چه خبر - خودروهاي قديمي ماندني هستندجدا از محدوديت‌هاي مشارکت با خارجي‌ها و اينکه خودروسازان مي‌خواهند بازار زير 50 ميليون تومان شان را با همين محصولات فعلي و به‌واسطه تغيير چهره آنها، مديريت کنند، دليل ديگري نيز در اين ماجرا نقش دارد و آن، ضعف قطعه‌سازان داخلي در سرمايه‌گذاري و توسعه است.در حال حاضر بيشتر خودروهاي داخلي را محصولات قديمي در بازه قيمتي زير 50 ميليون تومان تشکيل داده‌اند، محصولاتي که جايگزين کردن آنها نياز به سرمايه‌گذاري داشته و بسيار هزينه بر است. اتفاقا به‌نظر مي‌رسد همين هزينه‌بر بودن عرضه خودروهاي جديد است که دست و پاي خودروسازان را براي طراحي و توليد و عرضه و جايگزيني آنها با خودروهاي قديمي، بسته است.
در واقع خودروسازان داخلي نمي‌خواهند حالا که با همين خودروهاي قديمي نيز بازار زير 50 ميليون تومان شان روي غلتک است، به خود زحمت سرمايه‌گذاري‌هاي جديد را داده و هزينه کنند. اين در شرايطي است که ظاهرا وزارت صنعت، معدن و تجارت به خودروسازان اعلام کرده بايد رفته‌رفته قيد محصولات قديمي‌شان را زده و فکري به حال جايگزيني آنها کنند؛ زيرا عرضه اين محصولات ديگر به صلاح و در شأن مشتريان نيست. در اين شرايط، خودروسازان دو راه پيش‌رو دارند؛ اول اينکه به‌واسطه تشکيل جوينت‌ونچر با شرکت‌هاي خارجي، محصولات جديدي را جايگزين قديمي‌ها کنند و دوم نيز، کمک گرفتن از شرکت‌هاي طراح برتر دنيا براي طراحي محصولات جايگزين است. اين دو روش البته هزينه بر بوده و نياز به سرمايه‌گذاري دارد؛ بنابراين خودروسازان در مرحله اول بايد دست از فعاليت کم خود (در حوزه سرمايه‌گذاري) بردارند. خودروسازان کشور در حال حاضر به‌دليل ضعف در طراحي و سرمايه‌گذاري، چندان قابليت جايگزيني محصولات قديمي خود را ندارند، آن هم در شرايطي که برجام فرصتي مناسب را براي حرکت در اين مسير، در اختيار آنها قرار داده است. نوع رفتار خودروسازان نشان مي‌دهد آنها مي‌خواهند تا حد امکان، همين محصولات قديمي و جا افتاده در بازارشان را حفظ و همچنان از ناحيه آنها درآمدزايي کنند. اين موضوع بيشتر از ناحيه ضعف شديد خودروسازان در طراحي محصول سرچشمه مي‌گيرد، چه آنکه اگر امکان طراحي خودروهاي جديد بود، تا اين حد ترس از دست دادن محصولات قديمي‌شان را نداشتند.
اين در شرايطي است که در حال حاضر به لطف برجام، امکان مشارکت و همکاري با شرکت‌هاي خودروساز و طراح خارجي ايجاد شده و اين موضوع مي‌تواند به خودروسازان ايراني بابت عرضه محصولات جديد در بازه قيمتي زير 50 ميليون تومان کمک بزرگي کند. در اين بين، خودروسازان اگر با شرکت‌هاي طراح و مشاوره مهندسي نيز ارتباط برقرار کرده و قرارداد امضا کنند، اين موضوع مي‌تواند سبب طراحي و عرضه محصولات با کيفيت و داراي قيمت مناسب در بازار داخل شود. در اين مورد، حسن کريمي سنجري، کارشناس خودرو کشور معتقد است که خودروسازان داخلي نه‌تنها در طراحي محصول بلکه در سرعت طراحي نيز ضعيف بوده و حاضر به سرمايه‌گذاري و هزينه کردن براي برطرف کردن اين ضعف بزرگ نيستند. وي با بيان اينکه خودروسازان در صورت دسترسي به علم طراحي و مشارکت با خارجي‌ها در اين مورد، امکان جايگزيني محصولات قديمي خود را خواهند داشت، مي‌گويد:در حالت کلي، توليد و عرضه محصولات جديد نياز به سرمايه‌گذاري دارد، چه خودروسازان خود دست به طراحي محصول بزنند و چه در قالب جوينت‌ونچر، اقدام کنند. به گفته اين کارشناس، خودروسازان داخلي مي‌توانند در کنار جوينت شدن با شرکت‌هاي خارجي، با طراحان مشهور دنيا نيز ارتباط گرفته و رفته‌رفته وارد فاز طراحي محصول شوند. کريمي تاکيد مي‌کند: ورود خودروسازان به فاز طراحي محصول، هزينه توليد و عرضه محصولات جديد را کاهش خواهد داد، به شرطي که خودروسازان بپذيرند بايد براي عرضه خودروهاي جديد، سرمايه‌گذاري کرده و هزينه کنند.
اظهارات اين کارشناس اما در شرايطي است که در حال حاضر خودروهاي قديمي علاوه‌بر اينکه ادامه حيات شرکت‌هاي خودروساز داخلي را تضمين کرده‌اند، نان‌آور قطعه‌سازان نيز به حساب مي‌آيند. اوضاع به شکلي است که اگر خودروهايي مانند پرايد و پژو 405 و سمند از خط توليد خودروسازان حذف شوند، بخش عظيمي از تقاضاي شرکت‌هاي قطعه‌ساز از بين رفته و حکم تعطيلي شان صادر خواهد شد. اين در شرايطي است که انتظار مي‌رفت و هنوز هم مي‌رود خودروسازان کشور با توجه به توافق هسته‌اي و برجام، محصولاتي با کيفيت و داراي قيمت مناسب را در بازه زير 50 ميليون تومان عرضه کنند؛ زيرا اين بخش از بازار، بيشترين حجم از مشتريان را در خود جاي داده است. با اين حال، تا به امروز تقريبا هيچ محصول جديد و داراي قيمت مناسبي براي بازه موردنظر معرفي نشده و به‌نظر مي‌رسد شرکت‌هاي خودروساز و قطعه‌ساز قصد دارند به نوعي دورهمي، اين بخش از بازار را با فرمان خود هدايت کنند. به‌عبارت بهتر، ازآنجاکه درآمد خودروسازان و قطعه‌سازان از همين محصولات قديمي است، آنها قصد دارند با استفاده از ابزارهايي از جمله تغيير چهره محصولات موردنظر، کماکان بازار زير 50 ميليوني‌ها را نگه دارند. در اين بين، ظاهرا قطعه‌سازان نيز به حفظ وضع موجود راضي و خير خود را در تداوم توليد خودروهاي قديمي مي‌دانند؛ زيرا در حال حاضر بيش از 90 درصد قطعات اين محصولات، توسط آنها تامين مي‌شود. با اين شرايط اگر به‌واسطه هموار شدن راه همکاري مشترک با خارجي‌ها از ناحيه برجام، قرار به حذف خودروهاي قديمي و جايگزيني آنها با محصولات جديد باشد، قطعه‌سازان از نظر مالي به نوعي متضرر خواهند شد. اين ضرر از دو ناحيه ناشي مي‌شود؛ يکي حذف خودروهاي قديمي و در نتيجه از بين رفتن بخش مهمي از بازار قطعه‌سازان و ديگري ورود محصولات جديد و نياز آنها به سرمايه‌گذاري. واضح‌تر اينکه، وقتي خودروهاي قديمي حذف شوند، قطعه‌سازان بخش اصلي بازار خود را از دست خواهند داد؛ زيرا ديگر پژو 405 و پرايدي وجود نخواهد داشت که آنها نسبت به تامين بيش از 90 درصد قطعات شان اقدام کنند. در اين شرايط هرچند ورود محصولات جايگزين را مي‌توان راه نجات قطعه‌سازان براي حفظ بازار دانست، با اين حال اين موضوع نيز به سرمايه‌گذاري کلان آنها و همچنين مشارکت‌شان با شرکت‌هاي خارجي بستگي مستقيم دارد.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد