چه خبر -
يکي از مشکلاتي که ممکن است با افزايش سن در بينايي پيدا شود، مگس‌پران است؛ يعني ديدن رشته‌ها، قطعات و ذرات نامشخصي که در سراسر ميدان بينايي معلق هستند. مگس‌پران معمولا فقط اندکي آزاردهنده است و در طول زمان فرد به آنها عادت مي‌کند يا ممکن است مگس‌پران به‌کلي ناپديد شود، اما در برخي سالمندان مگس‌پران با بينايي تداخل مي‌کند و تمرکز فرد را به هم مي‌زند.
مگس پران چشم Floater چيست؟
ماده ژله‌مانندي به نام زجاجيه مرکز کره چشم از پشت عدسي تا شبکيه را اشغال مي‌کند. ساختمان زجاجيه از شبکه اسفنج مانند و رشته‌هاي بسيار ظريفي تشکيل شده که همراه با آب و مواد محلول حالتي شبيه سفيده تخم‌مرغ پيدا مي‌کند. با افزايش سن اين رشته‌ها ضخيم مي‌شوند و در برخي قسمت‌ها به هم مي‌چسبند و توده‌هاي متراکمي ايجاد مي‌کنند. از طرف ديگر، ماده زمينه‌اي زجاجيه هم با افزايش سن سيال‌تر مي‌شود. خرده‌ريزهاي حاصل از اين تغييرات داخل زجاجيه شناور مي‌شوند و هنگامي که در مسير نور ورودي به چشم‌ها قرار مي‌گيرند، مگس پران ايجاد مي‌کنند. اگر به يک پس زمينه درخشان و يکنواخت مانند آسمان آبي خيره شويد، مي‌توانيد راحت‌تر اين مگس پران‌ها را تشخيص دهيد.
اغلب مگس پران‌ها کوچک هستند و اختلالي در بينايي ايجاد نمي‌کنند، اما يک نوع مگس‌پران به نام "حلقه ويس" بزرگ‌تر و به شکل حلقه است. اين نوع مگس پران نسبت به ساير مگس پران ها بيشتر بينايي را مختل مي‌کند. اين نوع بزرگ‌تر مگس پران هنگامي ايجاد مي‌شود که زجاجيه که به طور طبيعي روي پرده شبکيه در پشت چشم تکيه دارد، از شبکيه جدا مي‌شود.
درمان مگس پران چشم
در مواجهه با مگس پران دو کار مي‌توان کرد؛ يکي اينکه آنها را ناديده گرفت و ديگري اينکه در موارد شديد و مختل‌کننده بينايي از جراحي استفاده کرد. جراحي که براي اين مقصود انجام مي‌شود، "ويترکتومي" نام دارد که در آن جراح اين ژل را همراه خرده ريزهاي درون آن از پشت چشم برمي‌دارد. اين جراحي موثر است، اما خطراتي هم دارد، ازجمله افزايش احتمال دچار شدن به کاتاراکت يا آب مرواريد (کدر شدن عدسي) و جدا شدن شبکيه. پزشکان معمولا به عنوان آخرين شيوه در مواردي که مگس پران ديد را به شدت مختل کرده باشد، به اين جراحي متوسل مي‌شوند.
درمان مگس پران با ليزر
يک روش درماني ديگر که براي مگس پران مطرح بوده، عمل جراحي با ليزر YAG است که به آن "ويترئوليز YAG"مي‌گويند. در اين روش تابش ليزر با ايجاد گرما باعث بخار شدن خرده ريزهاي ايجاد کننده مگس پران مي‌شود.اين عمل جراحي بحث برانگيز بوده است، به اين علت که برخي پزشکان از اوايل دهه 1990 ميلادي بدون اينکه شواهد محکمي درباره ايمني و تاثيربخش بودن آن وجود داشته باشد، آن را عرضه کردند.
نتايج يک تحقيق جديد در دانشگاه هاروارد نشان داد ويترئوليز YAG نياز به بررسي بيشتري دارد. پژوهشگران در اين تحقيق 52 نفر را که دچار مگس پران از نوع "حلقه ويس" بودند، به طور اتفاقي به دو گروه تقسيم کردند؛ يک گروه تحت عمل جراحي ويترئوليز YAG قرار گرفتند و گروه ديگر درمان ليزري دروغين دريافت کردند. 6 ماه بعد، 53 درصد از بيماران در گروه YAG بهبودي قابل توجه يا کامل گزارش کردند، در حالي که در گروه درمان دروغين هيچ بهبودي گزارش نشد.
اين بررسي جديد از اين لحاظ مهم است که براي نخستين بار به صورت کارآزمايي کنترل شده تصادفي شده انجام شده که استاندارد طلايي براي آزمايش تاثيربخشي درمان‌هاي جديد است. اين نتايج همچنين از اين لحاظ ارزشمند است که درمان ليزري باعث هيچ پارگي يا آسيب شبکيه در بيماران در طول دوره 6 ماه پيگيري نشده بود. پژوهشگران مي‌گويند نتايج اين تحقيق اميدوارکننده است، اما براي نتيجه‌گيري قاطع در اين مورد بررسي‌هاي بيشتري مورد نياز است.
به گفته منتقدان، اين بررسي فقط شامل افراد يک نوع مگس پران (حلقه ويس) بوده بنابراين تاثيربخشي اين شيوه درماني روي انواع شايع‌تر مگس پران هنوز بايد تعيين شود.
چه بايد کرد؟
پژوهشگران دانشگاه هاروارد معتقدند تا زماني که شواهد محکم‌تري درباره تاثيربخشي و بي‌عارضه بودن درمان مگس پران با ليزر YAG - در حال حاضر چند کارآزمايي باليني در اين مورد در حال انجام است-، وجود ندارد، بهترين انتخاب ناديده گرفتن مگس پران‌ها و صرفا مراقبت از لحاظ ظهور ناگهاني مگس پران‌هاي جديد است که در اين صورت بايد به پزشکتان اطلاع دهيد. از طرف ديگر، اگر مجموع رشته‌ها، قطعه‌ها و ساير خرده ريزهاي ايجادکننده مگس پران واقعا بينايي‌تان را مختل مي‌کنند و مانع انجام فعاليت‌هاي روزانه يا کارتان مي‌شوند، بايد با مشورت با پزشکتان سودمندي‌هاي جراحي و خطرات احتمالي آن را سبک و سنگين کنيد و تصميم بگيريد.
مگس‌پران‌هايي که بايد جدي گرفته شوند
يک عارضه وخيم‌تر که ممکن است با مگس پران معمولي اشتباه شود، جداشدگي يا پارگي شبکيه است. در اين حالت يک بروز ناگهاني از شمار زيادي مگس‌پران، جرقه‌هاي نور يا ايجاد بخش‌هاي تاريک در ميدان بينايي رخ مي‌دهد. اگر دچار اين عارضه شديد، بايد فورا به پزشک يا متخصص چشم مراجعه کنيد. جداشدگي يا پارگي شبکيه نياز به تشخيص و درمان فوري دارد.
اين افراد در معرض خطر بيشتر پارگي يا جداشدگي شبکيه هستند:- افراد سالمندتر
- افراد نزديک‌بين
- افراد با داشتن سابقه خانوادگي پارگي يا جداشدگي شبکيه
- کساني که سابقه اخير مگس پران داشته‌اند و چشم پزشک علت آن را جدا شدن زجاجيه از شبکيه دانسته است.
- افراد با سابقه جراحي چشم.
منبع:salamat.ir