بزرگنمايي:

چه خبر - گزارش تفحص از صندوق ذخيره فرهنگيان به قوه قضائيه ارجاع شد

متن گزارش کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس در خصوص تحقيق و تفحص از صندوق ذخيره فرهنگيان که صبح امروز (يکشنبه) از سوي ميرحمايت ميرزاده، سخگوي کميسيون آموزش مجلس در جلسه علني قرائت شد، به شرح زير است:
بخش اول
کليات
بررسي اجمالي مستندات قانوني تشکيلات صندوق ذخيره فرهنگيان
مساله ساماندهي و ارتقاي معيشتي و رفاهي فرهنگيان، سبب شد که حاکميت، در برنامه پنج ساله دوم توسعه، اين مهم را مدنظر قرار داده و در تبصره 63 آن، دولت را موظف به تاسيس صندوق ذخيره فرهنگيان کند.
حکم مذکور، توسط وزارت آموزش و پرورش اجرايي شد و در تاريخ 7 خرداد 74 در اداره ثبت شرکت ها و مالکيت صنعتي تهران به ثبت رسيد، در برنامه هاي پنج ساله سوم و چهارم توسعه نيز، حکم مذکور استقرار يافته است.
آخرين ويرايش اساسنامه اين صندوق در 27 ماده و 5 تبصره در تاريخ 3 اسفند 92 به تصويب هيات امناي موسسه رسيده است.
نحوه تاسيس صندوق ذخيره فرهنگيان
اگر چه قانونگذار در تبصره 63 قانون برنامه سوم با موظف کردن وزارت آموزش و پرورش، حکم به تاسيس صندوق ذخيره فرهنگيان داده است، از آنجا که وزارت خانه ياد شده موظف به تبعيت از قوانين و مقررات عمومي از جمله قانون محاسبات عمومي کشور، حکم موضوع ماده 130 قانون محاسبات عمومي کشور است، لذا براي ايجاد هر گونه واحد سازماني جديد از جمله تاسيس صندوق ذخيره فرهنگيان بايستي به يکي از صور چهارگانه وزارت خانه، موسسه دولتي، شرکت دولتي، موسسه و نهاد عمومي غير دولتي انجام شود.
از طرفي از حکم تبصره ماده 63 قانون برنامه دوم ، جوازي براي تاسيس صندوق ذخيره فرهنگيان به صورت بخش خصوصي مستفاد نمي شود و وزير وقت وزارت متبوع در زمان تاسيس صندوق، حکم ماده 130 قانون محاسبات عمومي در تاسيس صندوق را نقض کرده و از ابتدا در شيوه فعاليت صندوق انحراف بوجود آورده است.
دارايي هاي صندوق
مجموع دارايي هاي صندوق بر اساس ترازنامه در صورت هاي مالي موسسه منتهي به 1 شهريور 95 حدود پنج هزار و ششصد ميليارد تومان است که از آن مبلغ حدود دو هزار و صد ميليارد تومان مربوط به مطالبات بلند مدت و حدود هزار و چهارصد ميليارد تومان مربوط به مطالبات کوتاه مدت بوده و معادل 63 درصد مجموع دارايي هاي صندوق در قالب مطالبات طبقه بندي شده است.
از مجموع مطالبات موسسه حدود دو هزار و هشتصد ميليارد تومان معدل 80 درصد مربوط به مطالبات صندوق از شرکت هاي زير مجموعه خود است.
مجموع مطالبات صندوق از دولت بابت بخش سهم دولت از کسورات فرهنگيان حدود پانصد و نود و 9 ميليارد تومان است.
تنها دارايي فيزيکي در اختيار صندوق، ساختمان مرکزي واقع در ميدان ونک خيابان عطار پلاک 10 به ارزش دفتري حدود يکصد و چهل و هفت ميليارد تومان است.
منابع و مصارف صندوق
منابع مالي موسسه مذکور مشتمل بر سپرده سهم فرهنگيان و سهم دولت همراه با سود متعلقه بوده که به لحاظ عضويت اعضا جديد همه ساله رو به افزايش است، به طوري که در پايان سال مالي منتهي به 31 شهريور 95 مجموع منابع مالي صندوق از حيث سهم سپرده اعضا سهم دولت و سود متعلقه، برابر با حدود چهار هزار و سيصد ميليارد تومان بوده است.
دريافتي مديران و هيات امنا
بررسي اسناد بيانگر اين است که معادل حدود هفتصد و هشتاد و هشت ميليون تومان مربوط به بعد از تغيير اساس نامه تحت عنوان پاداش و حق الجلسه به مديران پرداخت شده است که بخشي از آن مربوط به حق الجلسه اعضاي هيات امنا که در اساس نامه مجوز داشته است اگر چه در ارتباط با پرداختي به اعضاي هيات امنا هيچ گونه سندي مبني بر پرداخت به آنان قبل از تغيير اساسنامه مشاهده نشده است که در اين خصوص نياز به دستور يا مجوزي از طرف رييس هيات امنا بوده است که هيچ گونه مجوزي يا دستوري از طرف هيات امنا مشاهده نشده است.
بخش دوم
بيان اجمالي تخلفات عمده در صندوق ذخيره فرهنگيان و شرکت ها و موسسات تابعه
تحقيق و تفحص از صندوق ذخيره فرهنگيان و تمامي شرکت هاي تابعه آن و کارشناسي و حسابرسي منابع و مصارف اين بنگاه اقتصادي، نيازمند يک بازه زماني موسع و با حضور تعداد کافي کارشناس است که ايده به مدت زماني نزديک به سه سال نياز داشته باشد، ليکن هيات تحقيق و تفحص متناسب با محدوديت زماني که در اختيار داشت به بررسي موارد مهم و اساسي فعاليت صندوق پرداخته است و مي توان گفت در هر موردي که هيات ورود پيدا کرده است تخلفي کليان مشاهده شد به صورتي که کارشناسان را به اين اظهار نظر واداشت که گويي تخلف و ارتکاب جرم، در صندوق ذخيره فرهنگيان نهادينه شده است.
با توجه به محدوديت اين گزارش به ذکر چند نمونه از اين تخلفات بسنده کرده و ديگر موارد به همراه مستندات به مراجع ذي صلاح ارسال خواهد شد لازم است تمامي مراجع ذي صلاح نظارتي و قضايي نظير ديوان محاسبات کشور، بازرسي قوه قضاييه به موارد بررسي نشده توسط هيات ورود پيدا کرده و تخلفات را احصا کنند و اموال تضييع شده را متسرد شود.
**صندوق ذخيره فرهنگيان
صندوق ذخيره فرهنگيان در حال حاضر سهام بيش از 85 درصدي 22 شرکت تابعه را به صورت مستقيم داراست، اين صندوق در رکت هاي بانک سرمايه و بيمه معلم داراي سهام عمده است، همچنين صندوق بخشي از سهام تعداد 15 شرکت ديگر را نيز به صورت غير مستقيم داراست، هيات تحقيق و تفحص تقريبا در تمامي موارد موردد بازرسي خود تخلفات عموما کلان را احصا کرده است.
1. طرح فرهنگ
موسسه صندوق ذخيره فرهنگيان با همکاري بانک سرمايه و بخش خصوصي به منظور تامين بخي از کالاهاي اساسي مورد نياز فرهنگيان با تخقيف ميانگين 5/ 26 درصد با شرايط پيش بيني ده درصد نسبت به اجراي طرحي تحت عنوان طرح فرهنگ در جهت ارتقا سطح معيت فرهنگيان اقدام کرده است در اين ارتباط توافقنامه کارگزاري تامين کالاي اساسي فرهنگيان، في مابين صندوق ذخيره فرهنگيان از يک طرف و شرکت فراز رايانه ماندگار منعقد و به امضاي طرفين رسيده است.
اظهار نظر ايجاد طرح فرهنگ و مبادله موافقت نامه با شرکت فراز رايانه ماندگار با موضوع تامين و توزيع کالاهاي اساسي بين فرهنگيان، فاقد مصوبه هيات مديره و يا هيات امناي موسسه صندوق ذخيره فرهنگيان است
2.بانک سرمايه مبلغ 800 ميليارد ريال با نرخ 5/ 1 درصد به صورت تسهيلات بدون آنکه در توافقنامه اصلاحي تعهدي در اين خصوص داشته باشد، در وجه کارگزار پرداخت کرده است
3.اجراي طرح فرهنگ پس از چند ماه در سال 93 با مشکلات اجرايي مواجه شده است و کارگزار اجرايي طرح، به تعهدت خود عمل نکرده است علي رغم موارد فوق مسوولان موسسه اقدامي در جهت حفظ منافع صندوق و پيگيري هاي لازم به منظور استيفاي حقوق قانوني متصوره انجام نداده اند.
4.شرکت کارگزار در ابتدا با نام فاز رايانه ماندگار بوده که بعدا به شرکت فراز آفتاب کاسپين با همان شماره ثبت تغيير نام کرده است ضمن اين که موضوع فعاليت هاي شرکت فراز رايانه ماندگار در زمان عقد قرارداد با ماهيت قرارداد منعقده هم خواني نداشته است.
5.علي رغم توافقات پي در پي مبني بر نحوه بازپرداخت تسهيلات دريافتي در تهاتر ملک واقع در خيابان اسفنديار، تاکنون مدارک و شواهدي که بيانگر اجراي پروژه ساخت و ساز با مارکت موسسه و رکت فراز آفتاب کاسپين باشد ملاحظه نشد.
6.مديران موسسه به دليل عدم رعايت ضوابط و مقررات حاکم بر موسسه و اهمال در وظايف محوله و اخذ تصميمات نادرست که منجر به تضييع حقوق موسسه شده متخلف از اجراي مقررات هستند که لازم است به منظور احراز نيات نامبردگان در اين موارد، مرجع ذي صلاح قضايي رسيدگي و اتخاذ تصميم کند.
2. قرارداد مشارکت حقوقي گل نبي
اين قرارداد در تاريخ 16 شهريور 91 به مبلغ سه هزار و 900 ميليارد ريال شامل سرمايه گذاري و مشارکت حقوقي در ساخت و تکميل و تامين مالي و فروش واحدهاي يک مرکز تجاري و اداري معروف به گل نبي صورت گرفته است که فاقد کارشناسي معتبر در محاسبه املاک و هزينه ها در ضمينه قرارداد است و بعد از عدم تحقق پروژه فوق در تاريخ 23 آذر 94 مجددا بدون توجه به آخرين ارزش گذاري سه کارشناس رسمي دادگستري، مديران صندوق ذخيره فرهنگيان اقدام به تهاتر و خريد سهام پروژه معروف به پاژ مشهد به مبلغ 5040 ميليارد ريال مي کند.
علاوه بر اين ، توجه به تخلفات صورت گرفته از سوي مديران صندوق و بانک سرمايه در جريان پروژه هاي فوق شامل فرو ملک فرمانيه 1840 ميليارد ريال، ملک فدک 645 ميليارد ريال قراردادهاي مضاربه اي به مبلغ 342 ميليارد ريال و تهاتر بدهي بانکي به مبلغ 3360 ميليارد ريال حائز اهميت است.
شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان
شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان داراي 5 شرت تابعه بورسي به نام هاي ماين سازي اراک، ذوب اهن اصفهان، بانک سرمايه، ايران ارقام، عمران و توسعه فارس و 19 شرکت تابعه غير بورسي به شرح کارگزاري ارديبهت ايرانيان، گروه آتيه ساوالان، بازرسي مهندسي و صنعتي ايران، قند کرج، هفت ستاره فرهنگ ايرانيان، آلوپن، گروه صنعتي پلور سبز، ميرداد، روغن نباتي شيراز، فولادسازان اميرآباد، فرايند نوين، استحکام سازه توليد بلوک و پانل سبک تاژ، سرمايه گذاري سايه گستر، سهند بازرگاني، سرمايه گذاري تدبيرگران اطلس، سرمايه گذاري تدبير فرهنگيان، سرمايه گذاري سامان فرهنگيان بنا گسترش هشتم طوس است
1. قرارداد شرکت سرمايه گذاري بازرگاني تدبيرگران اطلس بابت مشارکت در واردات و فروش خودرو
در تاريخ 18 تير 93 شرکت اماراتي century general trading l.l.c به نمايندگي تام الاختيار شرکت هومن تجارت امين پيشنهاد همکاري خود را به مديرعامل وقت شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان ارائه مي کند با نامه مورخ 14 شهريور 93 و نامه مورخ 16 هريور 93 شرکت هومن تجارت امين خطاب به شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان، زمينه انعقاد قرارداد اول، في مابين شرکت سرمايه گذاري تدبيرگران اطلس که يکي از شرکت هاي تابعه شرکت هاي تابعه شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان است با شرتک اماراتي century general trading l.l.c به نمايندگي تام الاختيار شرکت هومن تجارت امين فراهم مي شود.
در جلسه مورخ 25 شهريور 93 نهايتا هيات مديره شرکت سرمايه گذاري تدبيرگران اطلس، با سرمايه گذاري و عقد قرارداد به مبلغ شش ميليارد تومان با شرکت اماراتي century general trading l.l.c به نمايندگي تام الاختيار شرکت هومن تجارت امين براي واردات خودرو موافقت مي شود، در اين فقره نهايتا با عدم انجام تعهدات طرف قرارداد و برگشت خوردن تمامي چک هاي شرت اماراتي و با توجه به مجهول المکان بودن صادرکننده چک در مجموع مبلغي بيش از حدود چهارده ميليارد تومان بابت اصل و فرع اين سرمايه گذاري به شرکت تدبيرگران اصلس وابسته به صندوق، زيان وارد شده است.
2. قرارداد با شرکت هرمز پاساراگد با کارگزاري شرکت تجارت آفرين سون قشم که در اثر اين معامله خسارت وارده نانشي از دور ضمانت نامه هاي صادره از سوي شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان جمعا معادل حدود بيست و هشت ميليارد تومان است.
3. قرارداد با شرکت هرمز پاسارگاد بابت خريد قير مبلغ 660 ميليارد ريال در قبال ضمانت نامه هاي صادره از بانک سرمايه به ذي نفعي شرکت هرمز پاسارگاد در چهار مرحله محموله قير خريداري ده را در اختيار شرکتي قرار داده که اظهار نظر در خصوص آن در گزارش مختص آن خواهد آمد.
4. قرارداد حق العمل کاري شرکت سرمايه گذاري تدبيرگران اطلس-بازراني انواع قير ميزان بدهي اين شرکت به بانک سرمايه بابت ضمانت نامه پرداختي و بهره و جريمه ديرکرد آن تا تاريخ 13 مهر 95 معادل حدود بيست و چهار ميليارد تومان بوده است.
5. قرارداد حق العمل کاري براي فروش اسلب بدهي رکت فولاد تجارت ايرانيان بالغ بر يازده ميليارد تومان ارزيابي شده است.
6. قرارداد حق العمل کاري با شرکت روشه قشم بابت خريد و فروش مازوت مطالبات معوق تا پايان سال 95 مبلغ بيست و 9 ميليارد و دويست ميليون تومان ارزيابي شده است.
7.قرارداد با شرکت پوشش پارسا تجارت مانده بدهي شرکت تا پايان سال 95 معادل حدود بيست و شش ميليارد تومان ارزيابي شده است.
8. قرارداد با شرکت توسعه و تجارت جهان سير نيوساد با توجه به سپري شدن موارد مندرج در قراردادهاي منعقده با اين شرکت و عدم پرداخت اصل وجه و سود مقرر، صلح نامه اي في مابين شرکت مذکور و شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان منعقد شده است که به موجب آن براي تسويه ديون و بدهي، ميزان 48/ 7 درصد از سهام شرکت صنعتي مينو به مبلغ حدود چهل و پنج ميليارد تومان به شرت سرمايه ذاري منتقل شود، نکته حائز اهميت آن است که براي مجموع دو قرارداد حدود هفتصد ميليون تومان را اضافه بر اصل سود و سرمايه و سود حاصله پرداخت کند که اين مبلغ در جداول مورد توافق مغفول مانده است.
9. پروژه خريد سهام شرکت فولادسازان اميرآباد شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان اقدام به شناسايي معادل حدود صد ميليارد تومان سهام شرکتي که هيچ گونه مالکيتي در آن نداشته، کرده است همچنين مبلغ جريمه تاخير ديرکرد ساخت شرکت طي دو فقره سند جمعا به مبلغ معادل حدود هفت ميليارد تومان کرده که شناسايي آن در حساب هاي شرکت سرمايه گذاري با توجه به عدم قطعيت و تحقق رسمي مالکيت فاقد وجاهت است.
**اظهار نظر کلي در خصوص عملکرد شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان
در سنوات مورد رسيدگي در تعدادي از قراردادهاي منعقده از قبيل مضاربه، ضمانت نامه ، صلح نامه، سرمايه گذاري کوتاه مدت و بلند مدت و به دليل عدم ارائه مشاوره هاي لازم و اکرشناسي هاي بعمل آمده قبل از انعقاد موارد فوق الذکر سو مديريت و تصميمات متزلزل سهل انگاري و عدم پاسخگويي هيات مديره به هيات امنا تعداد زيادي از تضامين اخذ شده بي نتيجه بوده و شرکت سرمايه گذاري فرهنگيان نتوانسته است به مطالبات خود دست يابد و بعضا منجر به اقدامات قضايي مطول شده است
3. در اين رابطه تعدادي از قراردادها که به موارد مذکور در قرارداد ختم نشده است تبديل به تهاتر با زمين معارض دار، پروژه هاي سنگين نيمه تمام، سهام نامرغوب شرکت ها ده که بازگت سرمايه آن در هاله اي از ابهام است.
4.پس از بررسي هاي بعمل آمده در تعدادي از موضوعات خاصي که هيات تحقيق و تفحص در مدت زمان ماموريت خود ورود کرده است اين نتيجه حاصل شده است با توجه به اين که ماهانه کسورات جامعه فرهنگيان و وارزي سهم ولت به مجموعه صندوق ذخيره فرهنگيان واريز مي شده است تاکنون وزارت آموزش و پرورش اطلاع دقيقي از ميزان کسورات حقوق فرهنيان طي سنوات قبلي و واريز آن به حساب صندوق ندارد
بانک سرمايه
بانک سرمايه در تاريخ 4 دي 84 تحت شماره 262377 در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غير تجاري با عنوان بانک سرمايه ثبت و بر اساس مجوز شماره 4613/ه/مورخ 18/ 10/ 1384 صادره از سوي بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران فعاليت خود را در عرصه بانکداري کشور آغاز کرده است در سال 84 زمان تاسيس بانک سرمايه، سرمايه بانک مبلغ 3535 ميليارد ريال منقسم به سه ميليارد و پانصد و سي و پنج ميليون سهم يکهزار ريالي با نام بوده است.
در سال 85 برخي رکت هاي سهام دار و تعدادي از سهامداران زير يک درصد سهام خود در بانک سرمايه را به صورت وکالتي به شرکت هاي زير مجموعه شهرداري تهران واگذار کردند و تا سال 91 تغييرات خاصي در ترکيب سهامداران ايجاد نشد در نهايت در سال 91 کليه سهام هاي وکالتي بانک سرمايه که در اختيار شرکت هاي زير مجموعه شهرداري تهران بود، به گروه منتسب به آقاي بهروز ريخته گران واگذار شد در تاريخ 17 دي 93 سرمايه بانک از مبلغ 3535 ميليارد ريال به مبلغ 4 هزار ميليارد ريال افزايش يافت که از محل آورده نقدي سهامداران صورت گرفته است افزاي سرمايه در سال 93 بدين صورت انجام شده است که 13/ 55 درصد از اين افزاي سرمايه از وجوه واريزي توسط رت هاي وابسته به صندوق ذخيره فرهنگيان، 14/ 38 درصد از مبلغ افزايش سرمايه توسط گروه ريخته گران به نام هشت نفر شخص حقيقي که همگي از اقوان آقاي ريخته گران بودند نظير 1.ط همسر خواهر، ص.م همسر برادر، م.م پسرخاله، م.ن همسر برادر و 73/ 6 درصد توسط سايريت تامين شده است.
منابع و بدهي بانک مرکزي
کل منابع ريالي و ارزي بانک سرمايه در تاريخ 31 فروردين 96 حدود بيست و دو هزار ميليارد تومان است که مانده مصارف بانک سرمايه در تاريخ مذکور حدود سيزده هزار و ششصد و هشتاد ميليارد تومان است از اين مبلغ حدود 31.122 ميليارد ريال مربوط به اضافه برداششت از بانک مرکزي جمهوري اسلامي اران است که به دليل عدم وجود نقدينگي کافي براي پاسخگويي به سپرده گذاران و طلبکاران از بانک مرکزي برداشت شده است که مشمول جريمه با نرخ 34 درصد مي شود، با کسر اين مبلغ از کل منابع بانک، خالص منابع به رقم 189.953 ميليارد ريال خواهد رسيد که با مقايسه اين رقم با مصارف بانک سرمايه 136.808 ميليارد ريال نشان مي دهد که حدود 72 درصد از خالص منابع مصرف شده است.
مطالبات غير جاري
طبق گزارش دريافت شده از سيستم اطلاعاتي بانک سرمايه و اطلاعات واصله از اداره وصول و پيگيري مطالبات، کل مطالبات غير جاري در پايان فروردين ماه 1396 مبلغ 13.222 ميليارد ريال است که از اين مبلغ حدود 4/ 11 درصد سررسيد گذشته، 2 / 19 درصد معوق و 4/ 69 درصد يعني قريب به نود هزار ميليارد ريال مشکوک الوصول است
رسيدگي هاي هيات با توجه به محدوديت زماني رسيدگي، مطالبات غير جاري بالاي صد ميليارد ريال را شامل مي شود لازم به ذکر است منظور از مطالبات مشکوک الوصول آن دسته از مطالباتي است که مديران بانک در پايان دوره مالي اين احتمال را در نظر بگيرند که با توجه به شرايط مشتريان، توان پرداخت بدهي هاي خود و انجام تعهداتشان را نداشته باشند و بانک به ميزان مطالباتي که امکان وصول آن ها بعيد به نظر مي رسد متضرر خواهد شد.
همچنين روند ايجاد مطالبات غير جاري از سال 85 لغايت 95 نشان مي دهد که بيششترين مطالبات مربوط به قراردادهايي است که پس از اصلاح اسانامه صندوق صورت گرفته است.
بدهکاران کلان
بدهکاران کلان به بانک سرمايه در تاريخ 31 فروردين 96 شامل سي و يک گروه است که در کل حدود 84 هزار ميليارد ريال مطالبات غير جاري متعلق به آنهاست به عبارت ديگر حدود 65 درصد از کل مطالبات غير جاري بانک سرمايه مربوط به بدهکاران عمده است با بررسي پرونده هاي بدهکاران کلان بانک سرمايه مواردي از عدم رعايت قوانين و مقررات مشاهده شد که اهم موارد تخلف به شرح ذيل است:
-عدم اخذ تامين کافي و اخذ وثايق سهل البيع جهت حفظ منافع بانک
-عدم اعتبار سنجي و تعيين حد اعتباري مشتري قبل از اعطا تسهيلات و عدم بررسي توجيه فني، اقتصادي و مالي
-عدم استعلام وضعيت بدهي غير جاري مشتري قبل از اعطاي تسهيلات
-عدم استعلام وضعيت چک برگشتي جهت ممنوعيت ارائه خدمات بانکي به مشتريان داراي سابقه چک برگشتي
-عدم اخذ صورت هاي مالي حسابرسي شده توسط حسابرس مورد تاييد جامعه حسابداران رسمي کشور
-مغايرت نرخ سود تسهيلات ارائه شده با سياست هاي پولي و اعتباري سالانه نظام بانکي کشور مصوب شوراي پول و اعتيار
-عدم کسب اطمينان از تامين حداقل 25 درصد از منابع مالي پروژه هاي سرمايه گذاري از محل حقوق صاحبان سهام و تامين حداقل 25 درصد کل دارايي هاي شرکت ها در زمان اعطاي تسهيلات توسط حقوق صاحيان سهام آن با احتساب تسهيلات اعطايي
ليست بدهکاران عمده بانکي به شرح ذيل است:
در اين گزارش ليست بدهکاران عمده بانکي در 31 مورد و چهار گروه مشخص شده است.
ضمانت نامه ها
در بررسي ضمانت نامه هاي صادره توسط بانک سرمايه مشاهده شده است که اکثر اين ضمانت ها تحت عنوان ضمانت نامه حسن اجراي تعهدات بوده لکن بابت قراردادهاي خريد مدت دار شرکت هاي ديگر صادر شده و به عنوان ضمانت تعهد پرداخت به حساب گرفته شده است ضمانت نامه هاي مشکوک الوصول در تاريخ 31 فروردين 96 بانک سرمايه شامل 141 مورد و به مبلغ حدود هزار و سيصد ميليارد تومان که مازاد مطالبات مشکوک الوصول غير جاري است.
تهاتر مطالبات با املاک بدهکاران
تهاتر برخي از مطالبات غير جاري بانک با املاک معرفي شده از طرف بدهکاران و به دليل بيش از نمايي ارزش املاک نه تنها منجر به تضييع منابع بانک شده بلکه منابع بانک را به سمت دارايي هاي ثابت غير مولد و موهومي سوق داده است اين بخش از املاک بانک نيازمند کارشناسي مجدد با هدف برگشت سرمايه مردم به بانک و سپس اجراي اشد مجازات براي متخلفان است.
شرکت هاي وابسته بانک
در بانک سرمايه سرمايه گذاري بيش از حد مجاز 40 درصد در شرکت هاي وابسته و فرعي از جمله در رکت توسعه ساختمان سرمايه، شرکت سايه گستر انجام ده است که مغاير با مفاد بند 3 دستورالعمل سرمايه گذاري ها در بانک ها و موسسات اعتباري غير بانکي است همچنين پرداخت مبالغي تخت عناوين مختلف از جمله علي الحساب افزايش سرمايه به رکت هاي زير مجموعه که اين مبالغ صرف خريد املاک پرداخت به گروه ريخته گران شده است.
نکات قابل توجه
از دلايل بسيار با هميت در ايجاد بي ثباتي مديريتي در بانک سرمايه وجود دو گروه سهامدار عمده شامل شرکت هاي زير مجموعه صندوق ذخيره فرهنگيان و گروه منتسب به بهروز ريخته گران است بدون ترديد تسلط اين دو گروه بر اکثريت سهام بانک، منجر به تنش هاي اساسي در روند فعاليت آن شده تا جايي که فعاليت بانک سرمايه به سمت شرکت داري و برآورده کردن مقاصد اين دو گروه سوق يافته و اين بي ثباتي مديريت، صدمات بسيار سنگيني بر پيکره بانک سرمايه وارد کرده است
حجم مطالبات غير جاري اعم از تسهيلات و تعهدات به دليل عدم اعتبار سنجي صحيح دستوري بودن اعطاي تسهيلات نبود وثايق کافي و مناسب و نفوذ اشخاص مرتبط با سهامداران عمده در بانک، افزايش چشمگيري يافته به طوري که کل مطالبات غير جاري بالغ بر 130 ميليارد ريال شده است در حالي که کل سرمايه بانک 4 ميليارد ريال و سرمايه پايه آن منفي است.
تغييرات در مديران عامل بانک سرمايه از بدو تاسيس تا پايان سال 95 نشان مي دهد که انتصاب 13 مديرعامل با ميانگين مديريت 10 ماه منجر به عدم ثبات مديريتي و به يکي از عوامل زمينه ساز تخلف و تضعيف جايگاه بانک بدل شده و صدمات جبران ناپذير را بر پيکره آن وراد کرده است که نتيجه اين پيامد مهم در صورت ادامه دار بودن مي تواند بانک را به ورطه نابودي کشاند.
عدم نظارت موثر و مناسب بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران در طي اين سال ها و بسنده کردن به تهيه گزارش هاي بازرسي بدون اقدام عملي و اکتفا به نامه نگاري هاي متداول نيز باعث تديد روند فوق شده است، متاسفانه بانک مرکزي در اين موضوع حساسيت و نظارت لازم و افي را به عمل نياورده است ورود مراجع ذي صلاح قضايي و نظارتي به اين پرونده لازم و ضروري است.
پترو فرهنگ
شرکت پترو فرهنگ جز مواحدهاي فرعي موسسه صندوق ذخيره فرهنگيان است که در تاريخ دوم تير 87 تاسيس و در اداره ثبت شرکت ها و مالکيت صنعتي تهران به ثبت رسيده است تنها منبع سودآور شرکت سودهاي سهام دريافتي ناشي از فعاليت شرکت هاي پتروشيمي مرواريد، پتروشيمي خراسان، پتروشيمي مارون است که به عنوان سهم دولت به صندوق ذخيره فرهنگيان از طريق سازمان خصوصي سازي واگذار شده است اما تاسيس شرکت هاي متعدد و عدم اجراي طرح هاي مدنظر و تعدد آن ها موجب توزيع منابع و عدم استفاده صحيح آن توسط شرکت ده و از طرفي در بعضي از شرکت ها بدون هيچ فعاليت خاصي صرفا حقوق پرداخت مي شود و در امور بازرگاني نيز به علت عدم شناخت مناسب از بازارهاي جهاني و استفاده نکردن از تحليل گرهاي بازارهاي بين المللي شاهد ضرر و زيان فراوان بوده است از طرفي شرکت هاي زير مجموعه تنها از طريق تزريق وجه نقد به حساب هاي سپرده کوتاه مدت و سپرده بلند مدت اقدامات به سودآوري کرده و شاهد آن هستيم در مجامع نيز جهت جبران اين فعاليت هاي زيان آور پاداش هيات مديره درخواست کرده که به عهده پترو فرهنگ قرار داده و در نهايت به اين هيات مديره ها علي رغم عدم فعاليت يا فعاليت زيان آور پاداشي پرداخت نشده است.
لازم به ذکر است هيچ يک از طرح ها در هنگام خريداري داراي طرح توجيه فني اقتصادي اناليز قيمتي و تسهيم منابع در اولويت سنجي نبوده است همچنين در اين راستا مي توان به نامه شماره 276/4/ص مورخ 13/2/93 معاونت برنامه ريزي و توسعه کسب و کار موسسه صندوق ذخيره فرهنگيان اشاره کرد که از نظر صندوق تنها دو طرح کيان و کيمياي پارس خاورميانه داراي مجوز بوده و ساير طرح ها بر اساس آيين نامه سرمايه گذاري و تامين منابع موسسه فاقد مجوز است.
ديگر بخش هاي صندوق ذخيره فرهنگيان که مورد تحقيق و تفحص قرار گرفته است عبارت اند از شرکت تامين مسکن فرهنگيان، شرکت ليزينگ فرهنگيان و شرکت ماشين سازي اراک است که مشروح بررسي اين شرکت ها در ضمينه گزارش موجود است
بخش سوم
جمع بندي و ارائه پيشنهاد
با عنايت به اين که ايده تاسيس صندوق ذخيره فرهنگيان و دولت در برنامه دوم و تکليف دولت در برنامه سوم چهارم و شم توسعه به پرداخت سهم خود توسط مجلس شوراي سالامي بيانگر عزم جمهوري اسلامي در تقويت مالي و معيشتي فرهنگيان است که رهبر معظم انقلاب از آن به عنوان يکي از مسائل درجه ي يک ما در مديريت هاي دولتي و سرمايه گذاري ياد کرده اند.
کميسيون آموزش مجلس ضمن ارج نهادن به همه تلا شهاي صورت گرفته از طرف قوه قضاييه و دستگاه هاي نظارتي چون وزارت اطلاعات، سازمان بازرسي کل کور، خصوصا دادستاني کل کور در برخورد با تخلفات و فسادهاي صورت گرفته در صندوق ذخيره فرهنگيان با بررسي گزارش تحقيق و تفحص از صندوق ذخيره فرهنگيان و دعوت چندين باره از مسولان فعلي و سابق صندوق اعلام مي کند لازم است همه قواي کشور در يک عزم ملي و با هدف کمک به اقتصاد معلمان کشور به پيشنهادات اين گزارش توجه و با يک نگاه همه جانبه به حل موضوع کمک کند، لذا جمع بندي اين گزارش ناظر به وظايف قواي سه گانه کشور و دستگاه هاي نظارتي به شرح ذيل تقديم مي شود.
الف: مجلس شوراي اسلامي
1. با عنايت به اين که معاونت قوانين مجلس شوراي اسلامي و ديوان محاسبات کور اعلام کرده اند که احکام قانوني مرتبط با تاسيس صندوق فاقد جنبه خصوصي بوده و موسسه صندوق خيره فرهنيان مطابق با قوانين مجلس و مصوبات دولت تاسيس نشده است لازم است مجلس با ارائه يک استفساريه فوريتي نسبت به ماهيت صندوق اعلام نظر کند
2.با عنايت به اين که علي رغم تاکيدات مجلس در پرداخت سهم دولت به فرهنگيان در چهار قانون برنامه توسعه، عدم نظارت بر اجرا و عدم پرداخت سهم دولت باعث عدم النفع سود فرهنگيان به مبلغ 10.471 ميليارد ريال از ابتداي تاسيس تاکنون شده است، لذا لازم است مجلس با تاکيد بر برنامه توسعه نسبت به پرداخت سهم دولت نظارت کرده و با تخلف دولت برخورد کند.
3.اصلاح اساسنامه صندوق امري ناگريز و لازم است که بايد در انجام آن تسريع صورت گيرد حضور نماينده فرهنگيان در هيات امنا و دفاتر استاني و تعيين دقيق شخصيت حقوقي صندوق همچنين نظارت پذير ساختن صندوق توسط نهادهاي نظارتي کشور عملکرد آن از جمله مواردي است که در اصلاح اساسنامه بايستي مدنظر قرار گيرد دستورالعمل دقيق انتصاب مديران ارشد صندوق و شرکت ها بايستي در اساسنامه ذکر شود تا مسير براي حضور مديران صالح و با تخصص هاي مورد نياز فراهم شود.
همچنين تعيين بازرسي قانون براي حضور در صندوق و نحوه فعاليت وي از جمله مواردي است که بايد در اصلاح اساسنامه مدنظر قرار گيرد.
ب) قوه مجريه
4. با عنايت به اين که در طي سال هاي گذشته مبلغ بالغ بر800 ميليارد تومان سهم دولت به صندوق فرهنگيان پرداخت نشده است لازم است دولت با ارائه لايحه يا تعيين در بودجه هاي سنواتي با شروع از بودجه سال 97 نسبت به پرداخت بدهي خود به فرهنگيان اقدام کند
5.بر اساس قانون مصوب مجلس شوراي اسلامي کل دارايي هاي صندوق، متعلق به فرهنگيان است که متاسفانه تاکنون فرهنگيان در سود 42 درصد از دارايي هاي صندوق که بالغ بر 36 هزار ميليارد ريال است سهيم نشده اند لذا بايستي در محاسبه سود صندوق فرهنگيان پس از وضع ذخاير قانوني و منظور کردن اندوخته ها و کسر هزينه ها با محاسبه به روش nan کل سود به نام فرهنگيان محاسبه و پرداخت شود اين سود شامل افراد عضو صندوق از ابتدا تاکنون است.
6.اصلاح اساسنامه صندوق امري ناگريز و لازم است لذا وزير آموزش و پرورش مکلف است با تسريع در موضوع و با لحاظ کردن نقش فرهنگيان در ارکان صندوق، نظارت پذير ساختن صندوق توسط نهادهاي نظارتي کشور،تدوين آيين نامه ها و دستور العمل هاي انتصاب افراد براي ارکان صندوق به اصلاح ساختاري صندوق اقدام و گزارش آن را به مجلس ارائه کند.
7.با عنايت به اين که وزارت آموزش و پرورش و سازمان امور مالياتي کشور بر بخي از دارايي هاي صندوق ذخيره فرهنگيان تصرف کرده اند مقتضي است تا پايان سال جاري نسبت به برگشت دارايي هاي فرهنگيان اقدام کند.
8.بانک مرکزي در خصوص نظارت بر بانک سرمايه در موارد مختلف به وظيفه نظارتي خود عمل نکرده است و اين عدم نظارت سبب وقوع تخلفات و سو مديريت هاي فراواني در بانک سرمايه وابسته به صندوق ذخيره فرهنگيان شده است کميسيون درخواست برخورد با مسوولان و کارشناسان متخلف در بانک مرکزي را دارد اهم موارد اتهامات ايشان شائبه تباني و زد و بند و عدم نظارت بر موارد مکرر تخلفات در بانک سرمايه است
9. هيات انتظامي بانک مرکزي در نظارت و برخورد با تخلفات عديده هم ضعف داشته است و هم ساختار آن به گونه اي است که قوه قهريه لازم براي برخورد با متخلفان را ندارد لازم است ساختار هيات به گونه اي تقويت ود تا اين اختلال مرتفع شود
10.در موارد بسياري پرداخت تسهيلات به صوت دستوري صوت پذيرفته است تغييرات مديريتي پي در پي در بانک سرمايه و ضعف نظارت بر آن سبب شده است پرداخت تسهيلات بعضا با تماس تلفني و بدون ثبت در سيستم حسابرسي شفاف انجام پذيرد.
ج) قوه قضاييه
11. وزيران آموزش و پرورش در ادوار مختلف و معاونان توسعه منابع انساني ايشان به عنوان اعضاي حقوقي هيات امنا صندوق در موارد مختلف با عدم نظارت کافي بر اين موسسه که بعضا با انتصاب افراد که از ويژگي هاي لازم مديريتي و تخصصي برخوردار نبوده اند در سمت هاي مديريتي صندوق سبب ورود ضرر و زيان هاي هنگفت به صندوق ذخيره فرهنگيان و تضييع بيت المال و حقوق معلمان و فرهگنيان شده اند که کميسيون آموزش از مراجع ذي صلاح درخواست پيگيري اين موارد را دارد.
12. ورود مراجع ذي صلاح قضايي و نظارتي به تخلفات بررسي شده توسط هيات تحقيق و تفحص ضروري است موارد به تفکيک هر موضوع و همراه با مستندات توسط کميسيون و هيات احصا و گردآوري شده است.
13.توجه به شايسته سالاري و تخصص محوري در انتخاب و انتصاب مديران صندوق و شرکت هاي تابعه بسيار لازم و ضروري است و نهادهاي ناظر بايستي با حساسيت و دقت نظر بيشتر در اين خصوص عمل کنند
14. ضروري است قوه قضاييه در رسيدگي به پرونده هاي مفتوحه، تسريع و از اطاله دادرسي پرهيز کند و در ساير موارد نيز با ورود به پرونده جرائم و تخلفات را بررسي و مجرمان و متخلفان را تحت تعقيب و پيگرد قضايي قرار داده و مجازات متناسب را در خصوص ايشان اعمال کند و تلاش شود که اولا منابع تضييع ده به هر نحو به صندوق ذخيره فرهنگيان و بانک سرمايه مسترد و ثانيا برگزاري دادگاه ها به صورت علني و شفاف و برخورد با تمامي متخلفان اعم از کارشناسان دادگستري، سرمايه گذاران صوري واسطه ها و دلال ها و تمامي اشخاص حقيقي و حقوقي که جرم آنان ثابت شد مورد درخواست کميسيون آموزش است
15.در خصوص بانک سرمايه ارتقا سيستم نظارتي و همچنين بازگشت منابع و برخورد با متخلفان توسط مرجع قضايي لازم و ضروري است.
16. انتظار است که قوه قضاييه برخورد قاطع با کارشناسان رسمي دادگستري که ارزيابي هاي غير واقع و بزرگنمايي داشته اند و منجر به ضرر و زيان جدي به منافع صندوق داشته است بکند به اين گروه به عنوان يکي از عوامل مسبب فساد در مجموعه صندوق بوده اند.
پس از قرائت اين گزاش از سوي سخنگوي کميسيون آموزش نمايندگان با 183 راي موافق، 10 راي مخالف و 3 راي ممتنع از مجموع 238 نماينده حاضر با ارجاع اين گزارش به قوه قضائيه موافقت کردند.

منبع: isna.ir