چه خبر -
آزمايش نيتروژن اوره خون (bun) اطلاعات مهمي را راجع به کارکرد مناسب کليه‌ها و کبد فراهم مي‌کند. اين آزمايش مقدار نيتروژن اوره موجود در خون را اندازه‌گيري مي‌کند.
آزمايش نيتروژن اوره خون (bun) چيست؟
آزمايش نيتروژن اوره خون (bun) اطلاعات مهمي را راجع به کارکرد مناسب کليه‌ها و کبد فراهم مي‌کند. اين آزمايش مقدار نيتروژن اوره موجود در خون را اندازه‌گيري مي‌کند. کبد پس از تجزيه پروتئين‌هاي مورد استفاده در سلول‌هاي بدن آمونياک توليد مي‌کند که حاوي نيتروژن است. اين نيتروژن با عناصر ديگري مانند کربن، هيدروژن و اکسيژن ترکيب مي‌شود و اوره را که فرآورده شيميايي دفعي است، تشکيل مي‌دهد. اوره تشکيل شده از طريق جريان خون از کبد به کليه‌ها مي‌رود. کليه‌هاي سالم اوره و فرآورده‌هاي زائد ديگر را از خون فيلتر مي‌کند. فرآورده‌هاي زائد فيلتر شده از طريق ادرار دفع مي‌شوند.
اگر آزمايش نيتروژن اوره خون نشان دهد که مقدار نيتروژن اوره موجود در خون بيش از مقادير طبيعي است، احتمال دارد نشانگر عملکرد نامناسب کليه‌ها يا شايد نشانگر مصرف زياد پروتئين، دريافت ناکافي مايعات يا سيستم گردش خون ضعيف باشد. اگر آزمايش نيتروژن اوره خون سطوح پائين‌تر از ميزان طبيعي را نشان دهد، ممکن است نشانگر آسيب يا بيماري کبدي يا سوء تغذيه باشد. اما احتمالا آزمايش نيتروژن اوره خون اولين انديکاتور (نشانه) بيماري کبدي نيست، چرا که اين آزمايش به عنوان تست تشخيصي براي غربال بيماري کبدي مورد استفاده قرار نمي‌گيرد.
علت انجام آزمايش نيتروژن اوره خون (bun) چيست؟
در صورتي که پزشک در فردي مشکوک به وجود آسيب کليوي شود يا ارزيابي کارکرد کليه‌ها را لازم بداند ممکن است انجام آزمايش نيتروژن اوره خون را تجويز کند. اگر شخص تحت درمان با همودياليز يا دياليز صفاقي است، اين آزمايش براي تشخيص اثربخشي درمان در وي انجام مي‌گيرد. اگر مشکلات کليوي در صدر نگراني‌ها قرار دارد، احتمال دارد هنگام انجام آزمايش نيتروژن اوره، سطوح کراتينين نيز اندازه‌گيري شود. کراتينين يک فرآورده زائد ديگر است که کليه‌هاي سالم آن را فيلتر و از طريق ادرار دفع مي‌کنند. سطوح بالاي کراتينين ممکن است نشانگر آسيب کليوي باشد.
ممکن است پزشک براي تشخيص چند بيماري مثل نارسايي کبدي، انسداد مجاري ادراري، نارسايي احتقاني قلبي يا خونريزي دستگاه گوارش آزمايش نيتروژن اوره را نيز در ليست آزمايش خون لحاظ کند، اما آزمايش نيتروژن اوره غيرطبيعي به تنهايي براي تشخيص هيچ يک از اين بيماري‌ها کافي نيست.
طي آزمايش نيتروژن اوره خون چه انتظاراتي بايد داشته باشيد
طي آزمايش نيتروژن اوره خون، يکي از اعضاي تيم درمان از طريق وارد کردن يک سوزن به داخل وريد بازو، نمونه خون تهيه خواهد کرد. سپس نمونه خون جهت آناليز به آزمايشگاه فرستاده مي‌شود. شخص مي‌تواند بلافاصله به انجام کارهاي روزمره خود بپردازد.
براي آزمايش نيتروژن اوره خون چگونه آماده شويد
نيتروژن اوره خون يک آزمايش خوني متداول است. اگر نمونه خوني شخص فقط از نظر نيتروژن اوره بررسي شود نيازي به محدوديت خوردن وآشاميدن پيش از آزمايش نخواهد بود. اما اگر نمونه خون قرار است از نظر موارد ديگر نيز بررسي شود، ممکن است به ساعات مشخصي ناشتايي پيش از آزمايش نياز باشد. پزشک دستورالعمل لازم را در اختيار فرد قرار خواهد داد.
نتايج آزمايش نيتروژن اوره خون
نتايج آزمايش نيتروژن اوره خون با واحد ميلي‌گرم در دسي ليتر (mg/dl) يا به صورت بين‌المللي با واحد ميلي‌مول در ليتر (mmol/l) بيان مي‌شود. محدوده طبيعي براي نيتروژن اوره خون معمولا بين 8 تا 24 mg/d- در مردان بزرگسال (86/2 تا 57/8 mmol/l) و 6 تا 21 mg/d- (14/2 تا 50/7 mmol/l) در زنان بزرگسال است، هر چند ميزان نيتروژن اوره بر اساس سن تغيير مي‌يابد. اين ميزان در نوزادان کمتر از افراد ديگر است.
به طور کلي نيتروژن اوره بالاي خون نشانه عدم کارکرد مناسب کليه‌هاست، به خصوص اگر اين ميزان بالاي 50 mg/d- يا 85/17 mmol/l باشد. اما ميزان بالاي نيتروژن اوره خون ممکن است ناشي از انسداد مجاري ادراري، نارسايي احتقاني قلب يا خونريزي از دستگاه گوارش نيز باشد. سطح نيتروژن اوره خون شايد در اثر بي‌آبي بدن، شوک، سوختگي يا تب باشد. همچنين داروهاي ويژه‌اي مثل کورتيکواستروئيدها نيز مي‌توانند سبب افزايش سطح نيتروژن اوره خون شوند. به علاوه رژيم غذايي غني از پروتئين نيز مي‌تواند باعث افزايش آن شود.
در صورتي که ميزان نيتروژن اوره خون فرد بالا يا پائين‌تر از سطوح طبيعي باشد ممکن است پزشک براي تائيد آن مجددا آزمايش خون يا ادرار تجويز کند. در صورتي که آسيب کليوي مطرح باشد، کنترل هر شرايطي که ممکن است در اين آسيب نقش داشته باشد مهم است. به ويژه کنترل فشار خون بسيار مهم است و اغلب نياز به دارو درماني دارد. آسيب‌هاي کليوي برگشت‌ناپذيرند، اما مي‌توان با درمان مناسب از آسيب بيشتر پيشگيري کرد.
منبع:shafaonline.ir