چاپ

چه خبر - آيا مي‌توان انتشار عکس‌هاي آزاده نامداري را ورود به حريم خصوصي تشخيص داد؟

علي‌اکبر قاضي‌زاده: آيا مي‌توان انتشار عکس‌هاي آزاده نامداري را ورود به حريم خصوصي تشخيص داد؟ آيا مي‌توان به‌خاطر انتشار اين عکس‌ها از رفتارهاي فردي ايرانيان در شبکه‌هاي مجازي و حتي رسانه‌هاي امروز انتقاد کرد؟ سؤالاتي مشابه و اطلاعاتي درست و غلط درباره پناهنده‌شدن يا... در چند روز اخير به داغ‌شدن هشتگ آزاده نامداري در شبکه‌هاي اجتماعي انجاميده که در پاسخ به آنها مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:

يک) بحث حريم خصوصي و بايدها و نبايدهاي ورود به آن بسيار مهم است. در کتاب اخلاق روزنامه‌نگاري، فصلي را خانم کارن سندرز به اين موضوع اختصاص داده و گفته است که در اتحاديه اروپا با ورود به حريم خصوصي افراد، برخوردهاي سختگيرانه‌اي صورت مي‌گيرد و پيگيري‌هاي قضائي در پي دارد؛ به‌عنوان ‌نمونه او به پرونده خانم خواننده‌اي اشاره مي‌کند که از رسانه‌اي بابت انتشار عکس‌هاي خصوصي‌اش شکايت کرده است.

در حکمي که قاضي پرونده اعلام مي‌کند، به اين موضوع اشاره شده که هنرپيشه‌ها و سلبريتي‌ها از آنجايي که شخصا خود را در معرض ديده‌شدن قرار مي‌دهند، ديگر نمي‌توانند ادعاي حريم خصوصي داشته باشند. مورد بعدي، پرونده وزير آموزش انگلستان بود که از علني‌شدن روابط خصوصي‌اش شکايت کرد. در اين پرونده نيز دادگاه با استناد به اينکه وزير از حقوق عمومي برخوردار بوده و از ماليات عمومي مردم دستمزد مي‌گيرد، اعلام مي‌کند که چنين شخصي نمي‌تواند از ورود رسانه‌ها به حريم خصوصي‌اش سخن بگويد.

دو) بر کسي پوشيده نيست که رسانه‌ها به‌طورکلي و رسانه‌هاي داخلي به‌طور خاص بايد حريم خصوصي مردم را رعايت کنند و به‌نوعي نگهدارنده زندگي خصوصي مردم باشند، اما آنچه در مورد ماجراي آزاده نامداري اتفاق افتاد، حالت سرزنشي بود که ايشان به افرادي روا داشتند که پوشش غالب را رعايت نمي‌کردند. اگر ايشان آن گفت‌وگو و ابراز نظر را انجام نمي‌داد، قضيه عکس‌هايي که در خارج از کشور تهيه شده، تا اين حد برجسته نمي‌شد.

سه) پرداختن به اين موضوع که حجاب يک امر خصوصي است يا عمومي، مربوط به حوزه فقه است و محترم، اما همه آنهايي که تجربه سفر به خارج از کشور را داشته‌اند با من هم‌عقيده‌اند که در بيرون مرزها، خيلي‌ها، خيلي کارها مي‌کنند! بارها ديده‌ايم که در فرودگاه شهرهاي خارجي، ايراني‌ها يک سرووضع دارند و به محض ورود هواپيما به مرزهاي کشور خودمان، شرايط تغيير مي‌کند.

چهار) اگر آزاده نامداري آن سخنان را در مورد حجاب غالب نمي‌گفت، امروز مي‌توانست به کار رسانه‌ها خرده بگيرد، اما اين نکته را از ياد نبريم که حتي با علم به اين موضوع، چنين ورودهايي به حريم خصوصي افراد، ورود موجهي نيست و نبايد به عادت بدل شوند. بررسي‌هاي من در مورد رسانه‌هاي ترکيه نشان مي‌دهد که ورود به حريم خصوصي افراد در اين کشور يک عادت رسانه‌اي است و بايد نگران بود که در ايران اين موضوع عادي‌سازي نشود.

پنج) رسانه‌ها در کشورهاي غربي، براي به‌دست‌آوردن تيراژ، کارهاي مختلفي انجام مي‌دهند؛ مثل همين ورود به حريم خصوصي چهره‌ها و پاپاراتزي. در کشور ما اما به‌خاطر اعتقادات مردمي و رقابتي‌نبودن مطبوعات - که مسئله به‌دست‌آوردن تيراژ به هر قيمتي را بي‌اهميت مي‌کند- اين مسئله رايج نيست و به‌ندرت اخباري در مورد آن مطرح مي‌شود. شايد به خاطر همين موضوع، در قانون مطبوعات و قوانين تعزيري دراين‌باره فصل يا ماده‌اي نداريم. در غرب اما چنين نيست، اگر ورود به حريم خصوصي افراد يک عادت رسانه‌اي است، در عوض، جزئيات آن به‌طور دقيق تبيين شده است؛ ورود با چه کيفيتي، از طرف چه رسانه‌اي، به چه نيتي و در مورد چه شخصيتي.

منبع: روزنامه شرق