چاپ

چه خبر - سلفي‌هاي غمگين نشانه افسردگي استسميرا طاووسي مشاور و روانشناس در شهروند نوشت: با ورود به هزاره سوم و پا گذاشتن در عصر تکنولوژي، سبک و سياق زندگي هر روزش متفاوت‌تر از ديروزش شده است. امکانات جديدي که بر کيفيت زندگي اکثر جوامع در اقصي نقاط دنيا تأثير گذاشته است. حضور پررنگ شبکه‌هاي مجازي در زندگي شهري بيش از پيش نمايان شده و به همين روال هم امتداد مي‌يابد. در کنار اين شيوه از زندگي هميشه يک سوال کليشه‌اي بيان مي‌شود: آيا فرهنگ استفاده از شبکه‌هاي مجازي را داريم؟! اما جالب است بدانيم اگر به واسطه همين تکنولوژي‌هاي نوين و به‌خصوص شبکه‌هاي مجازي به مشکل خورديم و زندگي و سلامت‌مان تحت‌تأثير قرار گرفت، چه بايد بکنيم؟! بالاخره روزي فرامي‌رسد که پزشکان از صفحه‌هاي اجتماعي ما به‌عنوان ابزار تشخيصي براي شناسايي مشکلات‌مان استفاده مي‌کنند. در تحقيقي که اخيرا انجام شد، نتايج اوليه جالبي در مورد ارتباط تصاويري که فرد در صفحه اينستاگرام خود به اشتراک مي‌گذارد و نشانه‌هاي افسردگي، به دست آمد. بر طبق نتايج اين تحقيق، افرادي با افسردگي باليني تمايل دارند عکس‌هايي با زمينه رنگ خاکستري را در صفحه خود به اشتراک بگذارند، درحالي‌که افراد شادتر تمايل به انتشار عکس‌هاي رنگي دارند. البته اين تحقيقات هنوز در مراحل اوليه هستند اما محققان اميدوارند با کمک اين امکانات بتوانند به‌زودي مشکلات رواني را در مراحل اوليه تشخيص دهند. اين گزارش جديد که هنوز توسط کارشناسان مورد بررسي عميق‌تر قرار نگرفته و در مجلات دانشگاهي به چاپ نرسيده است، نشان داد که در ميان ١٦٦ داوطلب که حدود ٤٠‌هزار عکس در اينستاگرام خود به اشتراک گذاشته بودند، حدود ٧٠ نفر بيان کردند، افسردگي باليني دارند. محققان جزييات مختلف اين عکس‌ها را مورد بررسي قرار دادند، از جمله رنگ، روشنايي تصوير، وضوح رنگ‌ها و تضاد موجود در عکس. آنها همچنين تعداد چهره‌هاي موجود در هر تصوير و تعداد لايک‌ها و کامنت‌ها را نيز حساب کردند، سپس با کمک الگوهاي کامپيوتري تلاش کردند نتايج را بين افراد افسرده و سالم مقايسه کنند. بررسي‌ها نشان‌دهنده چند تفاوت معنادار بود، به‌عنوان مثال روش افراد افسرده اين بود که بيشتر تمايل داشتند عکس‌هايي با زمينه آبي‌، خاکستري‌ و تيره‌تر را به اشتراک بگذارند. همچنين افکت‌ها و فيلترهايي که دو گروه مورد استفاده قرار دادند نيز متفاوت بود؛ به اين صورت که افرادي که علايم افسردگي داشتند بيشتر از افکت‌هاي سياه‌وسفيد براي تصاوير اينستاگرام خود استفاده کرده بودند، درحالي‌که افراد معمولي از افکت‌هاي درخشان‌کننده عکس بيشتر استفاده کرده بودند. به‌نظر پژوهشگران اين تحقيق، از آن‌جايي که افراد افسرده تغييراتي را در مغزشان تجربه مي‌کنند که دريافت‌شان از دنيا را تغيير مي‌دهد، بنابراين آنها لذت کمتري از فعاليت‌هاي مفرح مي‌برند و ممکن است دچار کندي تفکر و حرکت شوند و انگيزه‌اي براي تحرک و فعاليت نداشته باشند، با شروع هر کار جديد مشکل داشته باشند و حتي درک متفاوتي از گذشت زمان داشته باشند. اين حالت‌ها باعث مي‌شود افراد افسرده رنگ‌هاي کمتر يا فيلترهاي خاصي که حس بصيري ويژه‌اي ايجاد مي‌کند، در تصاوير اينستاگرم خود استفاده کنند. درواقع نتايج اين تحقيق امکان پيش‌بيني افسردگي فرد را به همان ميزان که پزشک در مصاحبه تشخيصي متوجه مي‌شود، فراهم مي‌کند و اين اتفاق حتي وقتي افسردگي فرد هنوز به وسيله پزشک تشخيص داده نشده قابل انجام است، يعني افرادي که تصاوير با زمينه تيره‌تر يا خاکستري را بيشتر به اشتراک مي‌گذارند، ممکن است خودشان هم ندانند که افسردگي دارند. افراد افسرده معمولا لايک کمتري هم مي‌گيرند و با وجود اين‌که عکس‌هايي با چهره را نيز به اشتراک مي‌گذارند، نسبت به تصاويري که افراد معمولي به اشتراک مي‌گذارند، چهره کمتري در تصاويرشان وجود دارد. محققان فکر مي‌کنند بسياري از تصاوير افراد افسرده شامل سلفي‌هاي غمگين است و در مقابل ديگران معمولا تصاويري از گروه‌هاي دوستان را در اينستاگرام به اشتراک مي‌گذارند، البته اين بخش از حدس‌هاي محققان هنوز توسط تحقيقات تأييد نشده است. در نهايت محققان معتقدند استفاده از ابزارهاي اندازه‌گيري شبيه چيزي که در اين تحقيق استفاده شده به درمانگران و حتي بيماراني که آگاهي زيادي از علايم افسردگي خود ندارند، کمک بزرگي مي‌کند، يعني استفاده از اين برنامه مي‌تواند باعث افزايش خودآگاهي فرد افسرده و همچنين افزايش آگاهي اطرافيان او شود. البته بسيار مهم است که بدانيم پژوهشگران تأکيد مي‌کنند که اين تحقيق نياز به مطالعه و بررسي بيشتري دارد تا بتواند مورد تأييد علمي قرار گيرد. اين‌که چنين يافته‌اي براي انتشار مجاز است يا خير؟ همه محققاني که اين تحقيق را انجام داده‌ يا آن را مطالعه کرده‌اند، معتقدند اين پژوهش بايد به‌عنوان مرحله آزمايشي درنظر گرفته شود و فعلا نبايد از آن به‌عنوان ابزاري براي ارزيابي افسردگي در افراد استفاده کرد. اطلاعات اين پژوهش بايد توسط تحقيقات ديگري تکميل شود و سپس مورد تأييد و استفاده قرار گيرد. آنها معتقدند در آينده نزديک علم پزشکي به انواع ابزارهاي متفاوت براي تشخيص و درک احساس‌هاي بيماران، دسترسي خواهد داشت. ممکن است يافته‌هاي اين تحقيق در آينده به‌عنوان يکي از ابزارهاي تشخيصي يا پيش‌آگهي براي احتمال وجود افسردگي در فرد مورد استفاده قرار گيرد؛ اما درحال حاضر افراد نمي‌توانند از روي تصاوير اينستاگرام به افسرده‌بودن يا نبودن خودشان يا شخص ديگر پي ببرند.

منبع: شهروند