چاپ

چه خبر - اجراي برجام متوقف مي‌شود؟پنجشنبه - 24 خرداد - مجلس سناي آمريکا طرح تحريم‌هاي ضدايراني جديد را با 98 راي موافق و 2 راي مخالف تصويب کرد. اين طرح که به بهانه واهي «مقابله با اقدامات ثبات زداي ايران» در سنا به تصويب رسيد سه محور دارد: 1. تحريم‌هاي موشک بالستيک: براساس اين طرح، افراد مرتبط با برنامه موشک بالستيک ايران و کساني که با آن‌ها معامله دارند هدف قرار داده خواهد شد. 2. تحريم‌هاي جديد تروريسم: براي اولين بار، آمريکا تحريم‌هايي عليه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران به اتهام حمايت از تروريسم اعمال مي‌کند. 3. اجراي تحريم تسليحاتي: اگر اين طرح قانون شود، کليه افرادي که در فروش، تامين قطعه، تعمير و انتقال تانک، خودروي زرهي، تسليحات با کاليبر بالا، هواپيماهاي جنگي، بالگردهاي تهاجمي، کشتي، موشک و سامانه‌هاي موشکي به ايران، نقش‌آفرين باشند، توسط رييس‌جمهور مورد تحريم قرار مي‌گيرند و دارايي آن‌ها متوقف مي‌شود. همزمان با خيز سناي آمريکا براي تصويب اين طرح ضد ايراني توسط سنا، مسئولان کشور نيز واکنش هايي به تصويب اين طرح نشان دادند و آن را محکوم کردند. مکانيزم‌هاي پيش‌بيني‌شدهمحمدباقر نوبخت در نشست خبري روز سه شنبه (23 خرداد) در پاسخ به سوالي درباره واکنش ايران به تصويب تحريمزهاي جديد توسط آمريکا گفته بود: «هيئت عالي، نتايج بررسي خود را پيرامون فرايند اجراي برجام و اقدامات طرف مقابل اعلام مي‌کند و چنانچه جمع‌بندي هيئت مزبور اين باشد که تخلف و نقضي توسط آمريکا يا ساير کشور‌ها در برجام به‌وجود آمده از مکانيزم‌هاي پيش‌بيني شده در خود برجام استفاده مي‌شود و طبق يک روال مشخص طرف ناقض تحت تعقيب قرار مي‌گيرد». تشکيل کميسيون مشترک
بهرام قاسمي 24 ساعت قبل از نوبخت در نشست خبري روز دوشنبه (22 خرداد) با اصحاب رسانه، اظهارات مشابهي را به زبان آورد و علاوه بر آن از احتمال تشکيل کميسيون مشترک برجام در تيرماه ميان نمايندگان ايران و 1 + 5 خبر داد؛ کميسيوني که به نوعي مرجع داوري پيرامون نقض عهدهاي طرفين برجام محسوب مي‌شود و مکانيزم خاصي براي تنبيه طرف ناقض در آن پيش بيني شده است.

پاسخ روشن به سنا
علي لاريجاني 19 خرداد در مراسم وداع با شهداي حادثه تروريستي حرم مطهر امام خميني (ره) و مجلس در اين رابطه گفت: «مصوبه سناي آمريکا در حمايت از تروريست‌ها و افزايش تحريم‌ها عملي بسيار قبيح بود و در حالي که ما در مجلس با تروريست‌ها درگير بوديم سناي آمريکا قوانين حمايت از تروريست‌ها را تصويب مي‌کردند و اين نشان‌دهنده اين است که از کمترين سطح عاطفه انساني برخوردارند. ما پاسخ روشني به اقدامات سنا خواهيم داد»؛ لاريجاني همچنين از کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس خواست تا در اسرع وقت طرح مقابله را تهيه و به مجلس ارائه کند. مقابله با طرح مادر
سيدحسين نقوي‌حسيني روز سه‌شنبه (23 خرداد) با اشاره به رفتار خصمانه واشنگتن در اعمال تحريم‌هاي جديد عليه ايران به خبرنگار ميزان گفت: در ماموريت جديد مجلس بناست که براي مقابله با طرح تحريمي آمريکا که به دليل طرح مادر بودن مي‌تواند زير مجموعه هم داشته باشد، ما نيز طرح مادري طراحي مي کنيم که بتواند در آينده اقدامات جديد قانوني داشته باشد. مخالف اصل حسن نيتعباس عراقچي که رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام نيز است 21 خرداد در رابطه با اعمال تحريم‌هاي مادر، اظهار کرد: نفس مصوبه اخير سناي آمريکا مخالف اصل حسن نيت و اجراي موفقيت آميز برجام است و ما همه موارد را به هيئت نظارت بر اجراي برجام گزارش مي‌دهيم.عراقچي درباره طرح تصويب تحريم سنا عليه ايران و اينکه چنين حرکتي از سوي آمريکايي‌ها نقض برجام است يا خير، اين مطلب را بيان کرد و افزود: اگر مصوبه کنگره نهايي شود از نظر ما در همين راستا ارزيابي خواهد شد.

وي اضافه کرد: براساس بندهاي 26 و 29 برجام، آمريکايي‌ها متعهدند که برجام را با حسن نيت و در فضاي سازنده اجرا کنند و از هر اقدامي که اجراي موفقيت آميز برجام را تحت الشعاع قرار دهد، خودداري کنند.

معاون وزير امور خارجه در همان مطالبي که در روز 21 خرداد بيان کرد، افزود: به اعتقاد ما حرکت‌هايي که در طول يک سال‌ونيم گذشته چه توسط دولت قبلي آمريکا و چه توسط دولت جديد آن صورت مي‌گيرد، در موارد بسياري بر خلاف تعهدات آمريکا در اين سه اصل است. خلاف روح و جسم برجامعلي اکبر ولايتي نيز در اين زمينه گفت: اقدام سناي آمريکا در وضع مجدد تحريم‌ها عليه کشورمان مسلما بر خلاف روح و جسم برجام است و قطعا هيئت نظارت بر برجام نيز اين مسئله را بررسي و پاسخ مناسبي به اعمال تحريم‌هاي آمريکا خواهد داد. همانگونه که از اظهارات مسئولان بلندپايه دولت و مجلس مشخص است، تصويب طرح تحريم‌هاي جديد ضد ايران توسط سناي آمريکا، نقض صريح روح و متن برجام است؛ هر يک از اين مسئولان در صحبت هاي خود، به شکلي مسئوليت رسيدگي به اين نقض عهد را بر عهده هيئت نظارت بر اجراي برجام گذاشتند. نقض بند 2
در بند 2 شروط 9 گانه مقام معظم رهبري درباره اجراي برجام آمده است: «در سراسر دوره‌ي 8 ساله وضع هرگونه تحريم در هر سطح و به هر بهانه‌اي (از جمله بهانه‌هاي تکراري و خودساخته‌ي تروريسم و حقوق بشر) توسط هر يک از کشورهاي طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظف است طبق بند 3 مصوبه‌ي مجلس اقدام‌هاي لازم را انجام دهد و فعاليت‌هاي برجام را متوقف کند».

نقض ماده 3ماده 3 قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام نيز مي گويد:«دولت موظف است هرگونه عدم پايبندي طرف مقابل در زمينه لغو مؤثر تحريم ها يا بازگرداندن تحريم هاي لغو شده و يا وضع تحريم تحت هر عنوان ديگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ايران انجام دهد و همکاري داوطلبانه را متوقف نمايد و توسعه سريع برنامه هسته اي صلح آميز جمهوري اسلامي ايران را سامان دهد به طوري که ظرف مدت دو سال ظرفيت غني سازي کشور به يکصد و نود هزار سو افزايش يابد. شوراي عالي امنيت ملي مرجع رسيدگي به اين موضوع مي باشد. دولت بايد ظرف مدت چهار ماه برنامه خود را براي اين منظور جهت تصويب به شوراي عالي امنيت ملي ارائه نمايد.
3 دليل ديگر
سيد حسين نقوي حسيني سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سياسي خبرکزاري ميزان، سه دليل ناقض برجام بودن طرح مصوب اخير سنا را بيان مي‌کند و مي‌گويد: «اولا اين طرح با روح برجام در تعارض است، زيرا قرار بود بعد از توافق برجام، گفتمان بين ايران و 1 + 5 گفتمان مسالمت آميز و به دور از تحريم و تهديد و فشار باشد؛ ثانيا اين طرح نقض متن برجام است چراکه در تضاد صددرصد با بندهاي 26، 27، 28 و 29 برجام قرار دارد؛ ثالثا اين طرح مخالف بند 2 شروط 9 گانه رهبري و بند 3 مصوب مجلس شوراي اسلامي درباره اجراي برجام است چراکه قرار بود طرف مقابل بعد از برجام حق نداشته باشد هيچ گونه تحريمي تحت هر بهانه‌اي از جمله بهانه‌هاي حقوق بشري و موشکي عليه جمهوري اسلامي ايران تصويب کند».

هيئت نظارت بر اجراي برجام
هيئت نظارت بر اجراي برجام پيرو نامه 9 ماده‌اي رهبر معظم انقلاب به رئيس جمهور درباره الزامات اجراي برجام - 29 مهر 1394 - تشکيل شد. در آخرين بند اين نامه آمده بود: «وجود پيچيدگي‌ها و ابهام‌ها در متن برجام و نيز گمان نقض عهد و تخلفات و فريب‌کاري در طرف مقابل به ويژه آمريکا، ايجاب مي‌کند که يک هيات قوي، آگاه و هوشمند، براي رصد پيشرفت کار‌ها و انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق آن‌چه در بالا (هشت بند ديگر از نامه رهبري) بدان تصريح شده است، تشکيل شود. ترکيب و وظايف اين هيات بايد در شوراي عالي امنيت ملي تعيين و تصويب شود». اين هيئت به گفته علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي، به فاصله دو ماه از انتشار نامه رهبري درباره اجراي برجام تشکيل شد و تا کنون چند جلسه را نيز برگزار کرده است. کلام آخرحال با استناد به بند 2 نامه 9 ماده‌اي رهبر معظم انقلاب و ماده 3 قانون 9 ماده‌اي مجلس شوراي اسلامي و همچنين اظهارات مسئولان از جمله سخنگوي کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس، مصوبه اخير سناي آمريکا، ناقض «جسم و روح» برجام است. بنابراين بايد منتظر ماند و ديد که آيا هيئت عالي نظارت بر اجراي برجام، اجراي برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) را متوقف مي‌کند يا راهکار ديگري ارائه خواهد کرد؟

منبع: ميزان