چه خبر - بيماري التهابي روده Inflammatory bowel disease يا IBDبيماري التهابي روده Inflammatory bowel disease يا IBD چيست؟

بيماري التهابي روده Inflammatory bowel disease که به اختصار IBD ناميده مي شود شرايط مزمني است که باعث التهاب در بعضي قسمت هاي روده مي شود. ديواره روده ملتهب مي شود و زخم هايي در اين بخش ها بروز مي کند که منجر به ناراحتي و مشکلات گوارشي جدي مي شود. علائم دقيق اين بيماري بستگي به اين دارد که کدام بخش از دستگاه گوارش درگير اين بيماري شده است.

انواع بيماري التهابي روده : بيماري کرون Crohn`s disease

بيماري کرون Crohn`s disease نوعي بيماري التهابي روده يا IBD است که در هر قسمتي از دستگاه گوارش بروز مي کند – از دهان گرفته تا مقعد. اين بيماري بر روي لايه هاي عمقي غشا گوارشي تاثير گذاشته و ممکن است به شکل ضايعات ناهموار بين بخش هاي سالم نمايان شود. بيماري کرون اغلب بر روي روده کوچک، روده بزرگ و يا هر دو تاثير مي گذارد. بافت هاي داخلي ممکن است دچار نواحي کم عمق و حفره مانند و يا زخم هاي عميق تر و الگوي سنگفرشي شوند، مانند آنچه در تصوير مي بينيد.

انواع بيماري التهابي روده : کوليت اولسراتيو يا کوليت زخمي

برخلاف بيماري کرون، کوليت اولسراتيو Ulcerative colitis تنها روده بزرگ و مقعد را در برمي گيرد. در مقايسه با ضايعات عميق تر ديده شده در بيماري کرون، التهاب و زخم ها معمولا پوشش داخلي اين بخش ها را تحت تاثير قرار مي دهد.اغلب تنها قسمت پايين روده بزرگ (که سيگموئيد sigmoid ناميده مي شود) تحت تاثير اين بيماري قرار مي گيرد، اما ممکن است در قسمت هاي بالايي روده نيز ظاهر شود. هر چه قسمت بيشتري از روده تحت تاثير بيماري قرار گيرد، علائم بدتر خواهند بود.

نشانه هاي بيماري التهابي روده

نشانه هاي بيماري کوليت اولسراتيو و بيماري کرون شبيه به هم هستند. اين نشانه عبارتند از :

درد يا گرفتگي شکم
اسهال بيشتر از يک روز
خون در مدفوع
کاهش وزن
ديگر نشانه هاي بيماري التهابي روده

برخي مبتلايان به بيماري التهابي روده ممکن است در خارج از سيستم گوارشي هم علائمي را نشان دهند، از جمله :

زخم هاي دهاني و مشکلات پوستي
آرتروز
مشکلات چشم که بر روي بينايي تاثير مي گذارند
علت بيماري التهابي روده چيست؟

پزشکان در مورد علت بروز IBD مطمئن نيستند. اکثر پزشکان معتقدند عاملي باعث مي شود سيستم ايمني بدن يک واکنش التهابي ناسالم در سيستم گوارشي توليد کند. محققان دريافته اند که برخي ژن ها با بروز بيماري کوليت اولسراتيو و بيماري کرون در ارتباط است.

چه کساني به بيماري التهابي روده مبتلا مي شوند؟

بيماري التهابي روده يا IBD زنان و مردان را به يک اندازه تحت تاثير قرار مي دهد. در اکثر مواقع اين بيماري در سنين نوجواني يا اوايل بزرگسالي شروع مي شود، اما هر زمان ديگري نيز ممکن است بروز کند. افرادي که داراي سابقه خانوادگي ابتلا به بيماري التهابي روده هستند، 10 برابر ديگران در معرض خطر ابتلا به اين بيماري هستند.

بيماري التهابي روده IBD با سندروم روده تحريک پذير IBS متفاوت است

بيماري التهابي روده IBD گاهي با سندروم روده تحريک پذير irritable bowel syndrome يا IBS اشتباه گرفته مي شود. هر دو بيماري مي توانند باعث بروز مشکلات گوارشي مزمن شوند، اما تفاوت هاي مهمي بين اين دو وجود دارد. افراد مبتلا به بيماري التهابي روده دچار التهاب، زخم و ساير آسيب هاي قابل مشاهده در داخل سيستم گوارشي مي شوند. در مقابل در بيماري سندروم روده تحريک پذير، عليرغم گرفتگي، اسهال و يبوست، هيچ آسيبي وجود ندارد. سندروم روده تحريک پذير رايج تر از بيماري التهابي روده است اما جديت و خطر آن کمتر است.

شرايط ديگر مشابه IBD

اختلالات گوارشي ديگري وجود دارد که با بيماري التهابي روده اشتباه گرفته مي شوند. علائم ديورتيکوليت عبارتند از دل درد، نفخ و اسهال که بسيار شبيه به بيماري التهابي روده IBD هستند. اما اين شرايط شامل کيسه هاي التهابي يا عفوني در امتداد ديواره روده است. مثال ديگر بيماري سلياک استکه باعث گرفتگي و اسهال مکرر مي شود، اما عامل بيماري سلياک پروتئيني به نام گلوتن در غذاست. آزمايشات لازم به پزشکان کمک مي کند بيماري دقيق را تشخيص دهند.

کولونوسکوپي

کولونوسکوپي مهم ترين آزمايش براي تشخيص بيماري التهابي روده است. در اين فرايند از يک لوله باريک به همراه يک دوربين استفاده مي شود تا به اين ترتيب يک ديد مستقيم از داخل روده به پزشک داده شود. با اين روش حتي زخم هاي کوچک و التهابات خفيف هم قابل مشاهده هستند. اگر بخشي غير طبيعي به نظر برسد، براي بررسي بيشتر پزشک از اين بخش نمونه برداري مي کند. ديگر آزمايش ها براي تشخيص بيماري التهابي روده عبارتند از آزمايش خون براي بررسي علائم التهاب يا عفونت.

انتظارات بعد از ابتلا به بيماري التهابي روده

نشانه هاي بيماري التهابي روده از خفيف تا شديد متفاوت خواهند بود و ممکن است هر از گاهي بروز کنند. اکثر مبتلايان براي مدت طولاني و بدون مشاهده هيچ نشانه ديگري بيماري را در خود مشاهده نمي کنند. اين دوره بهبودي بيماري ناميده مي شود و ممکن است ماه ها يا حتي سال ها طول بکشد. در کوليت اولسراتيو حدود 5 تا 10 درصد افراد هميشه علائم را در خود مشاهده مي کنند. دل درد مزمن و نياز فوري به دستشويي بر روي کار و زندگي اجتماعي اين افراد تاثير مي گذارد.

استرس چه تاثيري بر بيماري التهابي روده مي گذارد؟

گرچه استرس باعث بيماري التهابي روده نمي شود، اما برخي افراد بيان مي کنند زماني که مضطرب مي شوند، علائم آنها بدتر مي شود. بنابراين زماني که تحت فشار هستيد، بهتر است بر روي علائم بيماري خود دقت کنيد و تاثير استرس را بر روي علائم خود در نظر بگيريد.

پيامدهاي بيماري التهابي روده

در بيماري کرون التهاب مزمن باعث تنگ شدن داخل روده کوچک مي شود، طوريکه چيزي از اين قسمت عبور نمي کند. پزشکان اين عارضه را انسداد روده مي نامند. اين مشکل باعث مي شود غذاي در حال هضم و گاز در داخل روده گير کنند. علائم انسداد روده عبارتند از:

گرفتگي هاي شديد
تهوع
استفراغ
التهاب شکم

انسداد روده در بيمارستان درمان مي شود. اگر انسداد به خودي خود برطرف نشود، نياز به جراحي خواهد بود.

پيامدهاي بيماري التهابي روده : آبسه يا فيستول

گاهي زخم هاي عميق باعث ايجاد کيسه هاي چرک مي شوند که آبسه ناميده مي شوند. علائم آبسه عبارتند از تب، درد و التهاب. اگر يکي از زخم ها نزديک يکي از اندام هاي داخلي پاره شود، باعث ايجاد تونلي به نام فيستول مي شود. فيستول بين روده و واژن مي تواند باعث انتقال باکتري ها به واژن شود. فيستول در مثانه ممکن است باعث بروز عفونت هاي ادراري مزمن شود. در مواردي که فيستول به پوست برسد، ممکن است باعث بروز زخم هاي خارجي شود. فيستول ها و برخي آبسه ها اغلب با جراحي درمان مي شوند.

آيا بيماري التهابي روده باعث سرطان روده مي شود؟

اکثر مبتلايان به بيماري هاي التهابي روده IBD به سرطان مبتلا نمي شوند،اما کساني که حداقل 8 سال به اين بيماري مبتلا بوده اند، بيش از ديگران در معرض خطر ابتلا به سرطان روده هستند. زماني که التهاب بر روي تمام روده تاثير مي گذارد، ميزان اين خطر بيشتر خواهد بود. اگر دچار اين شرايط هستيد، براي انجام غربالگري هاي لازم به پزشک مراجعه کنيد. سرطان روده بزرگ اگر خيلي زود تشخيص داده شود، به راحتي درمان خواهد شد.

بيماري التهابي روده و تغذيه

غذاها باعث بروز اين بيماري نمي شوند، اما برخي غذاها باعث بدتر شدن نشانه ها مي شوند. اين غذاهاي تحريک کننده براي همه افراد يکسان نيستند، اما برخي از رايج ترين غذاهاي تحريک کننده عبارتند از: الکل، قهوه، نوشابه، غذاهاي داراي ادويه، لوبيا، غذاهاي چرب، غذاهاي داراي فيبر زياد، آجيل ها و دانه ها، ميوه ها و سبزيجات خام و نرسيده، گوشت قرمز و محصولات لبني (اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستيد).

رژيم غذايي داراي کمترين مقدار پس ماند

اگر بيماري کرون باعث تنگ شدن روده کوچک شده باشد، پزشک رژيم غذايي داراي پس ماند کمتري را توصيه خواهد کرد. به اين ترتيب فرد بايد از خوردن غذاهايي که به حجم مدفوع اضافه مي کنند اجتناب کند، از جمله آجيل ها، دانه ها، ميوه ها و سبزيجات خام و نرسيده. معمولا تغيير در رژيم غذايي موقت است. اين رژيم به کاهش دل درد ، گرفتگي ها و اسهال کمک مي کند، با اين حال نياز به تحقيقات بيشتري است.

نيازهاي تغذيه اي

زماني که بيماري کرون روده کوچک را مورد حمله قرار مي دهد، ممکن است بدن قادر به جذب تمام مواد مغذي مورد نياز خود نباشد. جذب ضعيف مواد مغذي همراه با کاهش اشتها منجر به سوء تغذيه مي شود. براي پيشگيري از سو تغذيه سعي کنيد يک رژيم غذايي متعادل با وعده هاي غذايي سبک و کوچک در طول روز داشته باشيد و به اندازه کافي مايعات بنوشيد تا به بدن آبرساني شود. متخصص تغذيه در اين شرايط کمک خواهد کرد. پزشک نيز ويتامين و مکمل هاي معدني تجويز خواهد کرد.

کاهش استرس

يادگيري تکنيک هاي مديريت استرس مي تواند به بهبود بيماري التهابي روده کمک کند. يوگا، مديتيشن و ورزش نيز موثر خواهند بود. گفتار درماني و گروه درماني نيز روش هاي خوبي براي مديريت حالات عاطفي است.

درمان بيماري التهابي روده : دارو

در موارد خفيف درمان بيماري التهابي روده معمولا با دارويي به نام آمينوساليسيلات aminosalicylates شروع مي شود. اين داروها ضد التهاب هايي هستند که به درمان HBD و حفظ آن در حالت بهبود کمک مي کنند. در زمان بروز بيماري نيز پزشک داروهاي کورتيکواستروئيد تجويز مي کند تا التهاب را کاهش داده و به بهبود بيماري کمک کند. در موارد شديدتر داروهاي ديگري تجويز مي شوند که مانع سيستم ايمني در ايجاد التهاب مي شوند.

درمان بيماري التهابي روده : جراحي

اگر بيماري التهابي روده آسيب شديد به سيستم گوارشي وارد کند، ممکن است نياز به جراحي باشد. جراحي مي تواند کوليت اولسراتيو را درمان کند زيرا اين شرايط فقط بر روي روده بزرگ تاثير مي گذارد. جراحي براي درمان بيماري کرون موثر نيست چرا که علائم آن در ديگر بخش هاي سيستم گوارشي ادامه پيدا خواهند کرد. به لطف پيشرفت هاي انجام شده در جراحي اکثر افرادي که روده آنها در جراحي برداشته مي شود، قادر خواهند بود بدون نياز به کيسه استومي زندگي معمولي و حرکات طبيعي روده داشته باشند.

ورزش و بيماري التهابي روده

پزشکان به افراد مبتلا به بيماري التهابي روده ورزش هاي سبک را توصيه مي کنند.اين ورزش ها عبارتند از يوگا، تاي چي يا پياده روي که شامل حرکت هاي شديد نيستند، حرکت شديد علائم دستگاه گوارش را بدتر مي کند. ورزش منظم به هضم کمک مي کند. به علاوه احساس بهتري به فرد داده و فرد استرس کمتري خواهد داشت و علائم بيماري را کمتر چک مي کند.

زندگي بهتر با بيماري التهابي روده

بيماري التهابي روده IBD ممکن است شرايط مادام العمر باشد، اما راه هايي براي کنترل آن وجود دارد. از طريق مصرف دارو، تغيير در سبک زندگي و مديريت استرس مبتلايان به بيماري التهابي روده هم مي توانند يک زندگي معمولي و بدون ناراحتي داشته باشند.

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : بيماري التهابي روده IBD، علائم، علل و درمان

اگر مي خواهيد بيشتر بدانيد : 6 مشکل دستگاه گوارش که بايد بسيار جدي گرفت

منبع: سيمرغ