش به ارمغان آورده است. حتي اين شرکت يک قدم ديگر براي افزايش دامنه نفوذ خود در کشور زادگاهش برداشت و به يک اپراتور مخابراتي در کشور ژاپن تبديل شد.

با افزايش يافتن حملات تروريستي در جنوب شرق آسيا در سال گذشته و استفاده نيروهاي تروريستي داعش از کشور اندونزي به‌دليل نگراني از استفاده اين برنامه براي تسريع تبليغات تروريستي، اقدام به مسدود کردن اين نرم‌افزار کرد. وزير ارتباطات اندونزي درخصوص علت فيلتر شدن اين پيام‌رسان در کشور خود گفته است: «به دليل اينکه در تلگرام مسائلي ازجمله تبليغات تندروي، چگونگي ساخت بمب و انجام حملات تروريستي رد و بدل مي‌شد و از آنجايي که اين مسئله کاملاً با قانون اساسي اندونزي تعارض دارد، استفاده از اين سامانه پيام‌رسان ممنوع شده است.

دولت آلمان از آغاز سال 2018 قانون جديدي را به اجرا مي‌گذارد که به موجب آن شبکه‌هاي اجتماعي با بيش از دو ميليون کاربر موظفند پست‌هاي حاوي مطالب غيرقانوني صريح را تا 24 ساعت پس از اطلاع از وجود آن‌ها، از صفحه خود حذف کنند. شرکت‌هايي که اين قانون را رعايت نکنند با جريمه‌هاي قابل توجهي تا 50 ميليون يورو مواجه خواهند شد. اين قانون در درجه نخست درباره توييتر، يوتيوب و فيس‌بوک اجرا مي‌شود.

امارات متحده عربي چند سال پيش اسکايپ را مسدود کرد؛ چرا که بر اساس قوانين رگولاتوري اين کشور خدمات تماس صوتي تمام آپ هاي پيام رسان بايد مسدود شوند.

محدودسازي دسترسي کاربران به اينترنت در آمريکا از نظام قانوني ويژه برخورد دار است ولي به روش‌هاي کاملا حرفه‌اي و نامحسوس صورت مي‌گيرد و از دسترسي اقشار مختلف به برخي وب سايت‌هاي خاص جلوگيري مي شود.
اگرچه دولت آمريکا مدعي جريان آزاد اطلاع‌رساني و پرچمداري آن در جهان است اما به گفته کارشناسان محدوديت‌هاي فضاي مجازي در آمريکا با دنيا غير قابل مقايسه است. آمريکا از چهار مولفه جرم‌انگاري در قانون فضاي مجازي تبعيت مي‌کند که اين نوع قانونگذاري در هيچ کجاي دنيا شبيه ندارد و برخلاف سبک معمول در دنيا در مورد شبکه‌هاي اجتماعي به جزئيات و خرده موضوعات فضاي مجازي نيز ورود مي‌کند.
طبق قانون امنيت سايبري آمريکا (مصوب سال 2012) که مشتمل بر 15 بند است، هرگونه رفتاري در فضاي مجازي اگر معارض با امنيت کشور آمريکا تشخيص داده شود، قابل پيگيري است. براساس افشاگري‌هاي «ادوارد اسنودن» دولت آمريکا بزرگ‌ترين رصد اينترنتي را انجام مي‌دهد. اين دولت همچنين از سال گذشته تاکنون فشارها را براي نظارت بر شبکه‌هاي اجتماعي گسترش داده است.

استراليا در سال‌هاي اخير برنامه جاه طلبانه‌اي را براي کنترل اينترنت آغاز کرده است، تا آنجا که در اين زمينه استراليا بيش از متحدان غربي‌اش با چين به عنوان بزرگ‌ترين سانسورکننده اينترنت مقايسه مي‌شود. استراليا با هدف ارتقاي شاخص‌هاي افزايش ايمني اينترنت براي خانواده‌ها، ممنوعيت محتواي مجرمانه سايبري را به طور جدي با طرح‌هايي سراسري با عناويني همچون ديواره آتش بزرگ، ديواره آتش ضدخرگوش (برگرفته از نام ديوار ضدخرگوش در تاريخ اين کشور) و با سنگين‌ترين جريمه ها اجرا کرده است.
در آخرين اقدام، نهاد مديريت ارتباطات و رسانه استراليا (آسما) دسترسي به سرويس‌هاي گوگل را هم محدود کرد.

عزم برزيل هم در برخورد با مجرمان شبکه‌هاي مجازي جزم شده است. در يکي از اين نمونه‌ها از ابتداي سال 2017 نيروهاي امنيتي برزيل با دريافت شکايت‌هاي زياد از خانواده‌هاي قرباني در فضاي مجازي، حضور خود را در اينترنت بيشتر کرد و پس از شش ماه کنترل و رديابي با اجراي عمليات کم سابقه 108 کودک آزار – پدوفيليا – را بازداشت کرد.

منبع: isna.ir