چاپ

چه خبر - در تربيت فرزند جنس و ذات مهم است يا آموزش و تربيت؟

بي ترديد شما نيز تاکنون به عباراتي از اين دست برخورده ايد ؛

بد ذات

بد جنس

ذات خراب

جنسش شيشه خرده دارد

اصل بد نيکو نگردد چون که بنيادش بد است

مفهوم اين ترکيبات و عبارات، نشان دهنده آن است که در باور عامه، اميد چنداني به تاثير تربيت بر سرشت و نهاد آدمي وجود ندارد و گمان مي رود، ذات وجودي هر آدمي، تعيين کننده نهايي رفتار و سرشت او خواهد بود. به نظر مي رسد، واژه جنس و ذات، بر همان مفهومي دلالت دارد که در علم پزشکي از آن با عنوان ژن ياد مي شود.

درباره تاثير متقابل ژن و تربيت و نقش هر يک در شکل گيري شخصيت رفتاري يک انسان، با دکتر ميترا حکيم شوشتري، فوق تخصص روان پزشکي کودکان گفت و گوي کوتاهي کرده ايم که از نظر مي گذرانيد:

- خانم دکتر حکيم‌شوشتري، مادري را مي شناسم که همه هم و غمش را مصروف تربيت درست پسرش کرده،‌ اما پسرش به محض رسيدن به نوجواني سراغ سيگار را گرفته است.در بررسي پيشينه خانوادگي وي در مي يابيم پدر، گرايش شديد به دود و دخانيات داشته است. يا مادري را مي شناسم که اهل ارتباطات اجتماعي است اما نتوانسته همين رويه را به فرزندش آموزش دهد، شايد به اين دليل که فرزندش شبيه پدر، درونگرا و کم سخن است.با توجه به چنين مصداق هايي بفرماييد:

در شکل گيري شخصيت، ژن تاثيرگذارتر است يا تربيت؟

بخش مهمي از بيماري هاي روان پزشکي با توارث ژنتيک ارتباط نزديک دارد.انسان نه تنها خصوصيات جسمي بلکه بسياري از خصوصيات رفتاري و هيجاني خود را به ارث مي برد و اين خصوصيات، تحت عنوان مزاج يا سرشت شناخته مي شود. محيط مي تواند نقش تعديل کننده يا تشديدکننده را در خصوصيات ارثي انسان داشته باشد. به بيان ديگر، کودکي با مشکلات سرشتي زياد در محيطي آرام و با والدين مقتدر مي تواند از مشکلات کمتري رنج ببرد تا کودکي فاقد آسيب پذيري ژنتيک که در محيطي متشنج و روابط بيمارگونه زندگي مي کند.

- آيا با ممارست براي تغيير الگوهاي رفتاري مي توان بر تاثير تربيت اضافه کرد و از تاثير ژن کاست؟

تلاش والدين براي داشتن استراتژي هاي تربيتي سالم و مثبت مي تواند موجب بهبود رفتاري کودکان شود و از ايجاد مشکلات رفتاري پيشگيري کند. آموزش فرزند پروري مي تواند موجب افزايش مهارت والدين در برخورد با کودک شود و رشد سالم تر کودک را امکان پذير سازد. ايجاد اين مهارت ها مي تواند، از آسيب پذيري کودک به اختلالات روان پزشکي بکاهد.

- دانسته هاي پزشکي در اين زمينه به چه نتيجه اي دست يافته اند؟

ارتباط ميان اختلالات روانپزشکي و شرايط تنش زاي خانوادگي ، امري مسجل و ثابت شده است، به طوري که عود حملات اختلال دوقطبي ، اختلال وسواس اجباري و اختلال اسکيزوفرنيا با شرايط پرتنش و منفي خانوادگي ارتباط مشخص دارد. خانواده هايي که روابط خصمانه و پر از انتقاد بين اعضاي آنها جاري است، با عود بيشتري از حملات روبه رو مي شوند.

- آيا براي تاثيرگذاري بيشتر تربيت بر فرزندان از زمان خاصي بايد شروع کرد؟

تاثير تربيت از پيش از تولد نيز بارز است. محيط سالمي که والدين در آن زندگي مي کنند،‌حتي قبل از تولد در ميزان استرس منتقل شده به کودک تاثير مي گذارد. امروزه برنقش مهارت هاي فرزندپروري در سلامت روابط کودک- والد تاکيد مي شود و نقش پيشگيرانه اين مهارت ها در مشکلات روان شناختي بعدي کودک محرز است.

- از زاويه نگاه يک پزشک، چه توصيه اي در اين زمينه داريد؟

اميدوارم روزي برسد که خانواده ها پيش از بارآوري به يادگيري مهارت هاي ارتباطي و فرزندپروري اقدام کنند تا بدرفتاري والدين با کودکان، در ايجاد يا تقويت مشکلات رفتاري کودکان نقشي نداشته باشد.

امروزه عصر انفجار اطلاعات است.والدين بايد اطلاعات درست و دقيقي در رابطه با مسائل کودکان داشته باشند و سعي کنند به منابع موثق در اين زمينه رجوع کنند.

منبع:mehrnews.com