چاپ

گزارشي از وضعيت تن فروشي و فاجعه افزايش ويروس HIV مثبت در ايران

کارگروه پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي معاونت زنان و خانواده رياست جمهوري عصر يکشنبه (26مهرماه) نخستين نشست تخصصي خود را از سلسله نشست‌هاي تخصصي «سلامت زنان و رفتارهاي پرخطر با تمرکز بر تن فروشي» برگزار کرد که گوشه اي از سخنان متخصصاني که در جلسه حضور داشتند و مستقيما به سلامت جامعه و پيشگيري مرتبط مي شود را براي کاربران عزيز منعکس مي کنند.پس کاربران گرامي حتما اين مطلب را به دقت مطالعه بفرماييد.

ژاله شادي طلب، جامعه شناس در اين نشست اظهار کرد: بايد با بررسي علل تن فروشي در جامعه دريابيم که چه اقداماتي را مي‌توان انجام داد که باعث کاهش شيوع آن در اجتماع شود.

آمار دقيقي از تعداد زنان تن‌فروش در دست نيست

در خصوص تعداد زنان تن فروش در کشور و سطح شهرها و محلات هيچ آمار دقيقي وجود ندارد، چنانچه هر مسئولي با توجه به مسئوليت خود آماري را از اين زنان اعلام و منتشر کند نيز در خصوص صحت آن خودش مسئول است.

شادي طلب در ادامه اين نشست ضمن بيان اينکه حدود هشت سال پيش پژوهشي را براي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي در سطح شهر تهران با همکاري ساير سازمان‌ها، اعم از قوه قضائيه به انجام رسيد، به تشريح آمارها و نتايج اين پژوهش پرداخت و گفت: ويژگي‌هاي ظاهري علل جذب اين افراد به چنين حرفه‌اي، مشتري‌هاي آنها و غيره همگي در اين پژوهش بررسي شدند؛ تعداد کل زنان تن فروشي که در اين پژوهش قرار گرفتند حدود 300 نفر (به طور دقيق 289) نفر بودند که عمدتا در خيابان‌ها آنها را پيدا کرديم. در واقع در اين پژوهش به سازماني خاص براي دريافت اين زنان مراجعه نکرده و تمامي آنها کساني بودند که در سطح شهر تهران کار مي‌کردند. مثلا خيابان شهيد مطهري، زير پل محموديه، ابتداي اتوبانکردستان، ميدان ونک، همچنين توانير و جنوب شهر تهران و غيره از اقصي نقاطي بودند که اين زنان را در آنجا يافتيم.

اين جامعه شناس ادامه داد: در اين تحقيق 300 پرسشنامه کامل و حدود 75 مصاحبه عميق داشتيم.

وي تصريح کرد: به دليل آنکه زنان از ساعت کار خود زده و وقتشان را در اختيار ما قرار مي‌دادند بايد در ازاي پاسخ آنها به سوالاتمان مبلغي را به آنها پرداخت مي‌کرديم که چنين مسئله‌اي در ساير پژوهش‌هاي آسيب‌هاي اجتماعي اعم از اعتياد هم صدق مي‌کند به همين ترتيب پژوهش در آسيب‌ها به طور کلي پژوهش‌هاي گراني هستند.

تصور فراري و معتاد بودن تمامي زنان تن‌فروش اشتباه است

شادي طلب در ادامه ضمن تاکيد بر آنکه بررسي وضعيت اين زنان قبل از گرايش به تن فروشي در اين پژوهش براي ما از اهميت بالايي برخوردار بود، اظهار کرد: 76 درصد زنان حاضر در اين پژوهش اظهار کردند که هرگز سابقه فرار از منزل را نداشته‌اند. پس اين تصور که خيلي‌ها گمان مي‌کنند اکثر آنها افراد فراري هستند اصلا صحت ندارد زيرا تنها حدود يک سوم اين افراد تجربه فرار از منزل را داشتند؛ همچنين برخي تصور مي‌کنند ميان مصرف مواد و تن فروشي ارتباط وجود دارد در حالي که تنها 23 درصد اين زنان قبل از گرايش به تن فروشي مصرف کننده بوده‌اند. علاوه بر آن تنها 12درصد زنان حاضر در اين پژوهش قبل از گرايش به تن فروشي تجربه ورود به زندان را داشته‌اند.

وي افزود: کمتر از هفت درصد آنها اظهار کردند که براي تامين هزينه‌هاي مصرف مواد خود اقدام به تن فروشي کرده‌اند و اين در حاليست که معمولا اين تصور در جامعه وجود دارد که اين افراد براي تامين مواد خود وارد پروسه تن فروشي مي‌شوند.

وي ادامه داد: 9 درصد اين زنان براي نخستين بار به اجبار شوهر، 18 درصد به اجبار والدين (غالبا پدر) مبادرت به تن فروشي کرده‌اند.

شادي طلب در ادامه اظهار کرد: تعداد زيادي از اين افراد را زنان و دختران جوان تشکيل مي‌دهند به طوري که 70 درصد زنان حاضر در اين پژوهش کمتر از 5 سال بود که تن فروشي را آغاز کرده بودند و عمدتا شروع آنها نيز در 18 يا 19 سالگي بوده است.

مهمترين عوامل موثر در شيوع تن فروشي در کشور

اين جامعه شناس در ادامه به مهمترين عوامل موثر در شيوع تن فروشي در کشور مبتني بر اين پژوهش اشاره کرد و گفت: به ترتيب مسئوليت تامينمخارج چند نفر در زمان تن فروشي، مهمترين دليل و داراي بيشترين فراواني در ميان زنان تن فروش بوده است. سپس سابقه بازداشت و جرم پدر (اکثر افرادي که توسط والدين مجبور به تن فروشي مي‌شوند در اين گروه قرار دارند)، وضعيت تاهل (نوع رابطه با همسر در شروع تن فروشي بي‌تاثير نبوده است) و همچنين حضور در بين دوستان تن فروش و معاشرت با افرادي که اقدام به تن فروشي کرده‌اند در آخرين رتبه علل ابتلا به اين پديده بوده است.

وي در خصوص فعاليتهاي اقتصادي اين زنان قبل از اقدام به تن فروشي نيز تصريح کرد: تنها 22درصد آنها شاغل بوده‌اند و در واقع 80 درصد آنها اعلام کرده‌اند که هيچ شغلي نداشتند و در عين حال مسئول تامين زندگي چند نفر بوده‌اند.

شادي طلب در خصوص 22 درصدي که شاغل بوده‌اند گفت: هشت درصد آنها کارمند امور اداري بازرگاني، هفت درصد منشي، چهار درصد فروشنده، هفت درصد آرايشگر، پنج درصد کارگر و همچنين دو درصد اقدام به کار سياه مي‌کرده‌اند و به نظر مي‌آيد مشاغل آنها قبل از تن فروشي از لحاظ مالي آنها را تامين نمي‌کرده است.

وي در خصوص تعداد افراد خانواده‌هاي اين زنان نيز اظهار کرد: در سال 86 ميانگين بعد خانوار 3.5 نفر بود که بيشتر آنها در خانواده‌هايي بيش از ميانگين بعد خانوار کشور و معمولا پرجمعيت بودند.

شادي طلب همچنين در خصوص سن گرايش آنها به تن فروشي نيز عنوان کرد: اغلب اينها در سن 20 سالگي براي اولين بار اقدام به تن فروشي کرده‌اند به طوري که زناني که داراي 5 سال سابقه کار بودند در حدود 25 سال سن قرار داشتند.

وي در خصوص وضعيت تاهل اين زنان نيز عنوان کرد: اغلب زنان حاضر در اين پژوهش اولين ازدواج دائم خود را در سن 15 تا 18 سالگي داشتند البته تعدادي هم ازدواج کمتر از سن 15 سال داشتند با وجود آنکه طبق قوانين بين المللي ازدواج کودکان جرم محسوب مي‌شود.

اين جامعه شناس در خصوص تحصيلات اين زنان نيز اظهار کرد: با توجه به افزايش نرخ سواد در کشور شاهد آن بوديم که تنها شش درصد آنها بيسواد بودند اما بيشترين گروه داراي تحصيلات راهنمايي و ابتدايي و سپس ديپلمه‌ها هستند.

شادي طلب ادامه داد: تکان دهنده ترين مسئله در خصوص سطح سواد اين زنان نيز آن است که حدود 14 درصد آنها داراي تحصيلات فوق ديپلم و ليسانس بوده‌اند که اين مسئله هشداري است براي کشور که حاکي از آن است که گرفتن مدرک دانشگاهي لزوما به معناي کسب شغل براي تامين زندگي نيست.

وي ادامه داد: 11 درصد اين زنان داراي ازدواج دائم، 42 درصد مجرد و 39 درصد مطلقه، 4 درصد بيوه و همچنين تعداد کمي از آنها کساني بوده‌اند که بدون طلاق، جدا از همسر خود زندگي مي‌کرده‌اند.

در ادامه اين نشست شادي طلب در خصوص نقش ازدواج‌هاي موقت و تن فروشي زنان نيز اظهار کرد: در حال حاضر مرز بين تن فروشي و ازدواج موقت بسيار مبهم است؛ البته مي‌دانيم ازدواج موقت داراي مزايايي همچون مشخص بودن پدر فرزند، داشتن حق و حقوقي براي زن، مدت زمان مشخص و غيره است اما با تمام اينها واقعيت اين است که مرز بين ازدواج موقت و تن فروشي همچنان مبهم است.

اين جامعه شناس در خصوص مشتري‌هاي اين زنان نيز تصريح کرد: اغلب مشتريان اين زنان مردان 30 تا 50 ساله هستند که نيمي از آنها متاهل بوده، 37 درصد داراي تحصيلات عاليه، 33 درصد تحصيلات دبيرستاني هستند.

وي همچنين عنوان کرد: 80 درصد آنها شاغل هستند و 44 درصد اين مردان در گروه‌هاي پردرآمد قرار دارند.

شادي طلب در ادامه در خصوص اولين تجربه اين زنان در تن فروشي نيز اظهار کرد: اغلب آنها نخستين بار در کنار خيابان اقدام به تن فروشي کرده‌اند و پس از اينکه چندين بار به اين کار مبادرت داشتند وارد شبکه شده به طوري که 42 درصد آنها از طريق شبکه روابط اجتماعي، 22 درصد کنار خيابان و 25 درصد از طريق تماس تلفني به کار خود ادامه داده‌اند و سايرين از راه‌هاي ديگر اقدام به اين کار کرده‌اند.

اين جامعه شناس در ادامه به مکان‌هاي جلب مشتري توسط اين زنان اشاره کرد و گفت: خيابان‌هاي اصلي شهر و همچنين منزل خود اين مردان از مکان‌هاي جلب مشتري توسط اين زنان و اين امر جاي تعجب دارد.

آگاهي بسيار اندک زنان تن‌فروش از ايدز

اين جامعه شناس ادامه داد: تعداد زيادي از اين زنان آگاهي‌هاي بسيار کمي از ايدز داشته به طوري که 68 درصد از زنان مجرد تن فروش و 75درصد از زنان مطلقه تن فروش هرگز آزمايش ايدز نداده‌اند و يا از لوازم پيشگيري استفاده نمي‌کرده‌اند.

مينو محرز، استاد دانشگاه و متخصص بيماريهاي عفوني نيز در ادامه نشست سلامت زنان و رفتارهاي پرخطر با تمرکز بر تن فروشي، ضمن بيان آنکه پژوهش خانم دکتر ژاله شادي طلب و همکارانشان در حدود 8 سال پيش صورت گرفته اما تحقيقات ما در سال 91 الي 92 بر روي 161 نفر انجام شده است و وضع به مراتب بسيار بدتر از هشت سال پيش شده است اظهار کرد: در حال حاضر 500 زن معتاد خياباني در شهر تهران هستند که براي تامين مواد خود کارگر جنسي هستند که از هر 14 نفر آنها دو نفر مبتلا به HIV مثبت است.

وي ادامه داد: بر اساس تحقيقاتي که در سال 91 و 92 داشتيم 500 زن کارتن خواب خياباني در کشور وجود دارد در حالي که تا چندين سال قبل از آن حتي يک زن کارتن خواب هم در کشور وجود نداشت.

وي ادامه داد: در دنيا 37 ميليون نفر با ايدز زندگي مي‌کنند. ايدز الان ديگر يک بيماري کشنده نيست و به شرط تشخيص زودهنگام يک بيماري عفوني کنترل کننده است.

دکتر محرز افزود: روزي نيست که فردي به مطب من مراجعه نکند که مبتلا به HIVمثبت شده و خود خبر نداشته باشد.

تنها يک سوم افراد مبتلا به HIV مثبت شناسايي مي‌شوند

وي ادامه داد: متاسفانه در کشور تنها يک سوم افراد مبتلا به HIV مثبت را کشف مي‌کنيم زيرا در مدرسه، آموزش و پرورش، صدا و سيما اصلا به فرد آموزش داده نمي شود که وقتي وارد جامعه‌اي پر از آسيب و بي بند و باري مي‌شود چگونه از جان خود محافظت کند و متاسفانه نه پدر و مادر، نه خانواده، نه آموزش و پرورش و نه رسانه هيچ چيز به جوانان امروز در خصوص موارد اينچنيني ياد نمي‌دهند.

آمار فاجعه‌بار از ميزان ابتلا به HIV مثبت در کشور

محرز همچنين اظهار کرد: عمده ترين راه انتقال HIV مثبت در ايران تماس جنسي است که آمار مبتلايان به HIV مثبت در حال حاضر رو به افزايش است و نسبت جنسي آن اکنون به صورت 60 درصد مرد و 40 درصد زن است.

وي ادامه داد: اين در حاليست که خيلي از اين زنان هيچ رفتار پرخطر جنسي را نداشتند بلکه تنها ازدواج کرده‌ بودند و حتي خود آنها نمي دانستند که مبتلا به HIV مثبت هستند؛ متاسفانه در کشور روند ابتلا به HIV مثبت صعودي است و ما نتوانستيم کاري براي کنترل آن انجام دهيم.

وي افزود: هر سه ماه حدود هزار تا دو هزار نفر به تعداد اين افراد در کشور اضافه مي‌شود و اين يک فاجعه است.

انتقاد از تجميع معتادان در مراکز ماده 16

وي ادامه داد: يکي از بهترين برنامه‌هاي کاهش آسيب در دنيا را در گذشته ايران انجام مي داد که در زندان به فرد معتاد متادون و سرنگ مي‌داد اين برنامه به طور عالي پيش مي‌رفت تا يک مرتبه آنرا متوقف کردند و الان معتاد‌ان را در ماده 16‌ها کنار هم تجميع مي‌کنند در حالي که سالهاست تجميع معتادان در کنار يکديگر منسوخ شده است زيرا اين افراد در مراکزي چون ماده 16 بيماريها را از يکديگر گرفته و در جامعه شيوع مي‌دهند.

محرز در ادامه به نتايج تحقيقات خود اشاره کرد و گفت: از 161 زن حاضر در اين تحقيق 5 درصد مبتلا به HIV مثبت بودند که در اقصي نقاط تهران اقدام به برقراري ارتباط جنسي مي‌کردند؛ سن آنها نيز بين 18 تا 56 سال بود و نکته نگران کننده اين است که به طور متوسط زنان کارگر جنسي داراي 38 سال سن هستند.

وي افزود:‌ از بين 161 نفر حاضر در تحقيق 53 تن مطلقه بودند و 56 درصد نيز اعلام کردند که تا به حال حداقل يکبار تجربه ازدواج موقت را داشته‌اند.

وي در خصوص الگوي کاري اين زنان عنوان کرد: 80 درصد آنها به محل کار و يا زندگي مشتري خود رفته‌اند و سايرين در خيابان‌ها به کار خود ادامه مي‌دادند؛ اين زنان به طور متوسط هفت روز کار مي کنند و روزانه 4 مشتري دارند.

اين متخصص بيماريهاي عفوني همچنين عنوان کرد: 49.2 درصد اين زنان معمولا سن مشتري‌هايشان را بين 35 تا 45 سال اعلام کردند.

محرز ادامه داد: در حال حاضر سن ازدواج در کشور بالا رفته به همين ترتيب امکان گرايش جوانان به اين آسيب و جلب زنان تن فروش زياد شده است. ما نمي‌توانيم وجود اين زنان را انکار کنيم، آنها در جامعه هستند و حداقل کاري که مي‌توانيم براي جلوگيري از آسيب‌ بيشتر به فرزندانمان انجام دهيم اين است که آنها را سالم نگه داريم تا جامعه از بيماريهاي آنها مصون بماند.

وي ادامه داد: ميانگين سني اولين رابطه جنسي زنان ياد شده در 16 سالگي بوده و حتي در بين افراد حاضر در پژوهش ما فردي را داشتيم که در هشت سالگي اولين رابطه جنسي‌ خود را داشته است.

وي ادامه داد: نبايد اين مسائل را در کشور انکار کنيم به طوري که طي تحقيقي که چندي پيش بر روي کودکان کار و خيابان داشتيم متوجه شديم چهار درصد آنها رابطه جنسي داشته‌اند.

وي اظهار کرد: متاسفانه 44.1 درصد زنان در روابط جنسي خود از لوازم پيشگيري استفاده مي‌کنند يعني کمتر از نيمي از آنها که حتي اين تعداد نيز در صورت گرفتن وجه بيشتر از استفاده چنين لوازمي خودداري مي‌کنند.

شيوع مصرف مشروبات الکلي و مواد مخدر بين زنان تن فروش

محرز در خصوص ميزان شيوع مصرف مشروبات الکلي و مواد مخدر در ميان اين زنان نيز اظهار کرد: حدود 112 نفر از 161 نفر حاضر در پژوهش تجربه مصرفمشروبات الکلي داشتند. همچنين مصرف شيشه نيز در زنان مذکور زياد است و اين مسئله در بين آنها به سرعت رو به افزايش است.

وي افزود: استفاده از مواد روان‌افزا توسط جوانان در کشور در مهماني‌هاي آنچناني باعث بروز يک فاجعه و بي بند و باري جنسي در کشور شده است که يکي از نتايج آن افزايش HIV مثبت در کشور است.

محرز همچنين عنوان کرد: نتايج تحقيقات ما تکان دهنده است و من مطمئنم در حال حاضر وضعيت به مراتب بسيار بدتر از دو سال گذشته شده است زيرا ما هيچ اقدام راهبردي در اين خصوص در کشور انجام نمي‌دهيم.

لزوم ايجاد کلينيک‌هاي زنان آسيب ديده در کشور

وي در پايان صحبت‌هاي خود اظهار کرد: توصيه مي‌کنم مسئله تاسيس کلينيک‌هاي زنان آسيب ديده در کشور پيگيري شود. ما نبايد بر روي اين زنان انگ بگذاريم، نبايد سعي کنيم شغل آنها را عوض کنيم بلکه بايد آنها را سالم نگه داريم تا جامعه مصون بماند. بايد در جامعه کلينيک‌هايي سيار با قابليت غربالگري براي زنان آسيب ديده وجود داشته باشد. به همين ترتيب تنها راه حلي که مي‌توان ارائه کرد ايجاد کلينيک‌هاي زنان آسيب پذير در کشور است.

منبع:isna.ir