چه خبر - سرطان چشم را جدي بگيريد
عموم مردم کمتر به سرطان چشم توجه دارند و خود را تحت معاينات دوره اي براي بررسي احتمال ابتلا به اين بيماري قرار نمي دهند، اين درحالي است که علم پزشکي امروز، برق زدن داخل چشم، مگس پران و تاري ديد را از علائم اين بيماري اعلام کرده است.
سرطان چشم از جمله بيماري هايي است که اگر به موقع تشخيص داده شود، مي توان آن را به طور کامل درمان کرد اما در صورت عدم توجه به علائم و نشانه ها و تشخيص ديرهنگام، درمان تاثير چنداني نخواهد داشت و حتي در مواردي منجر به تخليه چشم خواهد شد.
بر اين اساس لزوم آگاهي از علائم و نشانه هاي اين بيماري و اهتمام ويژه هر يک از افراد جامعه به معاينات دوره اي چشم پزشکي به ويژه در صورت مشاهده اين علائم، مانند ساير بيماري ها امري ضروري به نظر مي رسد.
به تازگي گفته مي شود که آمار ابتلا به سرطان هاي چشمي در کشور ما بالا رفته است، اما از آنجايي که آمار دقيقي در خصوص ميزان شيوع بيماري ها در ايران وجود ندارد، به گفته متخصصان اين رشته نمي توان به طور دقيق گفت ميزان افزايشي که اکنون در زمينه تومورهاي سرطاني داريم، به علت قدرت تشخيص بهتر و غربالگري بيشتر است يا اينکه شيوع آن بالاتر رفته است.
دکتر مسعود ناصري پور فوق تخصص شبکيه و آنکولوژي چشم و عضو هيات مديره انجمن چشم پزشکان ايران در اين خصوص به خبرنگار علمي ايرنا گفت: با توجه به پيشرفت تکنولوژي و ظهور تست هاي تشخيصي مختلف که براي تومورهاي چشمي به کار برده مي شود، ميزان تشخيص اين تومورها و دقت آنها بسيار بالا رفته است.
وي افزود: از سوي ديگر بالا رفتن سطح آگاهي مردم و مراجعه زودتر و به موقع به مراکز درماني در کنار افزايش قدرت تشخيص بيماري ها سبب شده که اين موضوع به نظر برسد که شيوع اين بيماري افزايش يافته است.
ناصري پور تاکيد کرد: از اين رو نمي توان با قطعيت گفت که ميزان شيوع سرطان هاي چشمي در ايران افزايش يافته است؛ همچنين اينکه طبق همين آمارهاي موجود که از ميزان مراجعات بيماران به مراکز درماني حاصل مي شود، تفاوت عمده اي بين ميزان شيوع تومورهاي چشمي در ايران با ميزاني که در آمارهاي بين المللي ذکر مي شود، وجود ندارد.
ملانوم چشمي يا ملانوما، شايع ترين سرطان چشم بزرگسالان
ملانوم چشمي يا ملانوما، شايع ترين تومور چشمي ميان بزرگسالان است. اين بيماري نوعي اختلال است که در سلول هاي توليدکننده ملانوم ايجاد مي شود.
فوق تخصص شبکيه و آنکولوژي چشم گفت: شايعترين تومور داخل چشمي در بزرگسالان تومور ملانوم بافت مشيميه چشم است که از سلول هاي رنگدانه اي مشيميه نشات مي گيرد و شيوع سالانه آن 6 تا 7 نفر در هر يک ميليون نفر است.
به لايه مويرگي چشم که بين صلبيه و شبکيه قرار دارد، مشيميه يا پوستينه مي‌گويند. مشيميه يکي از لايه هاي ساختمان چشم است که رنگ‌دانه‌دار و حاوي مويرگ هاي فراواني است که تغذيه عنبيه و سلول هاي گيرنده نور شبکيه را برعهده دارد.
ناصري پور اظهار کرد: اين سرطان در برخي نژادها شيوع بيشتر و در برخي ديگر شيوع کمتري دارد؛ تومور ملانوم در نژادهاي سياه پوست شيوع خيلي کمتري دارد درحالي که در نژادهاي سفيد پوست و آمريکاي شمالي و اروپايي شيوع بيشتري دارد.
وي گفت: ميزان شيوع ملانوم در ايران مابين ميزان شيوع در آمريکاي شمالي و اروپايي و نژادهاي سياه است؛ بنابراين به نظر مي رسد که شيوع تومور در کشور ما بالاتر از متوسط جهاني نيست.
اين بيماري در سنين بالا بروز مي يابد و به همين دليل بيماري مخصوص بزرگسالان است و شامل کودکان نمي شود.
گاهي خال هاي چشمي و خال هايي که در ته کاسه چشم قرار دارند، مي توانند عامل بروز سرطان هاي چشمي باشند؛ از اين رو افرادي که اينگونه خال ها را در چشم دارند، بايد به صورت دوره اي تحت معاينات چشم پزشکي باشند.
علل ملانوماي چشم
فوق تخصص شبکيه و آنکولوژي چشم در خصوص علائم سرطان هاي چشم بزرگسالان گفت: به طور کلي تومورهاي ملانوماي چشم، در اثر رشد غيرطبيعي سلول هاي رنگدانه اي چشم بروز مي کنند.
ناصري پور افزود: علل مختلفي مانند تابش مستقيم آفتاب، وجود خال هايي در داخل يا روي مشيميه چشم و اشعه ماوراء بنفش به عنوان ريسک فاکتور مطرح شده اند، که البته هيچ کدام ثابت شده نيستند.
علائم ملانوماي چشم
در ملانوما، برق زدن داخل چشم، مگس پران، تاري ديد، نقص در بينايي و افزايش فشار چشم مي تواند جزو علائم باشد.
البته يک سوم بيماران مي توانند بدون علامت باشند و در معاينه هاي دوره اي مي توان به وجود تومور سرطاني در چشم ها پي برد.
مگس پران چشم را جدي بگيريد
مگس پران نوعي سايه هاي مزاحم در ديد چشمان برخي افراد است؛ شخص مبتلا به مگس پران، ذرات کوچک غبارمانندي را جلوي چشمانش مي‌بيند که مانند مگس بالا و پايين مي روند و با وجود پلک زدن همچنان مانند يک سايه کوچک در جلوي چشم ها قرار دارند.
اين عارضه سايه کدورت‌هاي موجود در مايع زجاجيه است که روي شبکيه مي افتد و به صورت يک سايه تيره ديده مي‌شود. چسبندگي و ضخيم شدن رشته هاي زجاجيه، جمع شدن سلول هاي التهابي در زجاجيه، خونريزي درون چشم و ملانوم مي تواند از عوامل ايجاد مگس پران باشد.
رتينوبلاستوما، شايعترين سرطان چشم در کودکان
رتينوبلاستوما، اين بيماري نوعي سرطان چشم است که از شبکيه چشم که لايه دروني و حساس چشم است، آغاز مي شود. شبکيه از بافت عصبي تشکيل شده و از طريق اعصاب بينايي پيام هايي را به مغز ارسال مي کند که اين پيام ها در آنجا به صورت تصويري تفسير مي شوند.
رتينوبلاستوما زماني اتفاق مي افتد که سلول هاي عصبي شبکيه چشم دچار جهش ژنتيکي مي شوند؛ اين جهش ها سبب مي شود سلول ها به طور پيوسته رشد کرده و تکثير شوند.
اين تجمع توده سلولي تشکيل تومور مي دهد. سلول هاي رتينوبلاستوما مي توانند تهاجم گسترده اي در چشم داشته و به ساختار آن برسند. همچنين رتينوبلاستوما مي تواند در ساير اندام هاي بدن از جمله مغز و نخاع گسترش يابد يا به اصطلاح متاستاز دهد.اين بيماري مي تواند در يک يا هر دو چشم بروز کند.
فوق تخصص شبکيه و آنکولوژي چشم، شايعترين تومور داخل چشمي در کودکان را رتينوبلاستوما با منشا سلول هاي شبکيه عنوان کرد و گفت: ميزان شيوع اين بيماري يک کودک در هر 15 تا 20 هزار تولد زنده است.
ناصري پور اظهار کرد: ميزان ابتلا به رتينوبلاستوما با توجه به تعداد تولدهاي زنده و ميزان ابتلاي سالانه، تقريبا با آمارهاي جهاني هماهنگي دارد.
علل رتينوبلاستوما
عضو انجمن چشم پزشکان ايران در مورد علل رتينوبلاستوما گفت: تومور رتينوبلاستوماي کودکان از جهش ژني ناشي مي شود و عوامل ژنتيکي در آن دخيل هستند.
ناصري پور افزود: 6 تا 7 درصد کودکان به دليل سابقه خانوادگي به اين بيماري مبتلا مي شوند و در 93 تا 94 درصد موارد ممکن است سابقه فاميلي وجود نداشته باشد و در اثر جهش ژنتيکي در کروموزوم 13 به اين بيماري مبتلا شوند.
علائم رتينوبلاستوما
شايعترين علامت سرطان شايع چشم کودکان، مردمک سفيد رنگ است.
در رتينوبلاستوما بعد از مردمک سفيدرنگ، انحراف چشم جزو علائم بارز اين بيماري است.
ساير سرطان هاي چشم
سرطان هاي ديگر ناحيه چشم مانند سرطان هاي ناحيه پلک، بازال سل کاستوما، تومورهاي مربوط به ملتهمه چشم، تومورهاي مربوط به کاسه چشم و تومورهاي غدد اشکي هستند.
تقريبا همه قسمت هاي داخل چشم مي توانند دچار تومورهاي بدخيم يا خوش خيم شوند.
اين سرطان ها نسبت به دو نوع رتينوبلاستوما و ملانوماي چشمي شيوع کمتر دارند.
پيشگيري از سرطان هاي چشم
فوق تخصص شبکيه و آنکولوژي چشم گفت: در مورد سرطان ها با عامل ژنتيکي، تاکنون علم نتوانسته کاري چنداني انجام دهد. اما در مورد سرطان هايي که عوامل محيطي در آن دخيل هستند هرچند تاثير اين عوامل به اثبات نرسيده اما بهتر است مواردي براي پيشگيري از بروز سرطان هاي چشمي رعايت شود.
ناصري پور اظهار کرد: از آنجايي که تاثير تابش مستقيم نور آفتاب در بين عوامل محيطي در بروز سرطان هاي چشمي از ساير عوامل محتمل تر به نظر مي رسد، بهتر است افراد به ويژه آنهايي که در مناطق گرمسير زندگي مي کنند يا افرادي مانند کشاورزان که به دلايل شغلي مجبورند ساعت ها زير تابش نور آفتاب باشند، حتما از عينک هاي آفتابي استفاده کنند.
درمان سرطان هاي چشم
فوق تخصص شبکيه و آنکولوژي چشم گفت: در صورتي که سرطان هاي چشم به موقع تشخيص داده شوند و درمان هاي لازم ارائه شود، نتيجه بسيار رضايت بخش خواهد بود اما در صورت مراجعه ديرهنگام به مراکز درماني و از دست رفتن زمان مفيد براي تشخيص و درمان بيماري، پس از مدتي علاوه بر عوارض شديد بيماري که در موارد بسيار نادر منجر به تخليه چشم مي شود، ممکن است تومور به ساير اندام ها به ويژه در بخش سر و صورت گسترش يابد.
ناصري پور در خصوص ارائه درمان هاي پيشرفته به بيماران مبتلا به سرطان چشم در ايران اظهار کرد: در ايران تمام درمان هايي که در سطح کشورهاي پيشرفته دنيا صورت مي گيرد، به بيماران ارائه مي شود و فقط درمان هاي نادري است که تنها در چند کشور انجام مي شوند، ممکن است در کشور ما ارائه نشود.
منبع: salamatnews.com