چه خبر - تيک چيست؟
تيک عبارت است از حرکات تکرار شونده و تقريبا ثابت عضلات بدن، که به صورت تقريبا غير ارادي ايجاد مي‌شود، اين حرکات که معمولا در دوران کودکي و سنين مدرسه براي اولين‌بار خود را نشان مي‌دهند، حدود 7 درصد کودکان را در مقطعي به خود مبتلا مي‌کنند.
براساس اين که اين حرکات در کدام دسته از عضلات ظاهر شوند مي‌توانند تيک حرکتي يا تيک صوتي را ايجاد کنند. شايع‌ترين تيک، بستن چشم‌هاست که معمولا دو طرفه است اما مي‌تواند به صورت يک طرفه هم ديده شود. حدود 3 درصد جمعيت عمومي هم به‌طور مزمن دچار حداقل يک تيک هستند.
همراهي تيک با وسواس
وسواس از جمله مهم‌ترين مشکلاتي است که در بسياري افراد در کنار تيک ديده مي‌شود. همراهي تيک با وسواس مي‌تواند نشان‌دهنده لزوم مراجعه زودهنگام به روانپزشک و لزوم درمان دارويي مناسب در اسرع وقت باشد. تعداد قابل توجهي از مبتلايان به وسواس مزمن و آزادهنده، دچار تيک نيز هستند که مشکل اين بيماران را دو چندان مي‌کند.
علت تيک چيست؟
تيک يکي از بيماري‌هاي حرکتي و روانپزشکي است که واضحا به خاطر ايجاد مشکل در بخش‌هايي از مغز است.
در واقع بخشي از مغز که مسئول کنترل حرکات اضافي است عملکرد مناسبي در اين بيماران ندارد و هم‌اکنون واضح است که فشارهاي رواني اجتماعي در ايجاد اين اختلال نقش زيادي ندارند و علت اصلي اين مشکل، جسمي است.
تيک و عفونت گلو
تعدادي از کودکاني که دچار تيک مي‌شوند شروع مشکلشان چند روز پس از يک گلودرد چرکي است. خانواده‌ها بايد بدانند در صورت مشاهده چنين مشکلي خيلي سريع بايد به روانپزشک يا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند چرا که ممکن است ايجاد شدن اين تيک به علت اثر منفي عفونت به بخش‌هايي از مغز باشد.
آيا تيک در اختيار فرد است؟
بسياري از خانواده‌ها تيک را رفتاري نمايشي و از سر لجبازي فرد مي‌دانند و مي‌گويند «چطور است که بعضي وقت‌ها تيک دارد و بعضي وقت‌ها تيک ندارد؟» تيک به‌طور کامل غير ارادي نيست اما فرد تنها مي‌تواند گاهي به مدت کوتاهي جلوي آن را بگيرد ولي نهايتا در اکثر موارد پس از اين مدت کوتاه، تيک با شدت و تعداد بيشتر رخ مي‌دهد. از طرف ديگر تيک در مواردي از جمله شرايط پر اضطراب مانند حضور در جمع و شروع دوران امتحانات و همچنين قرار گرفتن در آب و هواي نامناسب تشديد پيدا کند و عملا والدين در صورت توجه بيشتر و انتقال نگراني خود به کودک ممکن است منجر به افزايش تيک در او شوند.
آيا همه تيک‌ها نيازمند درمان هستند؟
خير. تيک دربسياري از موارد گذرا، کوتاه مدت و غير قابل مشاهده است و عملا تنها خود فرد و افراد بسيار نزديکش از آن مطلع هستند. چنين تيکي اگر همراه با بيماري ديگر از جمله وسواس و متعاقب عفونت چرکي نباشد نيازمند درمان و حتي مراجعه به روانپزشک نيست. در مورد چنين تيک‌هايي بهترين کمک به بيمار بي توجهي به تيک است.
اما تيک اگر منجر به مشکل در روابط اجتماعي فرد شود و براي خود وي ناراحت‌کننده باشد، يا اين که منجر به درد در بدن فرد شود نيازمند مراجعه به روانپزشک و درمان در اسرع وقت است.
دارو، درمان اصلي اختلال تيک
اما افرادي که به علت تيک به روانپزشک مراجعه مي‌کنند خوشبختانه با درمان، که بخش اصلي آن درمان دارويي است در بسياري از موارد درمان مي‌شوند. خوشبختانه در حال حاضر داروهاي کم عارضه و موثري براي درمان تيک وجود دارد که مي‌توانند به فرد کمک کنند. البته در کنار درمان دارويي، درمان‌هاي رفتاري نيز مي‌توانند به اين افراد کمک کنند تا فرد بتواند بدون مزاحمت يک حرکت اضافي دردسرساز، از ادامه زندگي لذت ببرد.
دکتر محمدرضا شالبافان، روانپزشک و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران
منبع: jamejamonline.ir