چه خبر - آسيب کبدي ناشي از دارو چيست؟
آسيب کبدي ناشي از دارو، يک شکل ناشايع اما خطرناک و کشنده بيماري کبدي است که با مصرف داروهاي نسخه‌اي و غيرنسخه‌اي، مکمل‌هاي غذايي و داروهاي گياهي مرتبط است.مديريت آسيب کبدي ناشي از دارو، شامل قطع داروي مسبب آسيب و تجويز ان استيل سيستئين است. نتايج درماني بسته به داروي مصرفي و آسيب کبدي برجاي مانده متفاوتند. تخمين ميزان واقعي آسيب کبدي ناشي از دارو دشوار است.به هر حال، مطالعات باليني پيش از ورود به بازار داروها، براي يافتن ميزان شيوع آسيب کبدي ناشي از داروهاي مختلف در دست انجام هستند.
چنين به نظر مي رسد که آسيب کبدي ناشي از دارو، 10 تا 15 درصد (به ازاي هر 10 تا 100 هزار نفر بيمار تحت درمان با داروهاي نسخه) را شامل مي شود. بنابراين، سالانه در حدود 44هزار نفر از مردم آمريکا آسيب کبدي ناشي از دارو را تجربه مي کنند. در حدود 60درصد از موارد آسيب کبدي ناشي از دارو، به مصرف داروهاي آنتي بيوتيک و ضدتشنج ها نسبت داده شده است.
برنامه livertox چيست؟
livertox، يک برنامه مطالعاتي و تحقيقاتي است که از سوي انستيتو ملي ديابت و بيماري هاي گوارشي و کليوي، کتابخانه ملي پزشکي و شبکه آسيب کبدي ناشي از مصرف داروها ترتيب داده شده است. هدف از اين برنامه مطالعاتي، به روز بودن در مورد آسيب هاي کبدي ناشي از مصرف داروست.
برنامه livertox شامل بخش هاي ذيل مي شود:
- بررسي داروها (ساختار شيميايي آنها، انديکاسيون هاي مصرف، دوز پيشنهادي آنها و فواصل مصرف)
- تشريح شکل و چگونگي آسيب کبدي ايجاد شده
- سوابق دارويي و پزشکي بيمار و نتايج آزمايشگاهي
- فهرست مراجع قابل قبول در اين زمينه است.
فهرست دارويي dilirank چيست؟
يک فهرست مرجع دارويي در اين زمينه، dilirankنام دارد و شامل اطلاعات موجود در مورد 1036 داروي مورد تاييد سازمان غذا و داروي آمريکا با توجه به پتانسيل آنها در ايجاد آسيب کبدي ناشي از مصرف داروست.
نرم افزار edish چيست؟
سازمان غذا و داروي آمريکا برنامه نرم افزاري با نام edish(مخفف انگليسي عبارت: ارزيابي مسموميت شديد کبدي ناشي از مصرف دارو)، براي بررسي تعداد قابل توجه شرکت کنندگان در مطالعات باليني در اين زمينه (با استفاده از ثبت موارد افزايش آنزيم هاي کبدي يا بيلي روبين کل) ترتيب داده است.
درمان آسيب کبدي ناشي از مصرف دارو:
اصل مديريت آسيب کبدي ناشي از مصرف دارو، قطع داروي مشکوک در سريع ترين زمان ممکن است.همچنين، چنين بنظر مي رسد که قطع سريع دارو موجب به حداقل رساندن سرعت پيشرفت نارسايي حاد کبدي مي شود.
کورتيکواستروئيدها
کورتيکواستروئيدها، براي هپاتيت هاي الکلي و هپاتيت هاي اتوايميون سودمندند. اما در آسيب هاي کبدي ناشي از مصرف دارو چندان مورد بررسي قرار نگرفته اند. به هر صورت چنين توصيه مي شود که هپاتيت‌هاي شبه اتوايميون ناشي از مصرف دارو ، با قطع داروي مشکوک و نيز تجويز کورتيکواستروئيدها مديريت شود.
ان استيل سيستئين
ان استيل سيستئين، کاربرد اثبات شده‌اي در مسموميت کبدي ناشي از استامينوفن دارد. اما نقش آن در ساير آسيب هاي کبدي ناشي از مصرف دارو مشخص نيست. طبق دستورالعمل هاي بين المللي، ان استيل سيستئين، ممکن است در بزرگسالان مبتلا در مراحل اوليه آسيب حاد کبدي درنظر گرفته شود. اما در مورد خردسالان با آسيب شديد کبدي ناشي از مصرف دارو تجويز نمي شود؛ زيرا در انواع غيرمرتبط با استامينوفن آسيب هاي کبدي، با افت شانس بقاي بيمار مرتبط دانسته شده است.
مرور اطلاعات جمع آوري شده در فواصل 2003 تا 2012 ميلادي نشان داده که ان استيل سيستئين، در آسيب حاد کبدي غيرمرتبط با مصرف استامينوفن با وقوع کماي درجه 1 و2 مرتبط دانسته شده و در نتيجه تجويز روتين آن توصيه نمي‌شود. يک بررسي سيستميک روي موارد استفاده از ان استيل سيستئين در آسيب هاي کبدي ناشي از داروي غيرمرتبط با استامينوفن ترتيب داده شده است. ان استيل سيستئين براي نارسايي حاد کبدي غيرمرتبط با مصرف استامينوفن از سوي سازمان غذا و داروي آمريکا تاييديه ندارد.
اورسوداکسي کوليک اسيد
اورسوداکسي کوليک اسيد، در مديريت بيماران با آسيب کبدي کلستاتيک ناشي از مصرف دارو موثر دانسته شده است. هر چند که اطلاعات موجود در اين مورد اندک اند.
کارنيتين
کارنيتين در موارد آسيب کبدي ناشي از مصرف والپروات تجويز مي شود. ترکيبات طبيعي مانند سيليمارين، وزوراترول، کورکومين و جينکو در زمينه مسموميت کبدي مورد بررسي قرار گرفته اند.هر چند که اطلاعات اوليه در اين زمينه ناقص اند.
قانون هيس(hy s law) اشاره دارد به ابتلا به نارسايي حاد کبدي به دنبال مواجهه با داروهايي که مسموميت کبدي ايجاد مي کنند. طبق قانون هيس، طي يک مطالعه باليني براي هر 10 بيمار که ثانويه به آسيب هپاتوسلولار به زردي مبتلا مي شوند، يک بيمار به آسيب حاد کبدي همراه با کوآگولوپاتي يا انسفالوپاتي مبتلا خواهد شد.
به علاوه، در هر مطالعه باليني به ازاي هر 10 مورد افزايش آنزيم هاي کبدي به بيش از 10 برابر بالاترين حد طبيعي، يک مورد قانون هيس صادق خواهد بود. در دستورالعمل موجود براي صنايع داروسازي براي ارزيابي مطالعات پيش باليني روي آسيب کبدي ناشي از دارو، سازمان غذا و داروي آمريکا خطر ابتلا به آسيب کبدي شديد ناشي از مصرف دارو را بر اساس قانون هيس تعريف کرده است.
آسيب کبدي ناشي از مصرف دارو که علت اصلي نارسايي کبدي حاد در آمريکاست، بيش از هپاتيت هاي ويروسي موجب نارسايي حاد کبدي مي شود. نوع آسيب کبدي ناشي از مصرف دارو، در نتايج درماني آن نقش بسزايي دارد. آسيب کبدي ناشي از مصرف استامينوفن، پيش آگهي بهتري دارد و مدت اين آسيب محدود است؛ زيرا در آسيب کبدي ناشي از مصرف دارو در مقايسه با آسيب کبدي با علت ناشناخته، سلول هاي کبدي زودتر تجديد مي شوند.
آسيب کبدي حاد هپاتوسلولار، شايع ترين شکل آسيب کبدي ناشي از داروي ايديوسنکراتيک است و 90درصد تمامي موارد را شامل مي شود و با خطر مرگ و مير 10 تا 50درصدي مرتبط است. در مورد نارسايي حاد کبدي ثانويه به آسيب کبدي ناشي از داروي ايدوسنکراتيک، ميزان مرگ و مير 60 تا 80درصد است. آنتي بيوتيک ها(آموکسي سيلين-کلاوونات، تريمتوپريم-سولفامتوکسازول، آزيترومايسين)، بيشترين ارتباط را با ابتلا به آسيب مزمن کبدي ناشي از مصرف دارو دارند.
منبع:روزنامه سپيد