سلفي‌نگاري افراطي موجب تشديد اختلال رواني خودشيفتگي و نمايشگري در افراد خواهد شد، ضمن اينكه رفتارهاي ضد فرهنگي و ضداجتماعي را دربلندمدت تقويت مي‌كند.
سلفي بازها مراقب اختلالات رواني باشند
چندي پيش گروهي از متخصصان آسيب‌شناسي و روانشناسان روسيه اعلام كردند اوج گرفتن تب سلفي به بروز اختلالات رواني جدي منجرخواهد شد. شايد شنيدن اين موضوع در ابتدا عجيب به نظر برسد اما با كمي تامل مي‌بينيم اين نگراني خيلي هم بجاست. درعروسي وعزا، در بيمارستان و گورستان، از جهنمي‌ترين موقعيت‌ها گرفته تا بحراني‌ترين درگيري‌هاي خياباني و. . . سلفي گيران حضوري فعال دارند. چنين شد كه افراط در سلفي گرفتن به عنوان تهديدي جدي براي سلامت رواني سلفي‌نگاراني كه زياده‌روي كردند، مورد توجه كارشناسان قرارگرفت.
در اين بخش با همراهي دكتر نصير دهقان، مدرس دوره‌هاي مهارت‌هاي زندگي به بررسي ابعاد و خطرات سلفي‌نگاري مي‌پردازيم.
وقتي سلفي به ديكشنري آكسفورد رسيد. . .
شايد از سال 2012 كه سلفي گرفتن توسط بازيگران هاليوود آغاز شد، هيچ كس فكرش را هم نمي‌كرد كه تمايل مداوم مردم براي سلفي گرفتن از خودشان، به اپيدمي جهاني، اعتياد ونگراني‌هاي روز جامعه‌شناسان و روانشناسان تبديل شود. كار به آنجا رسيد كه ديكشنري آكسفورد، لغت «سلفي» (Selfie) را به عنوان «لغت سال 2013» اعلام كرد؛ لغتي كه استفاده از آن رشد 17 هزار درصدي داشته است و روند محبوبيتش ادامه پيدا كرد تا آنجا كه دسته سلفي (مونوپاد) بعد ازمعرفي‌اش توسط روزنامه تايم، به عنوان «بهترين اختراع سال 2014»، يكي از پرطرفدارترين هداياي كريسمس همان سال بود كه اين هم نشان‌دهنده رشد و محبوبيت باورنكردني سلفي گرفتن بين مردم دنياست. حالا با دقت به شبكه‌هاي اجتماعي و پروفايل‌هاي مردم مي‌بينيم كه اين روزها بيشتر افراد براي پروفايل‌هاي‌شان هم از عكس‌هاي سلفي خودشان استفاده مي‌كنند و رشته فراگيري سلفي واقعا سردراز دارد. اين را هم بدانيد كه معادل فارسي عكس سلفي «خويش‌انداز» است.
سلفي‌هاي ايراددار
تحقيقات نشان مي‌دهند زنان تقريبا دو برابر مردان از خودشان سلفي مي‌اندازند و براي اينكه در عكس سلفي‌شان، زيباتر بيفتند، وقت زيادي را صرف مي‌كنند. جالب است بدانيد اختلال خودزشت‌انگاري (body dysmorphic disorder) دردوسوم افرادي كه به‌طورافراطي سلفي مي‌گيرند، ديده شده است. اين افراد ممكن است ساعت‌ها وقت بگذارند تا از خودشان عكسي بگيرند تا در آن زيباتر از چيزي كه واقعا هستند به نظر برسند و ضعف‌هاي احتمالي ظاهري‌شان هم در سلفي‌شان، كمتر مشخص باشد. پس آنقدر عكس مي‌گيرند تا سه رخي كه در آن بيني‌شان بي‌نقص به نظر برسد يا فرم شكم وكم‌مويي‌شان درآن مشخص نباشد را كشف كنند. به‌طوركلي سلفي گرفتني كه وقت زيادي از شما بگيرد و شما را به وسواس بيندازد، نشان مي‌دهد كه سلفي ايرادداري است.
عده‌اي هم هنوز از آخرين زماني كه سلفي انداخته و روي شبكه‌هاي اجتماعي بازخوردش را ديده‌اند، 20 دقيقه نگذشته كه باز دل‌شان مي‌خواهد خود را با «گل قالي» يا «گوسفند خال خالي» يهويي به همه نشان دهند! اين سري افراد هم با توجه به تمركز افراطي‌شان بر «خودجلوه‌گري» روي شبكه‌هاي اجتماعي و جلب محبت و توجه احتمالي كه از آنها دريافت مي‌كنند، درمعرض خطر ابتلا به اختلال رواني «نمايشگري» و «خودشيفتگي» هستند. اگر بخواهيم عدد و رقم بگوييم، سلفي گرفتن روزانه بيش از سه يا چهارعدد و نمايش دادن آنها درفضاي مجازي، نشان‌دهنده اين است كه شمادرمعرض ابتلابه يك اختلال رواني قرارداريد. سلفي گرفتن در مراسم سوگواري يا ايجاد شرايط خطرناك، بغرنج و بحراني براي گرفتن سلفي‌هاي بهتر هم دسته سوم حركت‌هايي است كه روانشناسان را درمورد ميزان سلامت رواني سلفي گيرندگان، نگران مي‌كند.
جاهايي كه نمي‌شود سلفي انداخت
مي‌گويند روزانه بيش از يك ميليون سلفي در فضاي مجازي به اشتراك گذاشته مي‌شود كه اين توليد انبوه قطعا با افراط عده‌اي در سلفي گرفتن همراه بوده است. گاهي عكس سلفي بايد خوراك شبكه‌هاي اجتماعي افراد را پر كند، حتي اگر هيچ محتوايي نداشته باشد. بنابراين چه بسيار عكس‌هاي سلفي كه هيچ بار محتوايي جالب و حتي عاقلانه‌اي ندارند اما «هستند» تا «باشند»! در چنين وضعيتي شايد توجه به فلسفه سلفي گرفتن كمك كند تا موقع ثبت سلفي از موقعيت‌ها، كمي منطقي‌تر رفتار كنيم. اگر چتربازان يا طبيعت‌گردان خاص با سلفي گرفتن مردم را در تجربه ديدار با دست نيافتني‌ترين نقاط آسمان و زمين شريك مي‌كنند، به اين خاطر است كه امكان ثبت و تجربه اين موقعيت‌هاي ويژه براي همه مردم نيست اما اينكه اخيرا افراد با جسد مردگان يا بيماران در حال احتضار يا پس‌زمينه‌هاي دردناك و بحراني، «لبخند زنان» عكس مي‌گيرند، نگران‌كننده است. به‌طور كلي بايد يادمان باشد سلفي‌ها براي ثبت «لحظات خاص» يا «لحظات شاد و خاطره‌انگيز» زندگي به ميدان آمدند و اصرار به سلفي گرفتن آن هم در هر شرايطي نشانه خوبي نيست.
عوارض سلفي!سلفي گرفتن عوارضي دارد که بهتر است آنها را بدانيد
بروز رفتارهاي ضداجتماعي: همان‌طور كه گفته شد، سلفي‌نگاري افراطي موجب تشديد اختلال رواني خودشيفتگي و نمايشگري در افراد خواهد شد. ضمن اينكه رفتارهاي ضد فرهنگي و ضداجتماعي را دربلندمدت تقويت مي‌كند. رفتارهاي ضداجتماعي يعني اينكه در پس زمينه زندگي واقعي‌مان، يك بحران يا فاجعه در جريان باشد اما فرد سلفي‌نگار بي‌توجه به هيچ چيز با محوريت قراردادن خودش، رو به دوربين تلفن همراهش، لبخند زده و عكس بگيرد. رفتارضدفرهنگي هم به‌طور مثال مي‌تواند سلفي گرفتن همراه با يك لبخند بيجا در مراسم سوگواري هنرمندان باشد.
تشديد اختلال خود زشت انگاري: سلفي ممكن است اختلال خودزشت‌انگاري را در كساني كه دچارش هستند، به‌طور حادتري تقويت كند چون امكان دارد بازخورد خوبي را از نمايش عكس‌هاي‌شان در شبكه‌هاي اجتماعي دريافت نكنند و درنتيجه خودشان را زشت‌تر تصوركنند.
هدر دادن وقت: يكي از مهم‌ترين عوارض سلفي‌نگاري افراطي وقت‌كشي است. اينكه نوجوانان و جوانان ساعت‌هاي زيادي را براي توليد سلفي‌ها صرف مي‌كنند و چه‌بسا براي پيداكردن سوژه‌ها بارها راهي جاهايي مي‌شوند كه برايشان هزينه‌بر بوده و حتي درمواردي خطرناك است، مي‌تواند تلف كردن انرژي و زمان مفيدي باشد كه براي ساختن آينده‌شان مفيد است.
دوري خانواده‌ها: سلفي‌گري افراطي افراد خانواده را ازهم دور مي‌كند و باعث تمركز بيش از اندازه نوجوانان بر فضاي مجازي به جاي فضاي واقعي زندگي مي‌شود كه اين شكاف خود منشأ مشكلات بعدي است.
افسرده‌ها سلفي نگيرند
گاهي اوقات افرادي كه از بيماري اضطراب و افسردگي رنج مي‌برند براي آرامش بخشيدن به خودشان، بيشتر از افراد معمولي سلفي مي‌گيرند. اين افراد كه اغلب احساس مي‌كنند از اجتماع كنار گذاشته شده‌اند، با ثبت سلفي‌ها و نمايش‌شان در فضاي شبكه‌هاي اجتماعي سعي دارند تا جلب‌توجه كرده و تنهايي‌شان را پركنند اما متاسفانه با افراط در اين كار، سيكل آسيب‌رساني را تشكيل مي‌دهند كه كيفيت زندگي‌شان را بيشتر تحت تاثير قرارداده و گاهي عدم دريافت بازخوردهاي مورد انتظارشان، به بروزرفتارهاي عصبي و تكانشي شديد در آنها منجر مي‌شود. تا وقتي تمام حواس‌تان به «واكنش ديگران» است و نگران قضاوت‌شان هستيد، در واقع به اضطراب‌هاي‌تان دامن زده‌ايد. سلفي شما چه تشويق شود، چه مورد بي‌اعتنايي قرارگيرد، بازنده اين بازي شما هستيد چون اگر تشويق شويد باز براي گرفتن توجه بيشتر، به سلفي‌نگاري افراطي روي مي‌آوريد و اگر تشويق نشويد، سرخورده شده و به اضطراب و افسردگي‌تان دامن زده‌ايد.
سلفي نگيريم چه كنيم؟
اگر ميل به ديده شدن داريد، توانايي‌هاي خودتان را تقويت كنيد و بدانيد سلفي گرفتن چاره كار نيست چون در بهترين حالت مردم كمي بعد از لايك كردن عكس‌تان شما را فراموش مي‌كنند پس توجهي كه از اين مسير به دست مي‌آوريد ماندگار نبوده و سرمايه‌گذاري روي آن، كار عاقلانه‌اي نيست. اولين قدم براي تقويت توانايي‌هاي فردي، «خودشناسي» است. اينكه درك درستي از نقاط مثبت و منفي شخصيت‌تان داشته باشيد كمك مي‌كند تا بتوانيد ضعف‌ها را برطرف كرده و به تقويت استعدادهاي تان بپردازيد. براي كمك به خودشناسي از افرادي كه دوست‌شان داريد و دوست‌تان دارند، كمك بگيريد. نقاط مثبت و منفي وجود خود را روي كاغذ بنويسيد و درضمن از دوستان‌تان در مورد شخصيت خود سوال كنيد. با دركنار هم قراردادن اين اطلاعات، به نكات تازه‌اي دست پيدا خواهيد كرد. بعد از اين مرحله هم چيزي را كه دوست داريد باشيد، به عنوان هدف براي خود ترسيم كنيد و با كمك گرفتن از مشاوران روانشناسي و افراد موفقي كه مي‌توانند الگوهاي درستي باشند، قدم به قدم به هدف‌تان نزديك شويد.
چند نكته جالب در مورد سلفي‌ها
- 25 درصد عكس‌هاي سلفي قبل از انتشاردرفضاي اينترنت، ويرايش مي‌شوند.
- سلفي اوباما با معاونش بيشترين تعداد لايك را در سال 2014، در شبكه‌هاي اجتماعي داشت.
- سلفي گرفتن با بازيگران يك رسم است كه خيلي از مردم معمولي با اين انگيزه در جشنواره‌هاي سينمايي شركت مي‌كنند اما رئيس جشنواره كن امسال اعلام كرد: «اگرچه تمايلي براي ممنوع كردن سلفي گرفتن نداريم اما از آنجا كه گرفتن عكس سلفي باعث طولاني شدن مراسم فرش قرمز مي‌شود، زمان‌بندي برنامه جشنواره با مشكل روبه‌رو خواهد شد و ممنوع است. او همچنين گرفتن عكس سلفي را كاري بي‌نهايت مضحك و مسخره دانست.»
- عده‌اي از مردان آمريكايي براي نشان دادن شجاعت‌شان به زنان در شبكه‌هاي اجتماعي با ببرها عكس مي‌گيرند اما گفته مي‌شود براي گرفتن اين عكس بايد ببرها را بي‌حس كنند كه به همين دليل به اين حيوان آسيب مي‌رسد. بنابراين به تازگي در نيويورك، عكس گرفتن با حيواناتي مانند ببر ممنوع شده است.
- طبق تحقيقاتي كه در آمريكا صورت گرفته مردان بيش از زنان عكس‌هاي سلفي‌شان را با نرم افزارها ويرايش مي‌كنند اما زنان بيشتر از مردان براي گرفتن سلفي كه درآن خوش‌قيافه باشند، زمان صرف مي‌كنند.
اعتياد به شبكه‌هاي مجازي
اين عارضه، عارضه بعدي تشديد اضطراب و اعتياد به فضاي مجازي است. سلفي گرفتن افراطي شما را ساعت‌ها با بازخوردهاي شبكه‌هاي مجازي و مقايسه و رقابت براي پيشي گرفتن از رقبا كه گاهي دوستان نزديك و خانواده‌تان هستند، درگير مي‌كند كه همين اضطراب‌هاي ساده در بلندمدت مي‌تواند منجر به افسردگي و وسواس شود.
منبع : مجله زندگي ايده آل