بزرگنمايي:

چه خبر - وزارت نفت، خارجه و قوه قضاييه روي مين گسل

علي بيت‌الهي دبير کارگروه ملي مخاطرات زلزله درباره ميزان اماکن عمومي و ساختمان‌هاي شخصي حريم گسل‌هاي پرخطر تهران اظهار داشت: لرزه‌خيزي تهران و گسل‌هاي فعال و شناخته شده آن و گسل‌هايي که در اطراف تهران گسترده شده‌اند، از گذشته سطح خطر لرزه‌اي پايتخت را در بالاترين حد خود نسبت به پهنه‌هاي ديگر کشور قرار داده است. از سوي ديگر هم ميزان آسيب پذيري، فاکتور بسيار مهمي در تعيين ميزان ريسک لرزه‌اي پايتخت محسوب مي‌شود.
براي برآوردهاي کمي لازم است تا درخصوص آمار و اطلاعات بروز شده المان‌هاي واقع روي حريم‌ گسل‌هاي تهران دقت لازم به عمل آيد.

دبير کارگروه ملي زلزله با بيان اينکه منطقه نواري حريم گسل‌هاي شهر تهران به دليل احتمال وقوع جابجايي لايه‌هاي زمين در هنگام وقوع زلزله، از مناطق با خطر بالا نسبت به ساير محدوده‌هاي شهر تهران است، گفت: مجموع مساحت تعيين شده براي حرايم گسل‌هاي شهر تهران تا شعاعي در اطراف شهر بيش از 70 کيلومتر مربع است که عمده‌ترين بخش مساحت حريم گسل‌هاي شهري تهران را حريم گسل شمال تهران تشکيل مي‌دهد که از شمال غرب تا شمال شرق شهر تهران در پاي ارتفاعات گسترده شده است.
بيت‌الهي با تاکيد بر اينکه آن قسمت از حريم گسل‌ها که داخل محدوده شهري تهران ( مناطق 22 گانه ) قرار مي‌گيرند داراي مساحت 26 کيلومتر مربع هستند، گفت: درحاليکه ساخت و ساز در حريم گسل، در نقاطي مانند کاليفرنيا از حدود 30 سال پيش ممنوع بوده اما متاسفانه ساخت و ساز به هر شکل و از هر نوع در حريم گسل‌هاي شهر تهران تا قبل از ابلاغ مصوبه شورايعالي شهرسازي و معماري (تابستان سال 1395) ادامه داشت.
وي با بيان اينکه تاکنون برآوردي از ميزان آسيب پذيري ساختمان‌هاي ساخته شده در حريم گسل‌هاي اصلي شهر تهران انجام نشده است، افزود: با پيمايش زميني روي کل حريم گسل‌هاي شهر تهران با مساحت 26 کيلومتر مربع، مستنداتي مانند عکس و مختصات نقاط برداشت شد. براساس برداشت‌ها و مشاهدات ميداني در حريم گسل‌هاي شهر تهران 245 سايت مهم و حساس در 18 دسته‌بندي شناسايي شده و بر همين اساس، تعيين شد که نزديک به 320 هزار متر مربع بافت فرسوده در محدوده حريم گسل‌هاي شهر تهران قرار دارند.
رييس بخش زلزله مرکز تحقيقات راه، مسکن و شهرسازي ادامه داد: براساس برآوردها از روي نگاره‌هاي ماهواره‌اي و شمارش ساختمان‌ها در محدوده حريم گسل‌هاي تهران حدود 12 هزار ساختمان وجود دارد که بررسي آسيب‌پذيري لرزه‌اي آنها و اقدام در خصوص کاهش ريسک لرزه‌اي از برنامه‌هاي با اولويت زياد براي اين محدوده‌هاي ساختماني است.

بيت‌الهي با بيان اينکه از نظر توزيع جغرافيائي(مناطق 22 گانه شهري تهران) ساختمان‌هاي واقع بر حريم گسل‌هاي منطقه يک شهر تهران با حدود 7600 بنا 65 درصد ساختمان‌هاي موجود در حريم گسل‌ها را دربرگرفته، گفت: براساس مشاهدات ميداني که انجام شده مي‌توان گفت که تقريبا نيمي از ساختمان‌هاي موجود در حريم گسل‌هاي شهر تهران و در بافت‌هاي ناکارآمد، ساختمان‌هاي ضعيف و با کيفيت نازل و فاقد سطح مقاومتي لازم در برابر زلزله هستند.
وي با اشاره ميزان بافت فرسوده در تهران در خطر بحران زلزله قرار دارند، اظهار داشت: براساس اطلاعات شرکت عمران و بهسازي شهري ايران، مساحت بافت فرسوده در تهران برابر با 3268 هکتار است که نسبت مساحت بافت فرسوده به مساحت کل شهر تهران در حدود 5 درصد است.
بيت‌الهي با اشاره به ويژگي‌هاي بافت فرسوده ازجمله ريزدانگي، ناپايداري و نفوذ ناپذيري گفت: در تعاريف بافت‌هاي فرسوده و ناکارآمد، ‌علاوه بر استحکام بنا، ملاحظات شهرسازي نيز مدنظر قرار مي‌گيرد که شامل مواردي نظير ريزدانگي و نفوذناپذيري است اين موارد از سوي ديگر در مخاطرات لرزه‌اي نيز نقش برجسته‌اي دارند. براي مثال نفوذ ناپذيري در حيطه امداد و نجات و حمل و نقل در لحظات بحراني نقش مهمي دارد. ريزدانگي به معناي تراکم جمعيتي بالا است که آمار تلفات جاني زمين لرزه‌ها به نوعي به آن وابسته مي‌شود.
وي با بيان اينکه به‌طور قطع خصوصيت اصلي و عمده بافت فرسوده از نظر مخاطرات لرزه اي ناپايدار است، ادامه داد: حدود 15 هزار هکتار از حريم شهري تهران (نزديک به 20 درصد مساحت کل شهر تهران) دربردارنده حداقل 50 درصد بلوک‌هاي شهري ناپايدار است. تعداد بلوک‌هاي شهري ناپايدار نيز حدود 14 هزار بلوک است که در مناطق مختلف تهران به ويژه در خط شمالي شهر و در مرکز و جنوب شهر پراکنده‌اند.
دبير کارگروه ملي زلزله با بيان اينکه از نظر تعداد پلاک‌هاي ساختماني واقع در بافت فرسوده از حدود يک ميليون و صدهزار پلاک، حدود 200 هزار پلاک در بافت فرسوده قرار مي‌گيرند که ارقام بزرگي اند، تاکيد کرد: بافت‌هاي فرسوده، به دليل ناپايداري، در برابر زلزله تاب مقاومت نداشته و اغلب، حالت تخريب آنها، به صورت فروريزش کامل است. در اين حالت معمولا تلفات جاني نيز تعداد بيشتري را دربرخواهد گرفت. بر اين اساس است که ارتباط بافت‌هاي فرسوده و ميزان خطر زلزله و به‌طور ملموس، ميزان در معرض قرار گيري بلوک‌هاي فرسوده در حرائم گسل‌ها مهم تلقي مي‌شود.

بيت‌الهي با اشاره به ساختمان‌هاي حساس و امکان عمومي واقع در حريم‌هاي گسلي در تهران گفت: با پيمايش در حريم گسل‌هاي شهر تهران 245 سايت شناسايي شده است که در 18 گروه، دسته‌بندي شده است. 15 مرکز درماني روي پهنه‌هاي گسلي شهر تهران شناسائي شده است. 3 ايستگاه آتش نشاني نيز که طبق تعريف آئين نامه 2800 جزء ساختمان‌هاي بسيار مهم تلقي مي‌شوند، روي حريم گسل واقع شده‌اند.
وي تاکيد کرد: نکته مهم در اين تحقيق، واقع شدن 66 ساختمان مرتفع (با تعداد طبقات بالاي 10 طبقه) در پهنه گسل‌هاي شهر تهران بود که از ميان آنها در صد بالائي در حال ساخت بودند. وجود 4 ساختمان موزه و 36 مدرسه نيز بر اهميت توجه جدي به مناطق فصل مشترک بافت‌هاي فرسوده و حرائم گسل‌هاي شهر تهران مي‌افزايد.

رييس بخش زلزله مرکز تحقيقات وزارت راه و شهرسازي با ارائه پيشنهاداتي درباره اين شرايط شهر تهران گفت: باتوجه به اهميت مساله زلزله تهران نبود پايگاه داده کامل و بر خط از اماکن و کاربري‌هاي آنها از مسائل ضرورري و پيش‌نيازهاي مديريت بحران است ايجاد پايگاه حاوي اطلاعات دقيق و داده‌هاي بروز از اقدامات ضروري است و باتوجه به پيشرفت تکنولوژي و استفاده از آن در سيستم‌هاي اداري کشوري ايجاد بستر بر خط (آنلاين) از اطلاعات شهر تهران مي‌تواند باعث تسهيل و دسترسي سريع به اطلاعات شهري شود که به مديران کمک مي‌کند که تصميمات بهتري اتخاذ کنند.
وي با بيان اينکه توسعه شهر تهران در حريم گسل‌هاي موجود، آنهم در فراديواره گسل منطقي و معقول به نظر نمي‌رسد، گفت: طبق ابلاغ حرائم گسل‌هاي شهر تهران، ممنوعيت ساخت برج در حرائم گسل‌ها بايد اعمال شود و براساس راهنماي ممنوعيت ساخت و ساز در کشور نيوزلند براي ساختمان‌هاي واقع در پهنه گسل‌هاي فعال صرفا ساخت منازل کوچک و کم اهميت و با متراژ پايين اجازه داده مي‌شود و ساخت هرگونه تاسيسات حساس ممنوع است.
معتقدم وجود پل‌ها و راه‌هاي اصلي دسترسي در شهر تهران در محدوده گسل‌هاي شهر تهران باعث مي‌شود که اهميت اين سازه‌هاي و پايداري آنها بعد از زلزله امري حياتي است. لزوم بررسي اين سازه‌ها باتوجه به ايجاد تغيير مکان در اثر گسيختگي سطحي گسل‌ها امري لازم و ضروري است.
وي با بيان اينکه تهيه برنامه مديريت بحران براساس سايت‌هاي مهم و حساس شناسايي شده در محدوده حرائم گسل‌ها بسيار ضرورت دارد، گفت: محلات گلاب دره، حصارک و فرحزاد که داراي بافت ناکارآمد شهري بوده و در حريم گسل شمال تهران واقع گرديده‌اند، جزء آسيب‌پذيرترين و ريسک بالاترين محدوده‌هاي بافت فرسوده تهران هستند.

منبع: ilna.ir