فيتيله اي ها ، فيتيله پيچ شدند!!
«برنامه فيتيله تعطيل شد» آن هم پس از ١٥سال فعاليت مستمر. آن هم درحالي‌که مدتي پيش محمد مسلمي کارگردان اين برنامه حدود دو ماه پيش اعلام کرده بود با توجه به عدم حمايت‌هاي مادي و معنوي تلويزيون از آثار ساخته شده در حوزه کودک و نوجوان سري جديد «فيتيله» تا آخر امسال برنامه‌اش ادامه خواهد داشت و پس از آن ديگر عمو فيتيله‌اي‌ها برنامه‌اي در تلويزيون نخواهند داشت. حالا تلويزيون دست پيش گرفته و به دليل اتفاقي که در برنامه روز جمعه «فيتيله» رخ داد نه‌تنها اقدام به تعطيل کردن برنامه «فيتيله» کرده بلکه کار به توبيخ‌هاي شديد و حتي برکناري جانشين مدير پخش شبکه دو رسيده است. اما ماجرا چه بود و چرا صداوسيما نسبت به آن چنين واکنش سختگيرانه‌اي از خود نشان داده است؟
ماجرا چه بود؟
روز جمعه در برنامه «فيتيله» آيتمي پخش شد که داستان آن توهين به هموطنان آذري‌زبان تلقي شد. ماجرا از اين قرار بود که در اين آيتم محمد مسلمي و حميد گلي که با زبان آذري صحبت مي‌کردند ميهمان هتل درجه يکي بودند اما به دليل نارضايتي‌شان از شرايط هتل مي‌خواستند آن‌جا را ترک کنند. دليل‌شان هم بوي بد اتاقي بود که آنها ساکنش بودند. در ادامه آيتم مشخص مي‌شود که بوي بدي که آنها حس مي‌کردند از دهان پسربچه بيرون مي‌آمده و دليلش هم اين بوده که پسربچه به جاي استفاده از مسواک... اين شوخي به تنهايي جاي ايراد و اشکال داشت چراکه حتي تصور چنين صحنه‌اي براي بزرگسالان هم کمي مشمئز‌کننده است چه برسد به کودکان.
واکنش‌ها از کجا آغاز شد
اين اتفاق با همه ناپسند بودنش اما قابليت تبديل شدن به يک بحران و حاشيه را نداشت و تنها مي‌توانست به يک تذکر جدي ختم شود اما ماجرا از زماني که يکي از نمايندگان مجلس اعتراض شديدي به اين موضوع کرد رنگ و بوي ديگري پيدا کرد. کمال‌الدين پيرموذن، نماينده مردم اردبيل بلافاصله پس از پخش اين برنامه در صفحه اينستاگرامش به شدت نسبت به اين موضوع اعتراض کرد و نوشت: «بدين‌وسيله توهين آشکار رسانه ملي اقتدارگران خودحق پندار خودپسند در برنامه ديروز فيتيله به ترک زبان‌هاي مکرم را محکوم مي‌کنم و به‌عنوان نماينده آذري زبان کشور بزرگ ايران اسلامي اشعار مي‌دارم تا تحقيق و تفحص از صداوسيما و ارجاع پرونده به قوه قضائيه باهمکاري دوستان اين توهين علني نابخردان را پيگيري خواهم کرد.» پس از اين برخورد پيرموذن هم حساسيت‌ها آغاز شد و بلافاصله برخي ديگر از نمايندگان آذري زبان، استاندار اردبيل و سايت‌هاي خبري محلي به پوشش گسترده و اعتراضي به اين اتفاق پرداختند و ماجرا بيشتر بيخ پيدا کرد.
عذرخواهي فيتيله‌اي‌ها
پس از اين‌که کمي در سايت‌ها بر سر اين موضوع بحث راه افتاد بلافاصله عوامل توليد برنامه متوجه سوءتفاهمي که اين آيتم براي آذري زبان‌ها ايجاد کرده بود، شدند و عليرضا آقايي و محمد مسلمي در دو پيام مجزا عذرخواهي از سوي سازندگان برنامه منتشر کردند. مسلمي در يادداشت خود هم که مخاطبش همه مردم ايران بود با اشاره به تلخ بودن اوضاع براي اعضاي فيتيله نوشت: «گفتيم مانند هميشه با شما حرف بزنيم با شما که بيست و چهار‌سال هم صحبت و همدل بوديم. دل‌هاي ما آن‌قدر بهم نزديک بود که شما بيست و چهار‌سال ما را در جمع خود پذيرفتيد. هميشه از دوستي و اتحاد گفتيم. محبت بي‌چشمداشت شعارمان بود و لبخند را روي لبان کودکانتان نشانديم.
هميشه از ترک و لر و گيلکي در نمايش‌هايمان نماينده داشتيم از آن رو که ايران را با همه قوميت‌هايش زيبا مي‌دانيم. مگر مي‌شود و مي‌توانيم به توهين و تحقير فکر کنيم؟ مگر مي‌توانيم به آزار هم‌ميهنان‌مان بينديشيم. به‌عنوان کارگردان «فيتيله» افتخار کرده و مي‌کنم که فرزند ايران و آذربايجانم. مگر مي‌شود که عموهايي که بيست و چهار‌سال با شما زندگي کرده‌اند در مقام توهين به ملت غيور آذربايجان نمايشي را اجرا کنند. ما خدمتگزار شماييم. اميد ما شماييد. نمي‌گوييم در اين چند‌سال اشتباه نکرده‌ايم اما مي‌دانيد و مي‌دانيم که گل بي‌عيب فقط خداست.»
برخورد تند صداوسيما
خب تا اين‌جا يک اشتباه سهوي پيش آمده که عوامل آن متوجه اشتباهي که کرده بودند شده و رسما عذرخواهي کردند. کاري که معمولا تا همين جايش را هم خيلي‌ها عادت به انجام دادنش ندارند. اما گويا براي سازمان صداوسيما که در اين چند سال ثابت کرده پشت هنرمندان و برنامه‌سازان خود نمي‌ايستد و به جاي مسئوليت‌پذيري سر هر مشکل و حاشيه‌هايي آنها را سپر بلا مي‌کند اين‌بار هم همان روش هميشگي را پيش کشيدند و با اعلام بيانيه‌اي نسبت به اين اتفاق واکنش نشان دادند. در اين بيانيه با اشاره به اهميت قوميت‌هاي مختلف براي نظام جمهوري اسلامي و تلاش براي حفظ و احترام آنها آورده شده: «متاسفانه روز جمعه 15 آبان‌ماه در يکي از بخش‌هاي برنامه فيتيله که ازجمله برنامه‌هاي ويژه کودکان و نوجوانان در شبکه دو سيماست، به سبب اشتباه، بي‌دقتي و عدم نظارت درست عوامل برنامه‌ساز و ناظر مربوطه، ديالوگ‌هايي به زبان آذري بيان مي‌شود که باعث تمسخر و در نتيجه رنجش خاطر و ناراحتي هموطنان غيور و عزيز آذري زبان شده و شکاياتي را موجب مي‌شود.
«عموها » هم فتيله پيچ شدند
در اين خصوص، رسانه ملي با وجود سهوي بودن اين مسأله، وظيفه خود مي‌داند ضمن عذرخواهي از هموطنان و خصوصا آذري زبانان عزيز و به دور از هر گونه توجيه رسانه‌اي براي رفع کوچک‌ترين ابهام و بدبيني هموطنان عزيز آذري‌زبان کشورمان نسبت به فرزندان پرتلاش و خدمتگزارشان در صداوسيما، موارد و تصميمات متخذه ذيل را به اطلاع اين عزيزان و همه مخاطبان رسانه ملي برساند: باوجود سهوي بودن اين اتفاق، مسئولان و عوامل دخيل در توليد و پخش اين برنامه، متخلف محسوب مي‌شوند و اين مسأله تا آشکار شدن موضوع و ريشه‌هاي آن به‌طور جدي پيگيري خواهد شد، با وجود جايگاه مردمي اين برنامه مطابق با نظرسنجي‌هاي مختلف سال‌هاي گذشته که از آن به‌عنوان برنامه‌اي باسابقه و پربيننده ياد شده است، ليکن به خاطر اين بي‌دقتي صورت گرفته، تا انجام بررسي‌هاي لازم و رسيدن به نتيجه نهايي، پخش برنامه فيتيله فعلا متوقف مي‌شود، مدير پخش و مدير گروه کودک شبکه دو به دليل سهل‌انگاري توبيخ کتبي خواهند شد و جانشين مدير پخش که مسئول نهايي نظارت برنامه‌هاست نيز توبيخ و از مسئوليت برکنار مي‌شود.»
فدا شدن دوباره هنرمندان
اما به نکات جالب موجود در اين بيانيه دقت کنيد، اول اين‌که خود صداوسيما بر دو نکته سهوي بودن اين اتفاق و باسابقه و پربيننده بودن برنامه «فيتيله» اذعان دارد ولي باز هم آنها را متخلف دانسته است. نکته بعد اين‌که مديران موثر در پخش شدن اين برنامه توبيخ و حتي برکنار شده‌اند و اين برخورد درستي است اما چرا کساني که برنامه را توليد کرده‌اند بايد مجازات شوند، آنها برنامه خودشان را توليد کرده‌اند و به سازمان ارايه داده‌اند، مديران مربوطه هم مي‌توانستند اجازه پخش آن را ندهند اما بنا به هر دليلي اين کار را کرده‌اند اين‌جا ديگر تيم «فيتيله» مقصر نيست ولي آنها مثل باقي مواقع نخستين قربانيان اين‌گونه حاشيه‌ها مي‌شوند.
ضمن اين‌که محمد مسلمي در بخشي از نامه خود حرف جالبي مي‌زند: «نمي‌گوييم در اين چند سال اشتباه نکرده‌ايم اما مي‌دانيد و مي‌دانيم که گل بي‌عيب فقط خداست.» دقيقا نکته همين‌جاست. حق تيمي که ٢٤سال است در تلويزيون کار مي‌کند، ١٥سال است در قالب «فيتيله» برنامه مي‌سازند و در اين مدت از کم حاشيه‌ترين تيم‌هاي برنامه سازي تلويزيون اين نيست که به خاطر چنين اشتباه کوچکي - تأکيد مي‌کنيم کوچک چرا که تلويزيون اشتباهاتي به مراتب بزرگ‌تر و تاثيرگذار‌تر از اين را هم داشته است - تعليق و مجازات شوند. اين خالي کردن پشت هنرمندان و برنامه‌سازان به وسيله مديران تلويزيون همان رويه‌اي است که سال‌هاست باعث شده بسياري از هنرمندان و برنامه‌سازان موفق، باسواد و خوش‌ذوق تلويزيون عطاي کار کردن در اين سيستم را به لقايش ببخشند.
منبع : روزنامه شهروند