چاپ

چه خبر - گفت و گو با حسن فتحي

اين کارگردان در گفت‌وگويي با اشاره به اينکه به تازگي فيلم «زير سقف دودي» به کارگرداني پوران درخشنده را تماشا کرده است، بيان کرد:‌
وقتي فيلم را ديدم، بسيار متأسف شدم که اين فيلم در اکران با موفقيتي که شايسته آن است روبه‌رو نشده و شايد دليل آن به مناسب نبودن زمان اکران مربوط باشد، اما به هرحال جاي تعجب دارد که اين فيلم به اندازه فيلم قبلي خانم درخشنده (هيس دخترها فرياد نمي‌زنند) با استقبال همراه نبوده است. «زير سقف دودي» از حيث فيلمنامه، ساختار فيلمسازي و کارگرداني و بازي بازيگران چيزي کمتر از «هيس! دخترها فرياد نمي‌زنند» ‌ندارد و اتفاقا از آن دست فيلم‌هايي است که والدين و فرزندان را دعوت کرد تا با هم اين فيلم را تماشا کنند، چون مسأله بسيار مهمي در «زير سقف دودي» مطرح مي‌شود که جزء مشکلات بزرگ جامعه ماست، آن هم اين است که نسل‌هاي مختلف جامعه با يکديگر گفت‌وگو نمي‌کنند و اگر اين گفت‌وگو صورت گيرد آن وقت کمتر با مشکل گسست نسل‌ها و پيامدهاي ناراحت‌کننده آن روبرو خواهيم بود. اين فيلم به طور مشخص از نسل‌ها دعوت مي‌کند تا با يکديگر درباره دلهره‌ها، نگراني‌ها و تنهايي‌هاي خود صحبت کنند و بر اين نکته تأکيد دارد که هر نسلي به نسل‌هاي قبل و بعد از خود بايد اين فرصت را بدهد تا حرف‌هاي يکديگر را بشنوند و با هراس‌ها و اضطراب‌ها آشنا شوند تا از اين طريق باب مفاهمه‌ي بهتر و مثمرثمرتري بين نسل‌ها ايجاد شود.

کارگردان فيلم‌هاي «پستچي سه بار در نمي‌زند» و «کيفر» با اشاره به اينکه فيلم جديد پوران درخشنده دعوتي براي باز شدن همين باب مفاهمه است»، ادامه داد:
«زير سقف دودي» فيلم خيلي خوش ساختي است و فکر مي‌کنم بايد اکران موفق‌تري داشته باشد، اما اينکه چرا اين اتفاق نيفتاده است را خبرنگاران و نويسندگان رسانه‌ها بايد تحليل و بررسي کنند که به چه علت يک فيلم خوب و به نوعي نماينده سينماي اخلاقي جامعه اينطور به اکران درمي‌آيد و نيمه خاموش از کنار آن عبور مي‌شود؟

فتحي در بخش ديگري از اين گفت‌وگو درباره بحث‌هايي که اخيرا زياد مطرح شده، مبني براينکه سينماي ايران را فيلم‌هاي بفروش و کمدي فرا گرفته و بسياري از فيلم‌هاي جدي، اجتماعي و خوبي که در سال‌هاي گذشته ساخته شده به شکلي در محاق توقيف قرار گرفته‌اند،با اشاره به نگران کننده بودن اين مباحث اظهار کرد:‌
اين وضعيت، سينماي آن گروه از فيلمسازاني را تهديد مي‌کند که دغدغه‌هاي عميق اجتماعي و خانوادگي دارند و صرفا بر اساس دغدغه‌هايي که براي جامعه خود دارند فيلم مي‌سازند. خانم پوران درخشنده هم از اين نوع فيلمسازان است که فيلم مي‌سازد تا دغدغه، درد يا يک معضل و مشکلي از جامعه و خانواده امروز را مطرح کند. در سينماي آمريکا روي اين نوع فيلم‌هايي که ارتباط مستقيم با فرهنگ جامعه دارند سرمايه‌گذاري زيادي مي‌شود آن هم در شرايطي که در آنجا دولت نظارتي ندارد و تمام سينما زير يد بخش خصوصي است، اما روي فيلم‌هاي جدي که مخاطبش خانواده‌ها هستند و معضلات جامعه را مطرح مي‌کنند به شدت کار مي‌شود. در اين اوضاع نبايد فراموش کنيم که رسانه‌ها و سياست‌هاي سينمايي در سمت دادن به ذائقه سينمايي و نمايشي مردم مي‌توانند نقش موثري داشته باشد. براي من به عنوان کسي که سال‌ها است مشغول ساخت سريال و فيلم سينمايي هستم بسيار تأسف‌آور است که با فيلم خوش ساختي مثل «زير سقف دودي» از کارگرداني مثل خانم پوران درخشنده که با چند فيلم خوب، دغدغه‌هاي اجتماعي و خانوادگي خود را اثبات کرده است اينگونه برخورد مي‌شود و توقع داشتم از اين فيلم‌ها که آثاري سالم هستند و خانواده‌ها مخاطبان اصلي آن بايد درنظر گرفته شده‌اند، حمايت بيشتري شود.

حسن فتحي در ادامه با اشاره به اينکه طرح بسياري از مسايل اجتماعي در عرصه هنر با واژه‌هايي همچون سياه‌نمايي روبه‌رو مي‌شود، اظهار کرد:‌
متأسفم از اينکه هنوز اين ذهنيت براي خيلي از مديران و مسئولان در اين مملکت جا نيفتاده که به خدا قسم هيچ فيلمي، هيچ خطري براي جامعه ندارد و خطراتي که يک جامعه را تهديد مي‌کنند بايد در زمينه‌هاي اقتصادي و اجتماعي جست‌وجو شوند. در واقع وظيفه فيلم‌ها فقط برملا کردن اين خطرها است و اساساًَ وظيفه سينما،‌ تئاتر و ادبيات همين است تا آنچه را در زير لايه خاکستري جامعه اتفاق مي‌افتد، نشان دهند، در حالي که بعضي‌ها مي‌خواهند چيزي ديده نشود ولي اشتباه مي‌کنند چرا که فيلم‌هاي سينمايي در تمام جوامع نقش يک ياري دهنده و مددکار را دارند تا مشکلات آن جامعه ديده شود. به ياد دارم زماني را که مسأله ايدز مطرح شد و در تلويزيون و جاهاي ديگري‌ مي‌گفتند هيچ حرفي زده نشود، اما نتيجه‌ي آن چه شد؟ جز همين آمارهاي بالايي که به صورت رسمي و غيررسمي از تعداد مبتلايان به ايدز مي‌شنويم؟ بنابراين نگفتن و پنهان کردن، حکم همان مهمانخانه‌اي را دارد که آشغال‌هايش را زير فرش مي‌زنند در صورتي که با پاک کردن مسأله به اين شکل، خانه‌مان در طولاني‌ مدت بوي آشغال مي‌گيرد.

وي با بيان اينکه اجازه داده شود حوزه‌هاي مختلف هنري از جمله سينما،‌ تئاتر و سريال‌ راجع به جامعه حرف بزنند، افزود:
هنرمنداني که درباره جامعه حرف مي‌زنند و متهم به سياه‌نمايي مي‌شوند، سياه‌نما نيستند بلکه آدم‌هاي بسيار وطن پرستي هستند و با کمال صداقت و عشق به مملکت خود مي‌پردازند و از هر درد و غمي که اين جامعه را نشانه مي‌گيرد اندوهگين مي‌شوند و به اميد اينکه با نشان دادن يک سري مسائل و مشکلات جامعه راه‌حلي براي رفع آن‌ها پيدا شود، فيلم مي‌سازند. اين در حالي است که سخيف‌ترين و غيراخلاقي‌ترين رفتاري که در اين سال‌ها گاهي از طرف بعضي‌ها ديده شده اين بوده است که اين گروه از هنرمندان را به سياه‌نمايي متهم مي‌کنند و نمي‌دانم اين چه تفکري است که عده‌اي چنين توهمي دارند.

حسن فتحي درباره سينماگراني که مروج اخلاق هستند توضيح داد:
همه فيلم‌هايي که تا کنون از خانم درخشنده ديده‌ام نماينده سينماي اخلاقي جامعه و مروج اخلاق است، مانند سينماگران ديگري همچون خانم رخشان بني‌اعتماد و آقاي عليرضا داودنژاد، آثار اين بزرگان مروج يک نوع اخلاقيات در جامعه است.
البته دو مدل اخلاقيات داريم:
يک مدلِ آن تزويري، رياکارانه و سطحي است، و يک مدل هم اخلاقيات عميق انساني که به حقوق همه آحاد جامعه احترام مي‌گذارد.
سينماي اين بزرگان مروج اين مدل از اخلاقيات است و ما بايد خوشحال باشيم که چنين فيلمسازاني داريم. آن‌هايي که بعضي از هنرمندان را به سياه‌نمايي متهم مي‌کنند يادشان نرود که همين هنرمندان اگر بيشتر از آن‌ها به مملکت خود علاقه نداشته باشند، کمتر علاقه‌مند نيستند. همه دوست دارند يک جامعه‌ي زيبا ببينند و وقتي صبح از خانه‌هايشان بيرون مي‌روند مردمي شاد با خيابان‌هايي زيبا را ببينند نه اين مردمي که اينطور عصباني، خشمناک و افسرده هستند. پس اگر سينما، تئاتر و ادبيات حرفي مي‌زند با همين هدف است که ما جامعه‌اي سالم‌تر، مهربان‌تر و محترم‌تر داشته باشيم.

او در پايان با يادآوري جمله‌اي از علي حاتمي که مي‌گفت، نمي‌تواند گنجشک را عندليب‌الدوله بنامد، بيان کرد:
بپذيريم مشکلاتي در اين جامعه هست و ما به عنوان افرادي بالغ بايد با عقلانيت راجع به مسائل و مشکلات خود حرف بزنيم. به خدا قسم اين سياستِ از مردم پنهان کردن جواب خوبي نداده است و فقط باعث بي‌اعتمادي بيشتر مردم مي‌شود. بگذاريد هنرمندان درباره مسائل و مشکلات صحبت کنند و حتي اگر مسئولان براي طرح برخي مسائل راحت نيستند هنرمندان آن‌ها را بازگو کنند چون ما زخم‌هاي پنهان زيادي در جامعه داريم و اگر مي‌خواهيم در آينده جامعه شاداب‌تري داشته باشيم يا کمتر با گسست نسل‌ها روبرو شويم، بايد آن‌ها را واکاوي کنيم.

منبع: isna.ir