يکي از بيشترين موارد سوءمصرف داروهاي کورتون، استفاده از آنها به صورت خوراکي براي افزايش اشتها و چاقي است.
عوارض مصرف خودسرانه کورتون‌ها
دکتر فرخ رامش، داروساز اظهار کرد: کورتون‌ها (کورتيکواستروئيدها) دسته‌اي از داروها هستند که در درمان بيماري‌هاي متعدد، به صورت کوتاه‌مدت و گاه نيز طولاني‌مدت تجويز و مصرف شده و مي‌توانند منجر به حفظ حيات يا بالا بردن کيفيت زندگي بيماران شوند. وي افزود: داروهاي کورتون در صورت مصرف خودسرانه و خارج از رويه علمي آن، مي‌تواند آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري به سلامت مصرف‌کننده وارد کنند. داروهاي کورتوني موجود در بازار دارويي کشور عبارتند از دگزامتازون، بتامتازون، هيدروکورتيزون، پردنيزولون، متيل پردنيزولون، فلورومتولون، کلوبتازول. اين داروساز ادامه داد: متاسفانه داروهاي کورتون در موارد متعددي به صورت خودسرانه مورد استفاده قرار گرفته و در برخي موارد نيز علي‌رغم تجويز ابتدايي توسط پزشک، مصرف آن در دوره‌اي فراتر از محدوده ايمن، توسط خود بيمار ادامه پيدا مي‌کند. بايد توجه داشت که مشکلات مصرف خودسرانه و ناصحيح کورتون‌ها مي‌تواند با تمام شکل‌هاي دارويي اين گروه از داروها از جمله شکل‌هاي موضعي آنها هم رخ دهد.
وي با اشاره به برخي عوارض مصرف خودسرانه داروهاي کورتون گفت: نازک شدن و تحليل رفتن پوست، افزايش فشار درون چشم، آب مرواريد، افزايش فشار خون، پوکي استخوان، ضعف عضلاني، بالا رفتن قند خون، آسيب در فرايند ترميم بافت‌ها و اختلال در فرايندهاي سيستم ايمني بدن، افزايش امکان بروز عفونت‌ها و نارسايي ثانويه غده فوق کليوي از جمله عوارض مصرف خودسرانه و نادرست داروهاي کورتون هستند. اين داروساز تصريح کرد: يکي از بيشترين موارد سوءمصرف داروهاي کورتون، استفاده از آنها به صورت خوراکي در افزايش اشتها و چاقي است. با توجه به اين که يکي از عوارض اين داروها افزايش اشتها است، ممکن است به منظور چاقي نيز از سوي افراد استفاده شود. عارضه ديگر اين نوع داروها، احتباس آب و نمک و نيز تغيير در توزيع چربي است که منجر به پف کردن و گرد شدن صورت مي‌شود. اين وضعيت به عنوان چاقي قلمداد شده و موجب افزايش سوءمصرف اين داروها مي‌شود؛ در حالي که اين افزايش کاذب اشتها و پف کردن ظاهري صورت با عوارض جبران‌ناپذير در مصرف طولاني‌مدت همراه است. رامش با تاکيد بر لزوم رعايت اصولي مصرف کورتون‌ها بيان کرد: در برخي موارد نياز به مصرف طولاني‌مدت اين داروها وجود دارد. در اين شرايط مصرف نکردن دارو از ترس عوارض جانبي احتمالي، مي‌تواند خطر بسيار جدي‌تري نسبت به عوارض جانبي آنها داشته باشد.
وي افزود: بايد توجه داشت منفعت کاملا آشکار مصرف دارو به همراه برخي تمهيدات که پزشک معالج در ويزيت‌هاي منظم بيمار به کار مي‌گيرد، مي‌تواند برخي عوارض جانبي کورتون‌ها را به حداقل برساند. اين داروساز ادامه داد: مصرف داروهاي کورتون بايد حتما با نظر پزشک باشد و دوره درمان نيز توسط وي مشخص شود. مصرف خودسرانه بر اساس توصيه ديگران يا مصرف کردن با توجه به شباهت علائم با دفعات قبل که منجر به تجويز کورتون شده بود، کاملا مردود است. بايد توجه داشت تجويز ابتدايي توسط پزشک هرگز به معناي سلامت تکرار مصرف خودسرانه دارو نيست.
رامش اظهار کرد: در صورت مصرف مقادير بالا يا مصرف بيش از سه هفته، قطع ناگهاني دارو مي‌تواند به شدت آسيب‌رسان باشد؛ بنابراين در صورت نياز به قطع دارو، اين اقدام حتما بايد زير نظر پزشک و به صورت تدريجي انجام شود. وي گفت: بايد در نظر داشت گاهي اوقات فراورده‌هايي تحت عناوين مختلف از جمله فراورده‌هايي که ادعا مي‌شود گياهي هستند و خارج از داروخانه‌ها و به شکل ترکيبي قابل تهيه‌اند، حاوي ترکيبات کورتون هستند بدون اين‌که نامي از آنها بر روي جلد آن برده شده باشد. اين داروساز افزود: براي جلوگيري از آسيب‌هاي احتمالي داروهاي کورتون رعايت سه شرط تجويز توسط پزشک، تهيه دارو اعم از گياهي يا غيرگياهي تنها از داروخانه و مصرف آن با مشورت داروساز، ضرورري است.
گردآوري : گروه سلامت سيمرغ
منبع : isna.ir