چه خبر - پيشتازي آمريکا در نقض برجام
توافق جامع هسته‌اي ميان ايران و 1+5 يا همان «برجام» همين چند روز پيش دوسالگي‌اش را پشت سر گذاشت؛ توافقي که براي امضاي آن قريب به دوسال و نيم مذاکرات فشرده صورت گرفت و طرفين همه جوانب و بندها و مفاد آنرا اصطلاحا چکش‌کاري کردند.
پايبندي کامل ايران و پايبندي نازل طرف مقابل
اقداماتي که طبق برجام ايران بايد انجام دهد، بصورت داوطلبانه حتي پيش از عملياتي شدن برجام آغاز شده و هم اکنون ادامه دارد و اين اقدامات هفت بار از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي - که تنها نهاد ذيصلاح براي اعمال نظر در بخش فني برجام است - مورد تاييد قرار گرفته است؛ يعني آژانس از زمان آغاز اجراي برجام، هفت بار پايبندي ايران به اين توافق را مورد تاکيد قرار داده است.
اما اوضاع در طرف مقابل اينچنين نيست و علي‌رغم پايبندي کامل و جامع ايران به توافق هسته‌اي، کشورهاي عضو 1+5 و در راس آنها آمريکا در اين مدت به کرات در مسير نقض برجام قدم برداشته‌اند.
پيشتازي آمريکا در نقض برجام
آمريکايي‌ها در نقض برجام پيشتازند؛ اگر دولت پيشين آمريکا به رياست اوباما از نقض متن برجام اکراه داشت و تنها با سنگ اندازي‌هايش در مسير رفع تحريم‌ها و موانع اقتصادي و مالي پيش‌روي ايران، روح برجام را نقض مي‌کرد، اما هيئت حاکمه جديد آمريکا به رياست دونالد ترامپ علنا و آشکارا هم روح و هم متن برجام را نقض ميکند و توصيه‌هاي شرکاي اروپايي آنها هم ديگر موثر نيست؛ اين امر به قدري حاد شده است که ظريف وزير امور خارجه کشورمان در يکماه اخير چهاربار از نقض آشکار برجام توسط آمريکا سخن گفته است.
انتقاد صريح ظريف از نقض توامان روح و متن برجام
ظريف ديروز(25 تير96) در مصاحبه با شبکه «سي ان ان»، به صريح ترين شکل ممکن از آمريکا به سبب نقض برجام انتقاد کرد و گفت: وقتي ما درباره توافقنامه مذاکره کرديم تصميم گرفتيم که آژانس را تنها مرجع پذيرفته شده براي نظارت بر اجراي بخش هسته‌اي توافقنامه قرار دهيم و آژانس نيز از روز اجراي توافقنامه هفت بار تاييد کرده است که ايران توافقنامه را صادقانه، کامل و بدون نقص اجرا کرده است. اما آمريکا به بخش مربوط به خود در توافقنامه(برجام) عمل نکرده است. وقتي کاخ سفيد چند روز پيش اعلام کرد که رئيس جمهور ترامپ از حضور خود در هامبورگ در جريان اجلاس گروه بيست براي منصرف کردن رهبران کشورهاي ديگر براي تعامل تجاري و اقتصادي با ايران استفاده کرد، اين کار او نقض نه فقط روح برجام بلکه متن برجام است.
اشاره ظريف در بند آخر مرتبط است با اظهارات هفته گذشته «مارک شورت» يکي از نزديکان ترامپ و مدير سياستگذاري کاخ سفيد، که گفته بود رئيس‌جمهور آمريکا در سفر اخيرش به هامبورگ آلمان جهت شرکت در اجلاس گروه 20، در جريان رايزني با روسا و مقامات کشورهاي شرکت کننده، بر لزوم توقف مراودات و تبادلات تجاري ساير کشورها با ايران تاکيد کرده است.
ضرورت تجديدنظر آمريکا در مواجهه با برجام
اما ظريف روز پنجشنبه هفته گذشته نيز در بدو ورود به نيويورک جهت شرکت در اجلاس سالانه سياسي سازمان ملل، در مصاحبه با خبرنگاران صريحا از پايبندي نازل واشنگتن به برجام سخن گفت و اعلام داشت که «دراين مرحله انتظار ما اين است که همه طرفين برجام به تعهدات خود پايبند بمانند اما متاسفانه تاکنون مشاهده کرديم که آمريکا در حدي بسيار نازل اين توافق نامه را قبول داشته و به آن پايبند مانده است و با رويکردها و سياست هاي نادرست خود قادر به احترام و حمايت از روح اين توافقنامه نبوده و در نتيجه به ايران اين اجازه را نداده تا به حد کامل از منافع اين توافقنامه به صورتي که بايد بهره ببرد. معتقديم که سران آمريکا بايد در برخورد با اين توافقنامه تجديد نظر کنند چرا که در غير اين صورت به دوام اين توافقنامه کمکي نخواهد کرد».
نامه به موگريني در گلايه از آمريکا
در اواخر خردادماه نيز ظريف طي نامه‌اي به موگريني مسئول هماهنگ‌کننده کميسيون مشترک برجام، به نقض صريح و توأمان روح و جسم برجام توسط دولت آمريکا به‌ويژه طي ماه‌هاي اخير و پس از روي کار آمدن ترامپ، معترض شد. در بخش‌هايي از اين نامه به اقدامات آمريکا از جمله تحريم‌هاي اخير و نيز بعضي اقدامات در دستور کار آمريکا من‌جمله لايحه موسوم به S.722 که در سناي آمريکا تصويب شد، اشاره و تأکيد شده بود که اين تحريم‌ها در صورت تصويب و اجرايي شدن، قطعاً نقض صريح بندهاي برجام خواهد بود.
وزير امور خارجه کشورمان همچنين در اين نامه با ذکر برخي جزئيات، به سنگ‌اندازي‌هاي فراوان آمريکايي‌ها در مقابل بهره‌مندي ايران از منافع اقتصادي برجام شديداً اعتراض کرده بود.
مقام معظم رهبري در ديداري که در 22 خردادماه با مسئولان نظام داشتند، به همين نامه ظريف که در آن بر نقض روح و جسم برجام تصريح شده بود، اشاره فرمودند و بيان داشتند:«در همين قضيّه‌ي برجام، ما در موارد زيادي -به‌خاطر اعتماد به حرف آن طرف مقابل، مذاکره‌کننده‌ي مقابل- از يک نقطه‌اي صرفِ‌نظر کرديم، به يک چيزي اهتمام نورزيديم، يک خلأيي باقي ماند؛ دشمن همين الان از همان خلأ دارد استفاده ميکند؛ اينها واقعاً مسائل مهمّي است. وزير محترم خارجه‌ي ما، آقاي دکتر ظريف، يک نامه‌ي گويايي به مسئول اروپايي مينويسند -البتّه اين بارِ چندم است- و موارد نقض روح برجام و جسم برجام [را مطرح ميکند]. گاهي ميگفتند روح برجام نقض شده، ايشان ميگويد که فقط روح برجام نيست، [بلکه] يک جاهايي هم خود برجام -يعني جسم برجام- هم نقض شده به‌وسيله‌ي آمريکايي‌ها؛ ايشان فهرست کردند فرستادند براي آنها. يعني اين [شخص] ديگر کسي نيست که بگويند مخالفين اين مذاکرات هستند که اين حرف را ميزنند؛ نه، خود وزير محترم خارجه، چون انسان متديّني است، انسان باوجداني است و انسان صاحب احساس مسئوليّت است، خود ايشان هم اين اعتراض را دارد ميکند. اين به‌خاطر آن است که آنجا يک مسامحه‌اي انجام گرفته از ناحيه‌ي ما؛ اگر اين تسامح انجام نميگرفت، اعتماد به دشمن نميشد، راه دشمن بسته بود و نميتوانست اين کار را انجام بدهد».
تاثير سياست مخرب آمريکا بر برجام
ظريف 23 خردادماه که به منظور شرکت در مجمع اسلو ٢٠١٧ در ژنو به سر مي‌برد؛ در جمع خبرنگاران پيرامون نامه نگاري با موگريني گفت:« من دوبار در چند هفته اخير در مورد بدعهدي‌هاي ايالات متحده و تأثيري که سياست‌هاي مخرب اين کشور در اين زمينه دارد، براي خانم فدريکا موگريني پيامي را به‌صورت کتبي ارسال کردم. همچنين در يک جلسه کميسيون مشترک که يکي دو ماه قبل برگزار شد، در اين زمينه بحث کرديم و در جلسه آينده کميسيون مشترک نيز اين موضوع بحث خواهد شد».
به هر ترتيب آنچه مشخص است آنکه آمريکايي‌ها از نقض يکطرفه برجام اکراهي ندارند؛ مجلس در اين رابطه و در تقابل با اقدامات آمريکايي‌ها، طرحي تدوين کرده است که در روزهاي آتي در دستور کار وکلاي ملت قرار خواهد گرفت.