چه ورزشي براي چه سني مناسب است؟
فعاليت‌هاي ورزشي در هر سني نه‌تنها براي کودک لازم است، بلکه مي‌تواند در رشد کودک از نظر جسمي و مهارتي موثر باشد. والدين، کودکانشان را در باشگاه‌هاي مختلف ثبت‌نام مي‌کنند و دانش‌آموز در مدرسه ورزشي را انتخاب مي‌کند، اما نکته حائز اهميت اين است که اغلب آنها نه‌تنها در مورد رشته ورزشي آگاهي ندارند، بلکه در مواردي وسايل مورد نياز براي پيشگيري از آسيب‌هاي ورزشي را هم نمي‌شناسند.
دکتر سارا هوشمند، دستيار رشته پزشکي ورزشي با اشاره به اين که يکي از مهم‌ترين آسيب‌هاي ورزشي در کودکان گرمازدگي است مي‌گويد: کاهش آب بدن در حين فعاليت‌هاي ورزشي مي‌تواند سبب بروز گرمازدگي در کودک شود که اين مسأله به‌راحتي قابل پيشگيري است. مصرف مايعات هنگام فعاليت‌هاي بدني به‌خصوص در هواي گرم، پوشيدن لباس متناسب با آب و هواي محل تمرين و رعايت توصيه‌هاي مربوط به تغذيه مي‌تواند از بروز گرمازدگي جلوگيري کند. گرمازدگي در موارد شديد مي‌تواند علائمي مانند شوک ايجاد کند.
حرکات ورزشي طولاني ممنوع!
آسيب‌هاي عضلاني اسکلتي حاد و مزمن، يکي ديگر از شايع‌ترين آسيب‌هاي حين ورزش در کودکان است. دکتر هوشمند مي‌گويد: بيشتر اين آسيب‌ها به‌دنبال انجام حرکات ورزشي ـ که بيش از توانايي بدن با مدت طولاني و شدت بالا صورت گيرد ـ اتفاق مي‌افتند. پيچ‌خوردگي رباط، کشيدگي تاندون و شکستگي ناشي از فشار، مثال‌هايي از اين آسيب‌هاست.
حال سوال اين است آسيب‌هاي ورزشي به چه ميزان رشد کودکان را تحت تاثير قرار مي‌دهد؟ وي در پاسخ به اين پرسش مي‌گويد: گرچه اختلال رشد بر اثر ورزش به‌ندرت ديده مي‌شود، اما مواردي از آسيب صفحه رشد بر اثر ورزش‌هاي شديد و طولاني گزارش شده است. در صورتي که کودکان، تمرين‌هاي ورزشي خود را نادرست و مکرر انجام دهند احتمال آسيب در تاندون و عضله زياد مي‌شود و اين مساله اهميت نظارت مربي و والدين آگاه را در ورزش کودکان نشان مي‌دهد.
سن کودک و ورزش‌هاي مناسب
در 6 تا 9 سالگي شرکت در ورزش‌هاي تيمي ساده مانند دويدن، شنا، تنيس، فوتبال، اسکي و بيسبال براي مهارت‌آموزي با هدف يادگيري کار تيمي بسيار موثر است، اما بايد از رقابت ميان کودکان جلوگيري شود. اين متخصص مي‌افزايد: حضور کودکان از 10 تا 12 سالگي در ورزش‌هاي پيچيده‌تر مهارت‌هاي حرکتي و شناختي آنها را افزايش مي‌دهد. همچنين کودکان مهارت‌هاي سرگرمي و تيمي را آموزش مي‌بينند. در اين رده سني نيز مسابقات رقابتي توصيه نمي‌شود. در دوران بلوغ به دليل تفاوت سن بلوغ، جثه‌ها متفاوت است و لازم است در زمان فعاليت‌هاي ورزشي در تيم‌سازي به اين نکته توجه شود. وي با تاکيد بر اين که بايد والدين و مربيان نسبت به رشته ورزشي کودکانشان آگاهي کامل داشته باشند، مي‌گويد: يکي از راه‌هاي حفظ و ارتقاي ايمني و کاهش آسيب‌ها، آگاهي از تجهيزات و وسايل ايمني براي هر رشته ورزشي است؛ به‌طور مثال گارد جلوي ساق پا و کفش مناسب در فوتبال و محافظ سر در ورزش‌هاي رزمي همه براساس شيوع آسيب در ورزش در نظر گرفته شده است.
تقويت استخوان با طناب بازي
سه گروه اصلي ورزش شامل هوازي، تمرينات قدرتي عضلاني و استخواني مي‌شود. ورزش‌هاي هوازي عبارتنداز دويدن، ژيمناستيک، کاراته و رقص. ورزش‌هاي قدرتي عضلاني، بالا رفتن از درخت، طناب‌کشي و ورزش‌هاي قدرتي استخواني مثل دويدن، طناب زدن، فوتبال و بسکتبال است.
به گفته دکتر هوشمند، بهتر است هر سه نوع ورزش در فعاليت‌هاي فيزيکي کودک متناسب با سن، جنس و ظرفيت بدن با در نظر گرفتن بلوغ کودک در برنامه روزانه گنجانده شود. ورزش‌هايي مثل وزنه‌برداري با وزنه سنگين و بدنسازي به منظور زيبايي اندام براي کودکان ممنوع است. کودک براي تقويت استخوان مي‌تواند ورزش‌هايي مثل طناب بازي، دويدن و بسکتبال را انجام دهد.
چرا کودک بايد ورزش کند؟
اين روزها نشستن طولاني‌مدت براي استفاده از تلويزيون و اينترنت بسيار رايج شده که بسيار مضر است. با ترغيب کودکان نسبت به ورزش و بالا رفتن فعاليت‌هاي فيزيکي از جمله دويدن و طناب بازي مي‌توان اين بي‌تحرکي‌ها را کاهش داد. مهم‌ترين و بهترين معيار براي انتخاب يک رشته ورزشي، علاقه کودک در درجه اول و در نظر گرفتن توانايي جسمي، روحي و شناختي کودک است. دکتر هوشمند مي‌گويد: ورزش کودک از دوره نوزادي مي‌تواند با انجام حرکات ساده‌اي شروع شود. پدر و مادر با حرکت دادن اصولي و صحيح دست و پاي نوزاد مي‌توانند حرکات ساده‌اي شروع کنند. خزيدن، چهار دست و پا حرکت کردن، گرفتن شيء در دست، کشيدن و هل دادن اجسام، حرکت دادن سر و گردن، نوعي الگوي حرکتي و ورزش براي دوران نوزادي و سنين بعد از آن محسوب مي‌شود و والدين بايد کودک خود را به انجام اين حرکات ترغيب کنند.
وي مي‌افزايد: به‌طور کلي افرادي که فعاليت‌هاي جسمي و تمرينات ورزشي را انجام مي‌دهند، مهارت‌هايشان افزايش مي‌يابد. اين فعاليت‌ها اثر عمده‌اي بر سوخت و ساز و رشد مي‌گذارد. تمرينات ورزشي براي تقويت عضله، استخوان و سلامت قلب و عروق لازم است و سبب افزايش اعتماد به‌نفس و بالا بردن سطح مهارت‌هاي اجتماعي کودک مي‌شود.
منبع : روزنامه جام‌جم