چه خبر - ماه ارتباطي به زلزله ندارد
«سوزان هوگ»، پژوهشگر برنامه کاوش جغرافيايي ايالات‌متحده و نويسنده مقاله اخير که در نشريه «Seismological Research Letters» منتشر شده، مي‌گويد: «هيچ ارتباطي بين اهله ماه و وقوع زلزله وجود ندارد. حتي ارتباطي بين زمين‌لرزه‌ها و روز سال وجود ندارد. ارتباطاتي که در برخي مقالات به آن‌ها اشاره شده، از همان نوع الگوهايي است که بين داده‌هاي صد درصد تصادفي ديده مي‌شود».
شواهد قبلي تأثير ماه بر زلزله
سال 1984 (1363)، مقاله‌اي منتشر شد که ادعا مي‌کرد تعداد بيشتري از زلزله‌هاي گسل سن‌آندرياس (غرب ايالات‌متحده) در فصل بهار اتفاق مي‌افتند. مقاله ديگري به سال 1999 (1378) ادعا مي‌کرد که رابطه‌اي معني‌دار بين تعداد زمين‌لرزه‌ها و فصل‌هاي باراني وجود دارد. گروهي در سال 2003 (1382) با بررسي زمين‌لرزه‌هاي تايوان ادعا کردند که ارتباطي بين اهله ماه و زلزله‌هاي کوچک وجود دارد؛ اما نشانه‌اي از ارتباط اين اهله با زمين‌لرزه‌هاي بزرگ ديده نمي‌شود.
سال 2016 (1395) هم دو پژوهش مستقل از يکديگر، ادعا کردند که تعداد بيشتري از زمين‌لرزه‌هاي بزرگ در خلال ماه نو و ماه بدر يا حوالي آن اتفاق مي‌افتند. پژوهشگران ادعا مي‌کردند دليل افزايش تعداد زمين‌لرزه‌ها، هم‌راستا شدن خورشيد، زمين و ماه است که با وارد کردن تنش جزرومدي بيشتري به پوسته زمين، افزايش تعداد و شدت زمين‌لرزه‌ها را به دنبال دارد.
مقاله جديد چه مي‌گويد؟
هوگ و همکارانش در پژوهش تازه خود، 204 زمين‌لرزه از قدر 8 و بزرگ‌تر را که از سال 1600 ميلادي تاکنون به وقوع پيوسته‌اند، موردبررسي قرار داده‌اند و زمان وقوع آن‌ها را با اهله ماه در همان زمان مقايسه کردند.
به گفته پژوهشگران، زمين‌لرزه‌هاي بزرگ براي بررسي چنين ارتباط‌هايي معيار بهتري به شمار مي‌روند، زيرا کمتر احتمال دارد که آن‌ها صرفا پس‌لرزه زمين‌لرزه ديگري باشند.
نتايج اين مقايسه نشان داد که يافته‌هاي پيشين در مورد ارتباط بين زمين‌لرزه‌ها و فازهاي ماه، يا زلزله و روز سال صرفا حاصل متغيرهاي تصادفي است. هرچند تعدادي از زمين‌لرزه‌هاي نامرتبط با يکديگر حوالي برخي روزهاي خاص متمرکز شده بودند، اما هوگ با رندومايز کردن (توزيع تصادفي) تاريخ‌ها متوجه شد که اين الگوهاي ظاهري هم ناپديد مي‌شوند؛ به‌بيان‌ديگر، در واقعيت هيچ الگو و رابطه‌اي بين اين متغيرها وجود ندارد.
جالب اينجاست بيشترين تعداد زمين‌لرزه‌هايي که در روز مشخصي به وقوع پيوسته بود، 16 زمين‌لرزه در روز هفتم پس از ماه نو بود. بر اساس فرضيه ارتباط اهله ماه با زمين‌لرزه‌ها، اين تجمع ارزش آماري ندارد.
هوگ در توصيف اين نتايج مي‌گويد: «وقتي با داده‌هاي تصادفي کار مي‌کنيد، مي‌توانيد به الگوهاي ظاهري متعددي دست پيدا کنيد. وقتي سکه‌اي را در هوا پرت کنيد؛ گاه پيش مي‌آيد که پنج بار به شکل متوالي شير بيايد.»
مقابله با باور عاميانه
اين يافته به آن معني نيست که تنش‌هاي جزرومدي نقشي در سازوکار زلزله ندارند؛ اما سهمشان به‌اندازه‌اي پراهميت نيست که بتوان از آن‌ها به عنوان پيش‌نشانگر زلزله استفاده کرد. حتي در مقاله‌هايي که پارسال منتشر شده بود هم نويسندگان ادعا نکرده بودند که مي‌توان از يافته‌هايشان براي پيش‌بيني زلزله استفاده کرد.
ارتباط بين اهله ماه و زلزله، باوري عاميانه و قديمي است و بعيد است که به اين زودي‌ها ريشه‌کن شود؛ کافي است زلزله بزرگ ديگري هم‌زمان با ماه نو يا ماه بدر اتفاق بيفتد تا بازار ادعاها و شايعات دوباره داغ شود. اما نبايد فراموش کرد که هر روش مدعي پيش‌بيني زلزله بايد مبتني بر داده‌هاي بلندمدت و بزرگ‌مقياس باشد؛ ويژگي مهمي که بسياري از ادعاها فاقد آن هستند.
منبع: khabaronline.ir