چه خبر - چرا خارش گلو اتفاق مي افتد؟
ديواره داخلي گلو با غشاي مخاطي حاوي اعصاب پوشيده شده است. اين غشا ممکن است توسط هواي آلوده، مواد غذايي، التهاب يا واکنش هاي آلرژيک تحريک شود. غدد مخاطي موکوس، مايع چسبنده اي که از پوشش ديوار گلو محافظت کرده و اجازه مي دهد گلو براي ورود مواد غذايي آمده شود، را ترشح مي کنند.
هنگامي که غدد موکوسي به اندازه کافي مخاط توليد نکند، اعصاب گلو در معرض تحريک پذيري قرار مي گيرند. اين کاهش مخاط معمولا به دليل کم آبي، مصرف برخي از داروها و يا هواي خشک ايجاد مي شود.
علل خارش گلو
بسته به علت، ساير علائم مانند درد، ترشحات، مشکل در غذا خوردن و يا صحبت کردن، آبريزش بيني و يا خارش چشم نيز ممکن است همراه خارش گلو وجود داشته باشد.
شرايطي که ممکن است خارش گلو ايجاد کنند عبارتند از:
خشکي گلو
خشکي گلو اغلب همراه با خشکي چشم، دهان و پوست ظاهر مي شود و علل شايع آن عبارتند از:
آب و هواي سرد و باد خيز
بيماري هايي که باعث مي شود حرارت داخلي بدن زياد شود.
بسته شدن بيني و تنفس از طريق دهان
التهاب حاد يا مزمن گلو
کم شدن آب بدن
فعاليت کم غدد بزاقي در افراد مسن
مصرف ماري جوانا و سيگار
کافئين موجود در قهوه، سودا و نوشابه هاي انرژي زا
الکل
سندرم شوگرن
داروهايي مانند داروهاي ضد افسردگي، داروهاي درمان بي اختياري ادرار، بلادونا (آتروپين)، باربيتورات ها، ارگوتامين، ترياک، ديورتيک ها، آنتي هيستامين ها يا اسپري هاي درمان آسم.
درمان خشکي گلو
درمان خشکي گلو شامل از بين بردن علت، مصرف آب زياد و خوردن شربت عسل براي تسکين گلو مي باشد. آب نبات هاي گياهي بدون قند و منتول نيز ممکن است به صورت موقت با ساختن يک محافظ نازک بر روي مخاط گلو، موجب تسکين شوند. تنفس با دهان بسته و اجتناب از صحبت کردن نيز کمک کننده است.
در سندرم شوگرن، استفاده از بزاق مصنوعي براي مرطوب نگه داشتن گلو مفيد است. افزايش رطوبت خانه با استفاده از دستگاه هاي بخور نيز مي توانند براي بدن مفيد باشند.
نوشيدن چاي حاوي ريشه شيرين بيان، ريشه گل ختمي، گل پيچ امين الدوله، زرشک، اکاليپتوس، بابونه، يا نارون نيز ممکن است در درمان گلو درد و خارش آن موثر باشد.
صحبت با صداي بلند و يا آواز خواندن
صحبت طولاني مدت، آواز خواندن و يا فرياد زدن ممکن است خارش گلو و درد ايجاد کند. اين درد بعد از چند روز از بين مي رود.
وجود جسم خارجي در گلو
قطعه اي از استخوان ماهي يا يک دانه ريز ممکن است در گلو گير کرده و احساس خارش ايجاد کند. اين جسم بايد با سرفه کردن، بلعيدن نان و يا غرغره کردن آب نمک از گلو خارج شود. در اين حالت جاي زخم ايجاد شده چند روز درد دارد.
مواد محرک
گاز ناشي از آلودگي هاي صنعتي حاوي دي اکسيد گوگرد است. علاوه بر آن گرد و غبار، حلال ها، مواد شيميايي آزمايشگاهي و يا پاک کننده هاي خانگي نيز ممکن است باعث تحريک گلو شوند.
ماري جوانا، دود سيگار يا کوکائين استنشاقي نيز تحريک کننده هستند. سوزش و خارش گلو گاهي ناشي از ادويه جات و ترشي جات گرم است که بايد در حدود يک ساعت پس از مصرف حل شود. نوشيدن مايعات داغ و يا مواد خورنده (اسيدها، بنزين) ممکن است براي طولاني مدت خارش گلو ايجاد کنند.
علل رواني
تکرار سرفه خشک بدون دليل يک علامت آشکار سرفه رواني است. در اين حالت فرد قصد دارد با سرفه جلب توجه کند.
عفونت هاي گلو
عفونت هاي ويروسي
عفونت هاي ويروسي، مانند سرماخوردگي (رينوويروس)، آنفولانزا (ويروس آنفولانزا)، مونونوکلئوز عفوني (ويروس اپشتين بار)، اوريون، آبله مرغان يا سرخک معمولا باعث عفونت دستگاه تنفسي فوقاني شده و با گلو درد خارش دار همراه است. درمان اين عارضه مانند درمان گلو درد است. در اين حالت بايد از مصرف آسپرين اجتناب شود زيرا ممکن است باعث ايجاد بيماري به نام سندرم ري در کودکان شده و يا آسيب کبدي ايجاد کند.
آنفلوآنزاي پرندگان که توسط ويروس آنفلوانزاي مرغي ايجاد مي شود، منتقل شده از پرندگان و طيور (مثل مرغ) است. افراد آلوده به بيماري شبه آنفلوآنزا از گلو درد و سرفه رنج مي برند. آنفلوآنزاي پرندگان وقتي بر روي ريه ها تاثير مي گذارد، خطرناک مي شود.
تبخال يا هرپس زوستر، به ندرت، بر روي دهان يا گلو تاثير مي گذارد.
برخي بيماري هاي ويروسي مناطق گرمسيري مانند تب دانگ يا تب Q، نيز مي توانند خارش گلو ايجاد کنند.
عفونت هاي باکتريايي
باکتري هموفيلوس آنفولانزا و استرپتوکوک پنومونيه باعث عفونت لوزه ها (گلو درد) و يا اپي گلوت، به خصوص در کودکان مي شود. ديفتري يا سياه زخم نيز هنوز در آفريقا، جنوب آسيا و جنوب امريکا رايج است و يکي از علائم آن خارش گلو است. بيماري هاي باکتريايي که با آنتي بيوتيک درمان نمي شوند و بيماري شبه آنفولانزا نيز از ديگر عفونت هاي باکتريايي ايجاد کننده خارش گلو هستند.
عفونت باکتريايي ممکن است براي مدت طولاني باقي بمانند. در اين حالت باعث گلو درد مزمن مي شوند. رگه هاي سفيد چرک در لوزه ها، و بوي بد دهان نشانه بارز اين عفونت ها است. مجموعه اي از چرک آبسه ممکن است در زير لايه مخاطي در ديوار حلق ايجاد شده و باعث درد و تب شود. براي درمان اين بيماري ها آنتي بيوتيک ها و گاهي جراحي ممکن است لازم باشد.
قارچ
کانديدا يا ساير قارچ ها ممکن است در دهان و گلو افرادي که سيستم ايمني ضعيفي دارند، مانند افراد مبتلا به ايدز، افرادي که از شيمي درمان استفاده مي کنند و افرادي که از کورتيکواستروييد براي درمان استفاده مي کنند، رشد کرده و موجب عفونت شود. شستشو با محلول هاي ضد قارچي و يا قرص حاوي نيستاتين مي تواند در درمان کمک کننده باشد.
خروسک
التهاب گلو در کودکان مبتلا به سرفه هاي سخت ممکن است از يک عفونت ويروسي يا باکتريايي يا آلرژي ايجاد شود. هواي مرطوب، مصرف کورتيکواستروئيدها در التهاب يا آنتي بيوتيک ها در عفونت باکتريايي از جمله درمان هاي موثر اين بيماري است.
خارش گلو به علت اختلالات در اندام هاي نزديک به گلو
علائم سينوزيت بيني و درد در سينوس پارا بيني مي تواند عاملي براي خارش گلو باشد.
Ozena التهاب مزمن مخاط در بيني يا گلو است. اين باعث خشک شدن بيني و گلو و ايجاد بوي بد مي شود.
برونشيت حاد عارضه اي در قفسه سينه است که بر اثر سرماخوردگي يا آنفولانزا ايجاد مي شود. برونشيت مزمن در افراد سيگاري شايع تر است. در هر دو مورد، سرفه نتايجي مثل خشکي و خارش گلو دارد.
پنوموني باکتريايي، عفونت شديد ريه ها است. افزايش فرکانس تنفس و ضربان قلب، ضعف، درد قفسه سينه، سرفه و عرق کردن نشانه هاي اصلي آن مي باشند. درمان آن نيز با استراحت، مصرف آنتي بيوتيک ها و مايعات زياد امکان پذير است. سينه پهلو بايد در عرض يک هفته برطرف شود.
پنوموني آتيپيک يا ديگر ميکروب ها، مانند pneumonie مايکوپلاسما يا پسيتاسي کلاميديا، تب، سرفه خشک و درد قفسه سينه طولاني مدت ايجاد مي کنند.
سل، انگل ريه مانند اکينوکوکوس، و يا هر بيماري ريوي ديگر که موجب ايجاد سرفه مي شود خارش گلو را نيز در پي دارد.
فيبروز کيستيک يک بيماري ژنتيکي است، که در آن بزاق، عرق و برونش متراکم و ترشحات دستگاه گوارش بيش از حد مي باشد. تکرار عفونت هاي ريوي و سرفه ثابت مشخصه اين بيماري است. بسياري از کودکان مبتلا به اين بيماري قبل از سنين بزرگسالي مي ميرند. درمان آن نيز شامل پاکسازي راه هاي هوايي و مبارزه با عفونت مي باشد.
در پريکارديت، يا التهاب کيسه قلب، اعصابي که با گلو در ارتباط هستند تحريک شده و ممکن است خارش گلو ايجاد شود. همين عارضه در آنوريسم يا ديسکسيون آئورت قفسه سينه نيز اتفاق مي افتد.
خارش گلو در بيماريهاي سيستميک
گلو ممکن است در بيماري هاي بافت همبند سيستميک مانند سندرم شوگرن، اسکلروز سيستميک، آرتريت روماتوئيد، لوپوس و يا واسکوليت تحت تاثير قرار بگيرد.
آلرژي به غذا و آلرژن هاي محيط
آلرژي غذايي معمولا باعث خارش گلو، احساس سوزن سوزن شدن لب، ورم صورت و کهير در نيم تنه بالايي بدن مي شود.
آلرژي به گرده، شوره حيوانات خانگي، کپک، گرد و غبار و ساير آلرژن هاي استنشاقي (موادي که ممکن است باعث ايجاد آلرژي شوند) معمولا باعث خارش پوست، آبريزش بيني و چشم و خارش گلو مي شوند. آسم نيز به دليل نياز به تنفس از طريق دهان با استفاده از اسپري هاي استنشاقي، مي تواند خارش گلو ايجاد کند.
درمان اين نوع از خارش گلو با اجتناب از مصرف غذاهاي تحريک کننده و استفاده از آنتي هيستامين خوراکي بعد از يک حمله آلرژيک است.
تومور
تومور در حلق و حنجره ممکن است باعث خارش گلو شود. تومورهاي خوش خيم کوچک در خوانندگان و يا افراد ديگري که با صداي بلند صحبت مي کنند شايع است.
تومورهاي بدخيم در افراد سيگاري بالغ بعد از 500 سالگي شايع است. درمان اين تومورهاي برداشتن تومور توسط عمل جراحي است. لنفوما، متاستاز در گره هاي لنفاوي گردن، يا سرطان در گردن و قفسه سينه نيز ممکن است سرفه را آغاز کنند.
اختلال در گردن
تيروئيد بزرگ شده و يا گره هاي لنفاوي، آبسه، تومور، بافت ايجاد شده پس از يک آسيب و يا بافت فيبري (چسبندگي) پس از عمل جراحي ممکن است به گلو فشار وارد کرده و باعث تحريک آن شود.
ريفلاکس معده
در بيماري ريفلاکس معده و مري (GERD)، اسيد از معده خارج شده و به مري و پس از به گلو مي رسد و ممکن است باعث سوزش و خارش گلو شود. درمان اين بيماري کاهش اسيديته معده با داروهاي ضد اسيد، از قبيل آنتاگونيست H2 (سايمتيدين، رانيتيدين) و يا مهارکننده هاي پمپ پروتون (امپرازول) مي باشد.
استفراغ
بعد از استفراغ، گلو ممکن است به علت التهاب ايجاد شده توسط اسيد معده، خارش داشته باشد. اگر محتواي استفراغ استنشاق شود، ممکن است التهاب حنجره و ريه ها (پنوموني آسپيراسيون) نيز به وجود آيد.
روشهاي درماني و تشخيصي
لوله گذاري داخل ناي (يک لوله پلاستيکي قرار داده شده در گلو است که به تنفس بيمار کمک مي کند ) و يا آندوسکوپي ممکن است خارش گلو و درد را به مدت چند روز ايجاد کند.
يادداشت ها پاياني در مورد درمان خارش گلو
براي تسکين فوري خارش گلو که ناشي از خشکي آن است، آب بنوشيد.
خوردن آب و چايي هاي گياهي را در هواي خشک فراموش نکنيد.
بدن خود را آبرساني کنيد. اگر هر روز صبح حداقل 200 ميلي ليتر ادرار شفاف و کم رنگ مي کنيد يعني بدنتان به خوبي هيدراته است.
علت را برطرف کنيد.
اگر هوا آلوده است از دهان نفس نکشيد.
منبع: salamati.ir