چه خبر - درمان کبد چرب با تغيير سبک زندگي
دکتر مهدي صابري فيروزي؛ فوق تخصص گوارش و کبد و عضو انجمن گوارش و کبد ايران و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران گفت: توجه به اين نکته لازم است، که کبد چرب بيش از اينکه يک بيماري باشد، مسئله اي اجتماعي است.
کبد چرب، تجمع بيش از حد چربي در کبد است؛ بدين معنا که ممکن است در حالت عادي ميزان چربي کبد، پنج درصد باشد ولي گاهي از اين ميزان، بيشتر مي شود و به 30 تا 40 درصد نيز مي رسد و در نتيجه تجمع بافت چربي در سلول هاي کبد ايجاد مي شود.
اين بيماري از نوع بيماري هاي داخلي است و نحوه تغذيه و چاقي افراد در آن تاثير بسيار دارد و همچنين بيماري شايعي در جامعه است، به طوري که حدود 30 درصد از افراد ممکن است کبد چرب داشته باشند که مهمترين علت آن افزايش وزن، ديابت و مصرف برخي داروهاست.
اين فوق تخصص گوارش و کبد ادامه داد: مبتلايان به کبد چرب ممکن است هيچ علامتي نداشته باشند و فقط سنگيني و درد خفيفي را در قسمت راست شکم احساس کنند، و چون علامت مهمي ندارد ممکن است ناشناخته باقي بماند. فردي که اين بيماري را دارد ممکن است خودش از آن بي اطلاع باشد و از اين جهت گاهي افرادي که مبتلا به کبد چرب هستند دچار نارسايي کبد مي شوند.
وي اضافه کرد: کبد چرب به طور مستقل بيماري محسوب نمي شود و علامتي از بيماري هاي زمينه اي ديگر از جمله چاقي، فشار خون، عدم فعاليت و رژيم غذايي نامطلوب است و در مواردي هم که بيمار، چاق نيست و يا ديابت ندارد ممکن است بيماري هاي داخلي، اختلالات هورموني، متابوليک يا عفونت هاي ويروسي و مصرف داروها باعث ايجاد کبد چرب شود.
اين فوق تخصص گوارش و کبد با تاکيد بر اهميت تشخيص به موقع بيماري و تشخيص علل کبد چرب گفت: اينکه آيا کبد چرب عارضه مهمي است يا خير بايد گفت هم مي تواند خطرناک باشد و هم نه و اين موضوع بستگي دارد به اينکه علت آن چه باشد و چطور پيشرفت کند. گاهي کبد چرب به نارسايي کبدي و سرطان کبد هم منجر مي شود ولي اگر قند و وزن افراد کنترل شود، خطرناک نخواهد بود و نبايد در اين خصوص ترس ايجاد شود.
استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران اضافه کرد: اصطلاح کبد چرب در کشورهاي غربي با کشور ما تفاوت هايي دارد؛ در غرب علت کبد چرب غالبا مصرف مشروبات الکلي است ولي در ايران اصطلاح کبد چرب غيرالکلي مطرح است.
مبتلايان به کبد چرب، اغلب کارمند هستند
اين فوق تخصص گوارش و کبد گفت: براساس بررسي ها و ميزان مراجعات در مورد بيماري کبد چرب بايد گفت اين بيماري در بين شاغلان و کارمندان پشت ميز نشيني که معمولا زمان صرف ناهار را در محل کارند و تحرک و فعاليت کمتري دارند به مراتب بيشتر است.
صابري فيروزي، در مورد سبک هاي تغذيه اي اظهارکرد: غذاهاي ايراني معمولا پرکالري هستند و بايد دقت کرد که غذاي مصرفي، چرب نباشد، همچينن حجم غذا، کم و ميزان کالري دريافتي مورد توجه باشد؛ به عنوان نمونه مصرف نوشابه يکي از علل کبد چرب است چون قند بالايي دارد و ميزان کالري دريافتي آن زياد است.
وي ادامه داد: هر ميزان انرژي که از طريق غذا وارد بدن مي شود، بخشي از آن استفاده شده و بخشي ديگر ذخيره مي شود و انرژي ذخيره شده در کبد، ماهيچه و پوست به مدت طولاني باقي مي ماند حال با فرض اينکه روزانه 10کيلوکالري در بدن ذخيره شود، در يک سال مقدار انرژي ذخيره شده زيادي در بدن باقي مي ماند.
صابري فيروزي درخصوص تاثير مصرف الکل بر کبد چرب اظهار کرد: کساني که کبد چرب دارند مطلقا نبايد مشروبات الکلي مصرف کنند چراکه مصرف الکل احتمال ابتلا به کبد چرب را چندين برابر مي کند .
وي گفت: خوشبختانه بيماري کبد چرب الکلي (کبد چرب که به دليل مصرف مشروبات الکلي باشد) در کشور کم است و طبق آماري که از ميان بيماراني که دچار نارسايي کبد هستند، موجود است، در ميان خانم ها يک درصد و در مورد آقايان چهار درصد از اين افراد مصرف کننده الکل بودند.
کساني که کبد چرب دارند مراقب قلب و عروق باشند
صابري فيروزي تاکيد کرد: کساني که کبد چرب دارند مراقب قلب و عروق باشند چرا که اين عوامل بيشتر باعث مرگ اين افراد مي شود و کسي که کبد چرب دارد بايد فشار خون، چربي، قند خون نيز مورد آزمايش و بررسي قرار گيرد.
وي خاطرنشان کرد: يک سوم از مراجعان و بيماران کبد چرب، بيماري پيشرفته دارند و دچار نارسايي کبدي مي شوند؛ اين افراد ممکن است که در گذشته چاق بوده يا سابقه فشارخون و يا ديابت در خانواده را داشته باشند.
وي در ادامه گفت: علل مرگ در ميان افرادي که کبد چرب دارند به ترتيب زير مي باشد، علت مرگ در درجه اول مربوط به بيماري هاي قلبي و عروقي، سپس سرطان هاي خارج از کبد از جمله سرطان روده، لوزالمعده، مري و معده و حتي سرطان هاي غيرگوارشي و سومين علت مرگ، کبد چرب است.
صابري فيروزي اظهار کرد: انجمن چاقي و ديابت اروپا و به طور کلي در راهنماي باليني اروپايي توصيه کرده است که افراد بالاي 50 سال براي کبد چرب بررسي شوند، همچنين کساني که چاقي، ديابت و يا اختلال در آزمايش کبدي دارند نيز از نظر کبد چرب بايد مورد بررسي قرار گيرند.
سه تا چهار ساعت در هفته ورزش کنيد
صابري فيروزي درباره تاثير ورزش وتحرک بدني به عنوان اقدامي شايسته براي پيشگيري از کبد چرب افزود: به افراد توصيه مي شود سه تا چهار ساعت در هفته ورزش کنند و يا پنج روز در هفته روزي نيم ساعت فعاليت بدني داشته باشند که البته لازم نيست نيم ساعت به طور يک جا باشد بلکه مي تواند در طول روز به طور متناوب انجام شود.
وي ادامه داد: افرادي که کبد چرب دارند به تدريج ورزش را در برنامه روزانه خود اضافه کنند و نکته مهم اين است که اگر کسي ورزش کند اما وزنش کاهش پيدا نکند، باز هم کبد چرب او بهبود خواهد داشت در واقع به دليل فعال شدن متابوليسم بدن ، چربي کبد پاک مي شود.
اين استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران پيشنهاد داد که براي نهادينه سازي ورزش در جامعه، دولت به ورزش، يارانه يا سوبسيد دهد تا به دليل هزينه هاي بالاي باشگاه ها و اماکن ورزشي، ورزش کردن براي افراد جامعه مسئله ساز نباشد.
صابري فيروزي با تاکيد بر اهميت تغذيه در امکان ابتلا به بيماري ها گفت: ممکن است ژنتيک خيلي از بيماري ها در بدن ما باشد ولي نحوه زندگي موجب بروز بيماري مي شود و در واقع خيلي از ژن بيماري هايي که در نسل هاي قبل خاموش بوده است در نسل جديد ممکن است فعال شود. در مورد موضوع تغذيه، واقعاً در خانواده هاي ما رقابت وجود دارد و همه سعي دارند تا مهماني هاي مفصل با سفره هاي رنگين تر برگزار کنند.
اين فوق تخصص کبد و گوارش اظهار کرد: طرح هاي ملي زيادي درباره شيوع بيماري ها انجام شده و بهتر است تا درخصوص درمان نيز طرح هايي اجرا شود و با شناسايي افرادي که کبد چرب دارند، برنامه سبک زندگي شامل تغذيه و ورزش ارائه و نتيجه نيز پيگيري شود اما چنين طرح هايي تاکنون نداشتيم که البته اجراي اين نوع طرح ها بسيار مشکل است.
صابري فيروزي با تاکيد بر اينکه فرهنگ سازي تاثير بسيار زيادي در کنترل خطر بيماري ها دارد، افزود: اگر بتوانيم از دبستان ها و دبيرستان ها فرهنگ سازي کنيم تا مردم رژيم غذايي را رعايت کنند و فعاليتشان را بيشتر کنند، اين امر قطعاً مي‌تواند مؤثر باشد، چراکه خيلي از اينها نياز به دارو ندارند و با اصلاح سبک زندگي درست مي شود.
وي بهترين و مؤثرترين درمان مبتلايان به کبد چرب را فعاليت ورزشي و رژيم غذايي دانست و گفت: من به بيمارانم مي‌گويم که داروها در صورتي مؤثر است که رژيم غذايي درست داشته باشند و ورزش کنند چون ورزش به اضافه رژيم غذايي خيلي خيلي مؤثر است تا اينکه ما بخواهيم دارو بدهيم.
صابري فيروزي اضافه کرد: ما بايد به صورت ملي به مشکل کبد چرب نگاه کنيم و از نظر تغذيه رعايت کنيم، يعني به جاي غربالگري بيماري و سونوگرافي افراد، بهتر است که رژيم غذايي مان را درست کنيم، ميزان کالري غذاهايمان را تنظيم کنيم، ورزش کنيم و امکانات ورزشي را براي افراد فراهم کنيم؛ اينها کارهايي هستند که هم از کبد چرب پيشگيري مي‌کند و هم از مسائل قلبي و سرطان ها جلوگيري مي‌کنند و بدين صورت ما با يک تير چند هدف را دنبال مي کنيم.
اين فوق تخصص کبد و گوارش اظهار کرد: تبليغاتي راجع به داروهاي گياهي مي‌شود که هنوز ثابت نشده است که آيا بر کبد چرب مؤثر هستند يا خير. آن چه که راجع به تبليغات دارويي وجود دارد ممکن است مبتني بر منافع اقتصادي باشد که در خيلي از موارد، شرکتي که دارو مي‌سازد، بايد تبليغ کند، ولي اينکه چقدر اين داروها مؤثر است مهم است؛ در رابطه با کبد چرب دارويي که مؤثر باشد هنوز اثبات نشده است و در اين خصوص مردم بايد اطلاعات و آگاهي خود را بالا ببرند و فريب تبليغات را نخورند.
صابري فيروزي تصريح کرد: موضوع بيماري کبد چرب نبايد بزرگ شود چون که 30 درصد مردم کبد چرب دارند، چرا که اکثر اينها خيلي راحت کنترل مي‌شود و نبايد در جامعه استرس ايجاد شود و ضروري است تا بيشتر به سمت پيشگيري و تشويق به فعاليت و کنترل عواملي مانند قند، چربي و فشار خون، ورزش و سبک زندگي برويم.
منبع: salamatnews.com