چه خبر - چرا خون غليظ مي شود و چگونه آنرا درمان کنيم؟
بعد از سن بلوغ، وجود هورمون‌هايي در مردان تحريکاتي در سيستم خونسازي بدن ايجاد ميکند که موجب ميشود ميزان غلظت خون در مردان دو گرم نسبت به زنان بالاتر رود.
بيماري غلظت خون به دو دسته اوليه و ثانويه تقسيم مي شود که در بيماري غلظت خون اوليه، توليد گلبول‌هاي قرمز خون توسط سيستم خون ساز بدن به صورت خودکار بالاست. در غلظت خون ثانويه، سيستم خون ساز بدن سالم است ولي بيماري‌هايي مانند بيماري‌هاي مزمن ريوي، کليوي و قلبي و يا تومورها، کاهش اکسيژن رساني بافتي، بودن در ارتفاعات، سيگار کشيدن و زندگي در هواي آلوده موجب افزايش غلظت خون مي شوند.
از علائم باليني بيماري غلظت خون مي‌توان به برافروختگي پوست صورت، قرمزي چشمها، اختلالات هوشياري، منگي، سردرد، خواب آلودگي و گزگز دست و پا اشاره کرد.
چرا خون غليظ ميشود؟
تنها راهي که نشان مي‌‌دهد فردي غلظت خون دارد يا نه، دادن آزمايش خون و اندازه‌گيري (اچ.تي.سي) هماتوکريت است. بعد از اينکه جواب آماده شد، پزشک دو دسته علت اوليه و ثانويه پيش رو دارد:
1- علت اوليه: مغز استخوان بدون هيچ محرکي از بيرون، خود به خود رفتار آنارشيستي نشان داده و شروع به توليد گلبول قرمز ميکند که به آن پليستمي مي‌‌گويند و افزايش غلظت اوليه ناميده ميشود بدون وجود علت ثانويه. درصد کمي از غلظت خون شامل علت اوليه ميشود.
2- علت ثانويه: بين 95-90درصد از کساني‌که با غلظت خون به متخصص مراجعه ميکنند، افرادي هستند که غلظت خون ثانويه دارند و اين موضوع زماني اتفاق مي‌‌افتد که اکسيژن کافي به بافت‌‌هاي بدن نرسد. با کمبود اکسيژن در بدن، هورموني به‌نام اريتروپويتين از کليه ترشح ميشود که اين هورمون، مغز استخوان را براي ساخت بيشتر گلبول قرمز تحريک ميکند تا بتواند کمبود اکسيژن‌رساني به بافت‌‌هاي بدن را با افزايش توليد گلبول قرمز جبران کند. نمونه کساني‌که با اين مشکل مواجه مي‌‌شوند، افرادي هستند که در ارتفاعات بلند و کوهستاني زندگي ميکنند و چون با کمبود اکسيژن روبه‌رو هستند، دچار بيماري غلظت خون مي‌‌شوند.
گاهي اوقات اکسيژن محيط مناسب است، اما به دليل مشکلات ريوي، فرد دچار غلظت خون ميشود يا ممکن است اکسيژن از ريه وارد خون شود، اما به‌دليل مشکلات خوني، بين خون شرياني و وريدي، مشکلي وجود داشته باشد و خوني که در ريه پر از اکسيژن شده، بلافاصله با خون کم اکسيژن مخلوط شده و همين مساله سبب بروز غلظت خون شود.
علت بعدي، هموگلوبين مادرزادي است که در آن افراد فاميل پرخون هستند و به علل مختلفي، مغز استخوان به گلبول‌سازي تحريک شود. يکي ديگر از علل مهم غلظت خون، کشيدن سيگار و مسموميت با مونوکسيدکربن است که در نتيجه آنها اکسيژن‌رساني به خون کم شده و غلظت خون ثانويه ايجاد ميشود.
مصرف دخانيات يکي از علت‌‌هاي جدي درکنار مسائل قلبي است که هم باعث بروز سرطان شده و هم سبب غليظ شدن خون فرد ميشود. فرض کنيد فردي مدام سردرد دارد و جريان خونش سياليت و رواني لازم را ندارد و مرتب در خواب، خواب‌زده ميشود.
حجامت يا خون دادن؟
برخي پزشکان روش حجامت را نيز براي کاهش غلظت خون پيشنهاد مي نمايند. در مورد مقايسه حجامت و خون دادن بايد گفت که اگرچه حجامت مي تواند به عنوان يک روش درماني در بعضي بيمارهاي خاص مورد استفاده قرار گيرد ولي نمي تواند در اين مورد، جاي خون دادن را بگيرد. زيرا حجم خوني که در حجامت از بدن خارج مي شود زياد نيست و ما در اين مورد نياز به خارج کردن مقاديري از خون بدن داريم.
تاثير استرس بر غلظت خون
استرس، کار و فعاليت زياد بر روي بيماري غلظت خون تاثيري ندارد و تنها عامل بروز غلظت خون کاذب مي شوند.
براي درمان غلظت خون کاذب از مايعات و در غلظت خون اوليه از خونگيري و داروها استفاده مي شود و در نهايت در غلظت خون ثانويه بايد بيماري هاي زمينه اي که موجب بروز غلظت خون شده است، برطرف شود.
نشانه هاي غلظت خون
بنفش شدن لب ها
وقتي ميزان هموگلوبين بدون اکسيژن بيش از حد باشد، مخاط‌‌هاي بدن مثل لب، به رنگ بنفش درمي‌آيند. انگشتان دست و پا و زير ناخن‌ها بنفش شده، چشمها پرخون و پوست صورت نيز بر افروخته ميشود.
سر گيجه
وقتي غلظت هموگلوبين خون زياد ميشود، سياليت، رواني و حرکت خون کم شده و فرد دچار سرگيجه و رخوت شده و خون دماغ ميشود. اگر سرگيجه و رخوت بدون هيچ دليل زمينه‌اي ديگري سراغ شما بيايد و گاه و بي‌گاه بيني‌تان هم خون‌ريزي کند، ممکن است غلظت خون داشته باشيد.
نفس‌نفس زدن
کساني‌که مشکل ريوي دارند، تنگي نفس پيدا ميکنند و نفس‌نفس مي‌‌زنند هم، ممکن است به‌خاطر غلظت خون‌شان دچار تشديد اين علائم شده باشند. پس هر تنگي نفسي را به حساب آلرژي يا آلودگي هوا نگذاريد. گذشته از اين، افرادي‌که مشکل قلبي دارند و تپش قلب پيدا ميکنند هم مي‌‌توانند دچار اين مشکل باشند.
توصيه هايي غذايي
در بحث خونساز بودن جگر مردم بسيار اغراق‌آميز رفتار ميکنند. جگر در اغلب موارد نمي‌‌تواند خونسازي کند، چون غذاي غليظي است، بنابراين جگر براي خونسازي مناسب نيست. پسته هم براي کساني‌که از کم‌خوني رنج مي‌‌برند، مفيد است. اما کساني که خون غليظ دارند، پسته نخورند بهتر است. يعني اگر به طور قطع پرخون هستند نبايد مصرف کنند. اما همان‌طور که گفته شد، گاهي اوقات سلول‌‌هاي خوني به هم چسبيده و متراکم هستند و به نظر مي‌‌آيد فرد دچار پرخوني است، درحالي‌که اين‌طور نيست و کم‌خون است و خوردن پسته هيچ ضرري برايش ندارد. در مورد اسفناج هم درصورتي‌که در کنار کرفس استفاده شود، خوب است و خونسازي ميکند. مصرف برخي ميوه‌‌ها ازجمله انار و در راس سبزيجات، کاهو در رقيق و تعديل کردن خوني‌که غلظت بالايي دارد، موثر هستند.
گاهي اوقات خوراکي‌هايي مصرف مي‌کنيم که خون غليظ توليد ميکنند و ازجمله اين خوراکي‌ها، اغلب پروتئين‌هاي گوشتي هستند که هرقدر اين گوشت‌ها تيره‌تر باشند و حيواني که اين گوشت از آن تهيه ميشود، مسن و عظيم‌الجثه‌تر باشد، خون غليظ‌تري توليد ميکند. همين‌طور که گوشت شتر نسبت به گوشت گوسفند و گوشت گوسفند نسبت به گوشت مرغ، خون غليظ‌تري توليد ميکند، به همين علت بهتر است افراد از تنوع غذايي برخوردار بوده و يکسويه نباشند.
اگر خونتان غليظ است، خون بدهيد
کساني که غلظت خون دارند مي توانند خون دهند. البته خون اين افراد پس از اينکه از رگ گرفته ميشود، قابليت استفاده ندارد و بايد دور انداخته شود، چراکه کيسه‌‌هاي جمع‌آوري خون، به ميزان استانداردي حاوي ماده ضدانعقاد خون هستند و خون کساني‌که دچار غلظت خون هستند، در اين کيسه‌‌ها به سرعت لخته ميشود و قابل استفاده براي بيماراني که نيازمند به دريافت خون هستند، نيستند.
منبع: salamatnews.com