چاپ

چه خبر - چه دلايلي در پس پرده‌ي سياست «کشور بدون ارتش» نهفته است؟

نيروهاي مسلح ملي، براي بيشتر کشورها به‌منزله‌ي سلاح اصلي هنگام وقوع جنگ يا ديگر موارد مشابه است. منظور ما از «ارتش» در اين مقاله، حافظ منافع کشور در زمان وقوع فجايع انساني و يا طبيعي است. با اين‌حال، هم‌ اکنون 23 کشور مستقل در دنيا وجود دارد که کاملا از وجود ارتش بي‌بهره‌اند. هر يک از اين کشورها، دلايل خاص خود را براي نداشتن ارتش دارند که البته براي رويارويي با شرايط سخت، شيوه‌هاي خاصي اتخاذ کرده‌اند.
جاي تعجبي ندارد که 7 کشور از جمله کشورهاي کوچک جهان مانند واتيکان، جزاير تووالو و نائورو از نيروي ارتش برخوردار نيستند. معمولا سرزمين‌هاي درون يک کشور است که نياز براي وجود ارتش را ايجاد مي‌کند. شايد دليل نداشتن ارتش کشورهاي ياد شده، کوچک بودن اراضي و زمين‌هاي آن‌ها باشد؛ چرا که چنين مکان‌هاي کوچکي، توجه هيچ دشمني را به خود جلب نمي‌کند. از اين‌رو، نياز به ارتش نيز احساس نخواهد شد.
برخي ديگر از کشورها مانند پالائو و جزاير مارشال، استقلال و آزادي خود را برخلاف بيشتر کشورها، با صلح و بدون سياست متخاصم به‌دست آورده‌اند. بسياري از اين‌گونه کشورها نيازي به ارتش نداشته و هنگام وقوع شرايط دشوار، به کشور مادر خود وابسته هستند. (کشور مادر، کشوري است که ملت‌هاي مستقل از آن جدا شده و اعلام استقلال کرده‌اند).
کشورهاي ديگري نيز وجود دارند که در ابتدا ارتشي قوي داشته‌اند اما با گذشت زمان، دولت‌ها بنا به دلايلي خاص، ارتش کشور خود را منحل کرده‌اند. براي نمونه، کاستاريکا در سال 1948 ارتش خود را منحل کرد. برخي معتقدند که رئيس‌جمهور وقت اين کشور يعني «خوزه فيگورس فرر» از ترس کودتاي ارتش بر عليه حکومت، دست به چنين اقدامي زده است. اين ترس از آن‌جايي نشأت مي‌گرفت که خود او از طريق شورش ارتش به قدرت رسيده بود.

برخي کشورها نيز به‌دليل عدم توانايي در پرداخت هزينه‌هاي نگهداري نيروي نظامي، فاقد ارتش هستند. به‌عنوان مثال، کشور ليختن‌اشتاين ارتش خود را به‌ دليل هزينه‌هاي بالا در سال 1868 منحل کرد.

کشورهايي که هيچ‌گونه نيروي ارتشي ندارند

در دنياي حاضر، 16 کشور وجود دارند که از هيچ‌گونه نيروي ارتش برخوردار نيستند. با اين‌حال، برخي از آنان براي حفظ و برقراري امنيت در کشور خود، به ديگر ملل دنيا وابسته‌اند. براي نمونه آندورا، کيريباتي، جزاير مارشال، ايالات فدرال ميکرونزي، نائورو، پالائو و سامائو از جمله کشورهايي هستند که با ديگر کشورها قراردادي مبني بر حمايت آنان به‌هنگام وقوع شرايط اضطراري امضا کرده‌اند.
کشورهاي واتيکان، تووالو، جزاير سليمان، سنت وينسنت و گرنادين‌ها، سنت لوسيا، ليختن‌اشتاين، گرنادا، دومينيکا و کاستاريکا نه داراي نيروي ارتش خود هستند و نه تحت حمايت کشورهاي ديگر. براي بيشتر کشورهاي ياد شده، يک «نظام امنيتي داخلي» وجود دارد که مسئوليت محافظت از کشور را دارد. اگرچه واتيکان هيچ‌گونه قراردادي با هيچ کشوري براي محافظت از خود امضا نکرده، اما به‌طور غير رسمي مورد حمايت نيروهاي مسلح ايتاليا است. «گارد اُسقفي سوئيس» و «پليس واتيکان» نيز هر يک در حراست از واتيکان و پاپ وظايف خود را انجام مي‌دهند. در ديگر کشورهايي که فاقد ارتش ثابت هستند، معمولا پليس و نيروهاي شبه‌نظامي به محافظت از شهروندان خود مي‌پردازند.

کشورهايي که ارتش ندارند ولي داراي نيروهاي شبه نظامي هستند

تعداد اندکي از کشورها مانند ايسلند، هائيتي، موريتيوس، موناکو، پاناما و وانواتو فاقد ارتش هستند اما داراي نيروهاي مسلح و دفاعي ويژه‌ي خود هستند. براي نمونه، کشور ايسلند از سال 1869 تاکنون ارتشي نداشته است اما طبق پيماني که با ناتو بسته، اين سازمان يک نيروي ساحلي بسيار قوي، يک سيستم ضدهوايي و نيروهاي ويژه حفظ امنيت در اختيار ايسلند قرار داده است.
بسياري از کشورهاي دنيا که فاقد ارتش هستند، اين موضوع را مايه‌ي غرور و مباهات ملي خود مي‌دانند و دنيا نيز از اين کشورها با عنوان نماد صلح ياد مي‌کند. علاوه بر اين، نبود ارتش موجب حفظ مقدار زيادي از بودجه شده که در نتيجه، مي‌توان آن را در راه توسعه و آباداني کشور هزينه کرد. همچنين فقدان نيروي ارتش درون يک کشور، شرايطي ايده‌آل براي داشتن دنيايي عاري از جنگ فراهم مي‌کند. اما بسياري از کشورهاي ديگر، اين‌گونه فکر نمي‌کنند. در واقع نبود ارتش، براي کشورهايي که دشمنان قدرتمندي دارند، خطر حمله و تجاوز به مرزهايشان را افزايش مي‌دهد.

منبع: kojaro.com