چه خبر - چرا از مفصل پلاستيکي زانو استفاده مي کنند
درد ناشي از تخريب مفصل زانو بويژه هنگام راه رفتن حتي در سطوح صاف، امانش را بريده است. ديگر قادر به انجام بسياري از فعاليت‌ها نيست تا جايي که پس از بررسي و تائيد پزشکي، تصميم گرفت تن به جراحي تعويض مفصل زانو بدهد.
اين عمل جراحي، جان تازه‌اي به زندگي و فعاليت‌هاي روزمره بيمار مي‌بخشد، چرا که نه‌تنها به از بين بردن درد ناشي از ساييدگي و آرتروز، روماتيسم يا تخريب سطح مفصلي ايجاد شده کمک مي‌کند، بلکه اجازه مي‌دهد تا زانو دامنه حرکتي مطلوب در مفصل خود را بازيابد،
چه کساني و در چه شرايطي ناگزير به تعويض مفصل زانو هستند؟
دکتر علي‌اصغر ابدي، ارتوپد و جراح زانو در پاسخ اين سوال مي‌گويد: شايع‌ترين علت اين که بيماري اقدام به تعويض مفصل زانو مي‌کند، درد است. درد شديد باعث مي‌شود، کارآيي روزمره بيمار افت پيدا کند. در چنين شرايطي بايد مفصل زانو را عوض کرد. البته تصميم به انجام اين عمل جراحي، کاملا انتخابي است يعني زماني ضرورت مي‌يابد که بيمار و پزشک در درمان‌هاي کمکي ديگر به انتها برسند و ديگر چاره‌اي جز جراحي براي رفع درد و محدوديت‌هاي حرکتي بيمار باقي نمانده باشد. در چنين شرايطي، زانوي طبيعي حذف و مفصل مصنوعي (قطعه پلاستيکي از جنس پلي‌اتيلن محکم که بين دو قطعه فلزي قرار مي‌گيرد) به جاي آن گذاشته مي‌شود.
عوارض نو کردن مفصل زانو
تعويض مفصل زانو، جراحي بزرگي محسوب مي‌شود که اغلب در سنين بالا انجام مي‌شود. بي‌شک يک عمل جراحي بزرگ در سنين بالا عوارضي را ممکن است به همراه داشته باشد؛ مثل احتمال بروز عفونت و لخته شدن خون در پا که ممکن است حرکت کند و آمبولي دهد.
دکتر ابدي با بيان اين مطالب مي‌افزايد: عوارض حين عمل جراحي، مانند آسيب به عروق و اعصاب و استخوان نيز ممکن است رخ بدهد که البته بسته به مهارت جراح، احتمال بروز آن بسيار کاهش مي‌يابد. بعد از عمل جراحي انتظار اين است که بيمار زانويي با راستاي طبيعي و دامنه حرکتي قابل قبول داشته و درد نيز نداشته باشد. البته در 20 تا 30 درصد بيماران، درد باقي مي‌ماند و در درازمدت ممکن است مفصل مصنوعي، لق و فرسوده شود. با وجود اين، تعويض مفصل زانو از نظر کارآيي از جراحي‌هاي عروق کرونر اثربخش‌تر است و در موارد ضروري توصيه مي‌شود.
بازگشت سريع به زندگي روزمره
اراده بيمار براي بهبود پس از جراحي تعويض مفصل زانو بسيار موثر خواهد بود، يعني بيمار بايد تلاش کند، يک روز پس از جراحي راه برود .
اين جراح زانو توضيح مي‌دهد: بيمار پس از جراحي در اولين فرصت بايد تقويت عضلات چهار سر ران را انجام دهد و هرچه سريع‌تر، فعاليت‌هاي فيزيوتراپي را تحت کنترل کادر پزشکي و توانبخشي انجام دهد. در کنار اين فعاليت‌ها مراقبت از زخم و استفاده از داروهايي که مانع ايجاد لخته خون مي‌شود (مثل آسپرين) بايد رعايت شود يعني بايد کارهايي انجام شود تا زخم هرچه زودتر ترميم شده، دامنه حرکتي و کارآيي عضو برگردد. با همکاري بيمار و کادر توانبخشي، بين سه تا شش هفته بيمار به کارآيي روزمره بر‌مي‌گردد.
مراقبت بيشتر از زانوها
بايد توجه داشت، مفصل مصنوعي زانو، يک پروتز است و جاي زانوي اوليه را نمي‌گيرد. پس بيمار بايد سعي کند طول عمر اين مفصل را با رعايت نکات ايمني بيشتر کند.
دکتر ابدي با اشاره به اين نکات مي‌گويد: بيماران بايد از نشستن دو زانو و چهارزانو روي زمين اجتناب کنند، چرا که در درازمدت موجب فرسايش و لق شدن مفاصل مصنوعي زانو مي‌شود. همچنين بايد مراقب وارد نشدن ضربه به زانوها باشند. شکستگي‌هايي که به دنبال ضربه پيش مي‌آيد، مفصل را تهديد مي‌کند. بعلاوه هر گونه بيماري عفوني در بدن (گلودرد و عفونت ادراري) بايد بسرعت درمان شود.
زنگ خطر آسيب‌ديدگي مفصل مصنوعي
اولين علائم آسيب‌ديدگي مفصل مصنوعي زانودرد است. يعني بعد از گذشت چند سال از جراحي، بيمار مي‌گويد درد دارم که نشان مي‌دهد مفصل لق يا فرسوده شده است .
نشانه خطر ديگر، دفرمه شدن يا خارج شدن زانو از راستاي طبيعي، ناتواني در راه رفتن و تورم مفصل است .
از نشانه‌هاي ديگر، درد در حال حرکت است که شبانگاهي نيست و نشانه لقي مفصل است، اما دردي که شبانگاهي باشد، مي‌تواند ناشي از عفونت باشد و اگر حاد نباشد با درمان دارويي قابل کنترل است.
وزنتان را کم کنيد
فرسايش مفصل ارتباط مستقيمي با افزايش وزن دارد. نيروي عکس‌العملي مفصل، اولين نيرويي است که باعث افزايش فرسايش مفصل مي‌شود.
توجه داشته باشيد که فقط يک کيلو افزايش وزن، سه تا چهار کيلو بر هر زانو، حين راه رفتن فشار وارد مي‌کند و اگر سربالايي برويم و بدويم، تا هشت کيلو فشار بيشتر وارد مي‌کند. بي‌شک فرسايش دراز مدت باعث تخريب مفصل مي‌شود. پس توصيه مي‌شود وزن بيماران پس از تعويض مفصل زانو در محدوده نرمال حفظ شود.
ورزش زانوها با مفاصل مصنوعي
جالب است بدانيد که حتي بلافاصله بعد از جراحي تعويض مفصل زانو نيز مي‌توان بيمار را راه انداخت، چراکه وي بايد عضلات خود را تقويت کند. به همين دليل، بلافاصله راه رفتن بعد از جراحي صورت مي‌گيرد و طي دوره نقاهت نيز بيمار مي‌تواند به زندگي روزمره، خريد و بويژه فعاليت ورزشي بپردازد .
پياده‌روي، شنا و ورزش‌هايي که به تقويت عضلات اطراف زانو کمک مي‌کنند، بسيار توصيه مي‌شود، اما تاکيد مي‌شود اين دسته از بيماران هرگز چهارزانو و دو زانو ننشينند و از توالت ايراني استفاده نکنند. بعلاوه انجام ورزش چرخشي يا خشن و کوهنوردي سنگين نيز توصيه نمي‌شود.
منبع: jamejamonline.ir