براي درمان مسمومان با متانول يا الکل چوب، تجويز اتانول اساسي‌ترين راه درمان است. در اين روش با توجه به تداخلي که بين اتانول و متانول به وجود مي‌آيد از بروز اثرات سمي متانول ممانعت به عمل مي‌آيد.
مسموميـت با الکل؛ علايم و درمان
مسموميت با مشروبات الکلي تقلبي يکي از خطرناک‌ترين مسموميت‌هاست که گاهي منجر به مرگ مي‌شود. از آنجايي که در کشور ما فروش، توليد و مصرف مشروبات الکلي غيرقانوني است، امکان سودجويي و تقلب در توليد آن بسيار بالاست. گزارش دقيقي در مورد ميزان مصرف الکل در کشور در دسترس نيست اما افزايش آمار مسموميت و حتي مرگ به وسيله مشروبات الکلي حکايت از آن دارد که مشروبات الکلي غيراستاندارد و تقلبي سلامت جوانان را هدف گرفته است. چندي پيش در اصفهان 30 نفر دچار مسموميت با الکل شدند که از اين تعداد 5 نفر جان باختند. اين حوادث و گزارش‌هاي مشابه آن که در شهرهاي ديگر مانند هرمزگان نيز اتفاق افتاده آن‌قدر نگران‌کننده بود که اين مطلب را به اين مسأله اختصاص دهيم.
مشروبات الكلي از جمله فرآورده‌هايي هستند که تا به حال جان خيلي‌ها را گرفته‌اند. با توجه به ممنوع بودن توليد و فروش اين نوشيدني‌ها بسياري از افراد سودجو اقدام به توليد غيرقانوني و به قولي توليد زيرزميني اين مشروبات مي‌کنند که منجر به غيراستاندارد بودن و بعضي اوقات سمي بودن آنها مي‌شود. يکي از اين سموم خطرناک، الکل چوب يا متانول است.
دکتر فرزاد قشلاقي، رييس بخش مسمومان بيمارستان نور اصفهان درباره چگونگي توليد مشروبات الکلي غيراستاندارد اين‌طور مي‌گويد: «موادي که حاوي قند هستند مثل سيب، انگور، هندوانه و... طي فرآيندهايي از قبيل تخمير و تقطير، الکل توليد مي‌کنند. از مضرات اين مشروبات الکلي مفصل گفته شده است. اما اگر به جاي ميوه از چوب آن استفاده شود متانول يا الکل چوب توليد مي‌شود که خيلي خطرناک و کشنده است و عوارض بسيار بدي را به جاي مي‌گذارد.» او به تقلب‌هاي ديگري در مورد توليد الکل غيراستاندارد اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «بسياري از سازندگان زيرزميني اين مشروبات از افزودني‌هاي خطرناکي که فقط گيجي و خواب‌آلودگي به همراه دارند و حتي ممکن است آنها را تا حد مرگ پيش ببرد، استفاده مي‌کنند. ديازپام، هيستامين و به خصوص آمفتامين‌‌ها که ريسک بالايي دارند از جمله اين افزودني‌هاي تقلبي مشروبات است.» دكتر قشلاقي شايع‌ترين علت مسموميت با متانول در كشور را مصرف مشروبات الكلي مي‌داند و در مورد افرادي که با مشروبات الکلي مسموم شده‌اند، مي‌گويد: «هر چه سريع‌تر اين افراد را بايد به بيمارستان انتقال بدهند و موضوع را با مسوول بخش در ميان بگذارند تا از مقدار تلفات کاسته شود.»
دکتر محمد عبداللهي، متخصص سم‌شناسي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران مي‌گويد: «متانول به عنوان حلال در محلول‌هاي چاپ و تکثير، چسب‌ها، رنگ‌ها و جلادهنده‌ها، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بسياري از اين محصولات در منازل يافت مي‌شوند. متانول همچنين به‌طور وسيع به عنوان يک عامل ضديخ در محلول‌هاي شيشه‌‌شوي اتومبيل و نيز به‌عنوان سوخت چراغ الکلي به کار مي‌رود.» دکتر فرزاد قشلاقي، رييس بخش مسمومان بيمارستان نور اصفهان هشدار مي‌دهد: «رنگ، مزه و بوي اتانول از متانول به هيچ‌وجه قابل تشخيص نيست و فقط در روش‌هاي آزمايشگاهي مي‌توان آنها را از هم تفکيک کرد. بايد توجه داشت بطري‌هاي پلمپ به هيچ‌وجه ضامن عاري بودن الکل از متانول نيست.» رييس بخش مسمومان بيمارستان نور اصفهان آماري در مورد مسمومان با متانول مي‌دهد: «حدود 100 تا 150 مسموم ناشي از متانول در مرداد، مهر و آبان به اين بخش مراجعه کرده‌اند. 20 تا 25 مورد از آنها فوت کردند، تعدادي دچار عوارض چشمي شدند و تعداد قابل‌ملاحظه‌اي به علت اقدام به موقع بدون هيچ عارضه‌اي مرخص شدند.»
دکتر قدوسي، کارشناس دادگستري و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اصفهان از حادثه‌اي که براي يکي از هم‌وطنان در اثر مصرف الکل آلوده به متانول رخ داد، اين‌طور مي‌گويد: «فردي به نام مصطفي به علت عدم اطلاع کافي و ترس از اينکه امکان دارد در بيمارستان او را به جرم شراب‌خواري تحويل پليس دهند دير به بيمارستان مراجعه مي‌کند و همين امر باعث کوري وي مي‌شود.» هر فرد مشکوک به مصرف متانول را بايد سريعا به اورژانس منتقل کرد. دکتر قشلاقي با بيان اين مطلب به نکته جالبي در مورد درمان مسموميت با متانول اشاره مي‌کند: «براي درمان مسمومان با متانول، تجويز اتانول اساسي‌ترين راه درمان است. در اين روش با توجه به تداخلي که بين اتانول و متانول به وجود مي‌آيد از بروز اثرات سمي متانول ممانعت به عمل مي‌آيد. درواقع افرادي که اتانول و متانول را همزمان مصرف مي‌کنند خطر آسيب چشمي در آنها کاهش مي‌يابد. همچنين مصرف متانول به‌صورت دسته‌جمعي باعث مسموميت تمام افراد خواهد شد.» متانول مي‌تواند در چند نقطه از بدن اثر بگذارد. دکتر قشلاقي با بيان اين مطلب تشريح مي‌کند: «اين اثرات در دستگاه عصبي شامل گيجي، سردرد و تشنج (که از علايم شدت مسموميت در الکل‌هاي سمي است)، دوبيني، ترس از نور، تاري ديد و درنهايت کوري ايجاد مي‌کند. اثرات متانول در دستگاه گوارش مشابه اتانول بوده و با تهوع، استفراغ و درد شکمي همراه است.» اما در اين بين دکتر قدوسي به يک تفاوت بارز ديگر ميان مسموميت با اتانول و متانول اشاره مي‌کند: «هر گاه پس از 24 ساعت بعد از مصرف الکل متوجه علايمي از مسموميت شديد حتما به متانول شک کنيد و به اورژانس مراجعه کنيد.»
گردآوري : گروه سلامت سيمرغ
منبع : salamat.ir