چه خبر -
خبرها حاکي از آن بود کيسه هايي که در ساخت اين چاي‌ها به کار مي‌رود امکان بيماري‌زايي دارد. همين خبر کافي بود تا کنجکاو شويم که آيا خبرها صحت دارد و کيسه به کار رفته در چاي‌هاي کيسه‌اي مي‌تواند شما را بيمار کند يا نه!
در اين‌باره با رضا اسماعيل‌زاده متخصص صنايع غذايي، زوبين اميري توليدکننده چاي، مهندس محسن فرهادي معاون فني بهداشت محيط وزارت بهداشت، محمدحسين عزيزي متخصص صنايع غذايي، مهندس فرناز چوبکي کارشناس تخصصي چاي و دمنوش وزارت بهداشت و عماد دهقاني‌فرد کارشناس بهداشت محيط، گفت‌وگو کرديم. اين مطلب را بخوانيد تا از همه زيروبم‌هاي اين موضوع آگاه شويد.
چرا کيسه‌هاي چاي کيسه‌اي بيماري‌زاست؟
محمدحسين عزيزي متخصص صنايع غذايي، در اين باره معتقد است: خطرســـــاز بودن کيسه‌هايي که در توليد چاي کيسه‌اي استفاده مي‌شود به کيفيت کاغذ به کار رفته در توليد بستگي دارد. اگر کاغذ از نوع نامرغوب باشد، ممکن است به ترکيبات کلره از جمله اپي‌کلروهيدرين آلوده باشد. از آنجا که کاغذ را براي استفاده در چاي کيسه‌اي، با کلر بي‌رنگ مي‌کنند، اين قضيه چندان دور از ذهن نيست که به اپي کلروهيدرين آغشته شود.
به‌علاوه موضوع ديگري هم مطرح است که گفته مي‌شود در محصولاتي که ازپلاستيک درست مي‌شوند و بعد از آن هم در کاغذ چاي‌هاي کيسه‌اي، ممکن است ماده شيميايي فتالات وجود داشته باشد. در کنار روند فرآوري و اضافه کردن برخي مواد به چاي‌هاي کيسه‌اي، احتمالا يکي ديگر از دلايل آلودگي اين چاي‌ها همان استفاده از کاغذ باشد. در حقيقت استفاده از کاغذ اين چاي‌ها براي بسته‌بندي به شکل کيسه‌اي شايد بتواند سبب آلودگي آن به فتالات شود.
مشکل اين چاي هاي کيسه اي از کجاست؟
چندي پيـــش باشگاه خبرنگاران جوان خبري را نقل کرد که گروهي از دانشمندان آلماني دريافــتند کـه کيسه‌هاي چاي سياه حاوي موادي است که به سلامت انسان آسيب مي‌رساند. اين مشکل در کاغذ استفاده شده در کيسه‌هاي چاي نهفته است، چراکه داراي ماده اپي کلروهيدرين «aepklorhedrinn» بوده و از آن در صنايع کاغذ، پلاستيک و آفت‌کش‌ها استفاده مي‌شود.
به گفته دانشمندان، به محض تماس ماده اپي کلروهيدرين با آب، ترکيبي سرطان‌زا به‌نام 3-mcpd تشکيل مي‌شود که امروزه در جهان، مشکلي جديد در بخش مواد غذايي به‌شمار مي‌آيد. اين تحقيق را باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از العالم منتشر کرده است.
چه زماني سرطان در کمين خواهد بود؟
عزيزي به نکته مهمي اشاره مي‌کند: مقدار مواد سرطان‌زا که ممکن است در کيسه چاي‌هاي کيسه‌اي وجود داشته باشد هم بسيار مهم است. مسلما بايد ميزان زيادي از اين مواد وارد بدن شود تا تاثير مخرب خود را بر جا بگذارد. به‌علاوه اين سرطان‌زايي به يکباره اتفاق نمي‌افتد و در درازمدت مي‌توان تاثيرات مخرب اين ترکيبات را بر سلامت افراد ديد.
همه چاي‌هاي کيسه‌اي سرطان‌زا هستند؟
اين‌طور نيست که همه چاي‌هاي کيسه‌اي سرطان‌زا يا بيماري‌زا باشند و نبايد نگران بود. اگر در توليد کيسه چاي کيسه‌اي از کاغذ مرغوب، نو و باکيفيت استفاده شود، مسلما هيچ خطر نگران‌کننده‌اي وجود نخواهد داشت. همين که کاغذ بسته‌بندي از ضايعات و کاغذ باطله نباشد، بسيار مهم و بر سلامت تاثيرگذار است.
چطور چاي کيسه‌اي سرطان‌زا را تشخيص مي‌دهند؟
براي تشخيص آلوده بودن کيسه‌هاي چاي کيسه‌اي به مواد ســــرطان‌زاي اپي کلروهيدرين، بايـــد بررسي‌هاي زياد و با استفاده از دستگاه‌هاي پيشرفته انجام شود. خريدار نمي‌تواند آلوده بودن کيسه چاي را تشخيص دهد، اما به هر حال دستگاه‌هاي نظارتي، بررسي‌هاي لازم را انجام مي‌دهند و هرجا که لازم باشد براي جمع‌آوري محصولات آلوده اقدام مي‌کنند.
چه کنيم از چاي سرطان نگيريم؟
براي اينکه از خطرات آلودگي چاي‌هاي کيسه‌اي در امان باشيد، لازم است از انواع باکيفيت و ترجيحا داخلي آنها استفاده کنيد. مسلما انواع چاي توليد داخل تحت‌نظر بازرسي‌هاي کنترل کيفي کارخانجات و سازمان‌هاي مربوطه قرار دارند. البته اين‌طور نيست که چاي‌هاي وارداتي نظارتي نداشته باشند، اما به هرحال توليدات داخل از همان ابتداي توليد، سختگيري‌هاي بهداشتي را اعمال مي‌کنند.
کدام چاي را بنوشيم؟
دهقاني‌فرد، کارشناس بهداشت محيط توصيه مي‌کند: ما معمولا به مردم توصيه مي‌کنيم که به‌دليل اضافه شدن مواد معطر، از چاي عطري استفاده نکنند. بهتر است چاي معمولي بنوشند و براي طعم و عطر آن از ترکيبات طبيعي مثل هل، دارچين و... در منزل استفاده کنند. به‌علاوه حتي‌المقدور از چاي کيسه‌اي استفاده نکنند و از سيستم دم کردن استفاده کرده تا به جاي رنگ‌هاي مصنوعي برخي محصولات، رنگ طبيعي خود چاي را داشته باشند.
در داخل کشور انواع چاي با برندهاي معتبر و مورد تاييد وزارت بهداشت توليد مي‌شود که تحت نظارت قرار دارند که بايد از اين چاي‌ها استفاده کرد. براي اطمينان از سلامت چاي مي‌توان به لوگوي سازمان غذا و دارو (به شکل سيب‌سبز است)، پروانه ساخت کالا و علامت استاندارد روي کالا توجه داشت. مسلما محصولي که اين علائم و نشانه‌ها را داشته باشد مورد بررسي‌هاي کيفي سازمان‌هاي مربوطه قرار مي‌گيرد و مي‌توان از سلامت آن مطمئن بود. البته برخي چاي‌هايي که اين نشانه‌ها را دارند هم ممکن است وارداتي باشند، اما به‌هرحال نظارت وجود دارد و به لحاظ آلودگي‌ها مورد آزمايش قرار مي‌گيرند.
نظارت‌ها بر چاي چگونه است؟
مهندس فرناز چوبکي کارشناس تخصصي چاي و دمنوش وزارت بهداشت، درباره نظارت‌ها بر چاي کيسه‌اي وارداتي مي‌گويد: مسلما هر آنچه از طريق رسمي به کشور وارد شود، مورد بررسي و نظارت سازمان غذا و دارو قرار مي‌گيرد. چاي کيسه‌اي هم از اين قضيه مستثنا نيست. چاي‌هاي کيسه‌اي، هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ بسته‌بندي و کيسه ارزيابي شده و اگر مغاير با استانداردها باشند، اجازه واردات به آنها داده نمي‌شود.
آزمايشگاه‌هاي سازمان غذا و دارو محتويات چاي کيسه‌اي را باز کرده و به دقت بررسي مي‌کنند. بعد از طي همه مراحل، مجوزها داده مي‌شود مگر اينکه برندي از چاي از طريق قاچاق يا از مجراي غيررسمي وارد شود. توليدات داخل هم حتما بايد پروانه ساخت داشته باشند، که در اين صورت بيماري‌زا بودن اين محصولات را رد مي‌کنيم.
استانداردها براي چاي چگونه است؟
مهندس چوبکي درباره استانداردهاي چاي کيسه‌اي مي‌گويد: به طور کلي هرآنچه با ماده خوراکي در تماس مستقيم باشد، بايد مجوز توليد و استفاده را دريافت کرده باشد تا کارخانه مورد نظر، مجوز توليد آن را داشته باشد. بنابراين علاوه بر چاي و ترکيبات به کار رفته در آن، جنس بسته‌بندي ها هم مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. اگر نتيجه ارزيابي‌ها با استانداردهاي ملي و بهداشتي همخواني داشته باشد و داراي درجه غذايي باشد، مشکلي ايجاد نمي‌شود.
چاي هاي توليد داخل مطمئن‌تر هستند
مهندس چوبکي درباره نظارت‌ها و استاندارد چاي‌هاي کيسه‌اي مي‌گويد: توليدات داخلي، استاندارد خاص خود را دارد که اين استانداردها از طرف متوليان امر در‌اختيار توليدکنندگان قرار داده مي‌شود و توليدکنندگان داخل کشور ملزم به رعايت آن هستند. مردم براي اطمينان از رعايت استانداردها بايد به مجوز و شماره پروانه ساخت توجه داشته باشند. پروانه واردات 16 رقمي، نام شرکت توليد و وارد‌کننده، کشور وارد‌کننده و... هم ديگر مواردي است که بايد به آن توجه داشت. علاوه بر همه اين‌ها، براي اطمينان بيشتر مي‌توانيد به سايت سازمان غذا و دارو مراجعه کرده و برندهايي که مجوز توليد و واردات دارند را مشاهده کنيد.
جنس کيسه‌هاي چاي از چيست؟
زوبين اميري، توليدکننده چاي ارگانيک درباره جنس کيسه‌هاي چاي کيسه‌اي مي‌گويد: معمولا در تمام دنيا جنس کيسه چاي‌هاي کيسه‌اي از کاغذ است، اما اخيرا توليداتي مي‌بينيم که از ابريشم يا مشابهات ابريشم استفاده مي‌کنند. اين کيسه‌ها براي مواردي به‌کار مي‌رود که مستطيل شکل نيستند (منحني يا به شکل‌هاي ديگر) يا مواردي که لازم است داخل آن بهتر ديده شود، يا آبجوش سريع‌تر و بهتر به داخل آن نفوذ کند. غير از اين موارد جديد، بقيه توليدات همگي از جنس کاغذ توليد مي‌شوند.
کدام چاي بهتر است؟
اسماعيل‌زاده درباره مصرف بيش از حد چاي کيسه‌اي مي‌گويد: حتما بايد کاغذ کيسه‌هاي چاي کيسه‌اي مورد‌ارزيابي قرار گيرد تا بتوان گفت مشکل‌زاست يا نه. در تمام دنيا از سلولز براي توليد اين کيسه‌ها استفاده مي‌شود. سلولز معمولا مشکلي ايجاد نمي‌کند، هر جنس ديگري هم براي توليد چاي کيسه‌اي به کار برود اگر مبناي سلولزي داشته باشد مشکلي ايجاد نمي‌شود.
استفاده از چاي کيسه‌اي هم يک انتخاب است و نمي‌توان به‌طور قطع به مردم توصيه کرد از چاي‌هاي کيسه‌اي استفاده نکنند، اما توصيه مي‌کنيم به‌دليل مسائلي که هنوز به‌طور دقيق درباره آنها تحقيق نشده، مثل رنگ چاي‌هاي کيسه‌اي، کمتر آن را استفاده کنيد. بهترين گزينه همان چاي‌هاي معمولي است که زمان نسبتا زيادي طول مي‌کشد تا رنگ بدهد.
چاي‌ساز شخصي بخريم يا نه؟
کالايي به‌نام چاي‌ساز که وسيله‌اي براي دم کردن فوري دمنوش است، در شکل‌هاي آدمک، گل و... وجود دارد که به‌تازگي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. درباره سلامت اين کالا از اسماعيل‌زاده پرسيديم. او پاسخ داد: ظاهر آن سيليکون يا پلاستيک است، اما بايد به‌طور دقيق مورد ارزيابي قرار بگيرد تا بتوان گفت در برخورد با آبجوش مشکل‌زاست يا نه.
اما توصيه ما و مطمئن‌تر اين است که درباره کالايي که اطلاعات دقيقي وجود ندارد، کمتر مورد استفاده قرار بگيرد. وقتي وسايل مطمئن‌تري از جنس شيشه، چيني، قوري‌هاي سنتي و... وجود دارد، بهتر است کالاهاي ديگري که درباره سلامت آنها شک وجود دارد، کمتر استفاده شود.
منبع:tasnimnews.com