تحريک مغناطيسي از روي جمجمه يک شيوه درماني غير تهاجمي براي افسردگي است که از مغناطيس براي تاثير بر بخشهايي از مغز که مربوط به خلق است، بهره ميگيرد.
درمان هاي غير دارويي جديد براي افسردگي
اخيرا دانشمندان شيوه هاي نويني براي کمک به افرادي که اغلب افسردگي ناتوان کننده اي دارند، کشف کرده اند که اميدها براي درمان افسردگي را افزايش داده است. شماري از مطالعات، فوايد بوتاکس، کتامين و گاهي اوقات درمانهاي غير منتظره افسردگي را پيشنهاد ميکنند.
هر سال در امريکا حدود 16 ميليون نفر با افسردگي شديد دست و پنجه نرم ميکنند. بسياري از اين افراد از داروهاي ضد افسردگي بهره ميگيرند اما يک سوم از آنها با وجود دارو از علائم افسردگي رنج ميبرند و از طرفي عوارض جانبي آن که ميتواند شامل کاهش وزن، تهوع و بي خوابي باشد، براي برخي بيماران دردسر ساز است. اين موارد باعث ميشود افراد مبتلا به افسردگي به دنبال جايگزين دارو باشند.
در اينجا نگاه دقيقتري به درمانهايي خواهيم داشت که ممکن است به درمان افسردگي در آينده نزديک کنند:
- کتامين: کتامين پيش از اين در برخي کلينيکها و برخي بخشهاي اورژانسي در برخي کشورها مورد استفاده بوده است. کتامين يک ماده بيهوشي است که اغلب در جراحي مورد استفاده قرار ميگيرد. نحوه مصرف آن به صورت درون رگي بوده و به سرعت اغلب ظرف چند ساعت علائم افسردگي را آرام ميکند. اگر چه فوايد آن موقتي است. مطالعه اي اخيرا نشان داد استفاده از آن در کاهش افکار خودکشي در افراد مبتلا به افسردگي شديد بسيار مفيد بوده است اما گران بوده و هنوز به عنوان درمان افسردگي آزمايشي بوده و ميتواند توهم و عوارض جانبي ديگر ايجاد کند. دکتر الن منويتز روانپزشکي که در زمينه افسردگي مقاوم به دارو در بيمارستان Lenox Hill نيويورک تخصص دارد، در اين باره ميگويد برخي افراد عوارض جانبي شديدي را تجربه ميکنند.
- اکسيد نيتروز يا گاز خنده آور: اين ماده داروي بيهوشي است که توسط دندانپزشکها مورد استفاده قرار ميگيرد. مطالعه کوچکي که در دسامبر گذشته منتشر شد گزارش کرد که اکسيد نيتروز علائم افسردگي را در عرض کمتر از 2.5 ساعت بهبود ميبخشد. اکسيد نيتروز بر خلاف کتامين عوارض جانبي معدودي دارد. فوايد آن از بيست و چهار ساعت تا يک هفته کامل در برخي افراد شرکت کننده در اين آزمايش طول کشيد. براي بي خطر بودن و کارايي اکسيد نيتروز در درمان افسردگي تحقيقات خيلي بيشتري لازم است اما منويتز ميگويد نتايج اميد بخش است. در افرادي که در بحران يا ميل به خودکشي قرار دارند، اکسيد نيتروز مانند کتامين موقتا علائم را رفع کرده و فرد را از عملکرد نامناسب بازميدارد تا زماني که درمانهاي ديگر تاثير خود را بگذارند.
- بوتاکس: بوتاکس به از بين بردن خطوط و چين و چروک شهرت دارد اما اخيرا اونا بوتولينيوم توکسينيا (onabotulinumtoxinA) به عنوان شيوه جديد درمان افسردگي شديد مورد توجه قرار گرفته است. تئوري آن ساده است: اگر نتوانيد اخم کنيد، نميتوانيد غمگين شويد. برخي تحقيقات اين نظريه را ثابت کرده اند. طبق تحقيقات منتشر شده، يک تزريق بوتاکس در عضله هاي اخم صورت، موجب کاهش طولاني مدت علائم افسردگي ميشود. مطالعه ديگري تاثيرات مشابه آن را در تزريقهاي بعدي در خطوط اخم اطراف ابرو نشان داد اما هنوز سوالات زيادي مطرح است. بوتاکس بسيار جالب بوده و کار داروهاي ضد افسردگي را تکميل ميکند اما واقعا چه اتفاقي مي افتد؟ آيا واقعا فيدبک ( بازخورد) مغز است که اگر نتوانيد اخم کنيد بيشتر احساس انعطاف پذيري خواهيد داشت؟ يا اين حاصل واکنش متفاوت افراد به آن است؟
- داروهاي ضد التهاب: چندين سال است که مشخص شده التهاب با افسردگي ارتباط دارد. يک مطالعه بازبيني اخير که در JAMA Psychiatry منتشر شد، اين ارتباط را تاييد ميکند. محققان دريافته اند که مسکنهايي مانند ايبوپروفن، سلکوکسيب و ناپروکسن علائم افسردگي را کاهش ميدهند. دسته ديگري از داروهاي ضد التهاب به نام مهار کننده هاي سيتوکين نيز فوايدي در اين زمينه نشان داده اند. مولفان اين بازبيني، يافته هاي خود را اثبات اين مفهوم خوانده اند به اين معني که نتايج آنها به قدري قدرتمند است که براي انجام تحقيقات بعدي دلگرم کننده است. مطالعه ديگري اخيرا گزارش کرد که اسيدهاي چرب امگا 3 خواص ضد التهابي دارند که به درمان افسردگي مربوط به هپاتيت ث مزمن کمک ميکند. برخي از داروهاي ضد افسردگي نيز ضد التهاب هستند و برخي افراد تصور ميکنند که شايد اين يک همزماني تصادفي باشد که بر سروتونين و نوراپي نفرين (مواد شيميايي در مغز) تاثير ميگذارد و تاثير واقعي آن خاصيت ضد التهابي است.
آينده نامشخص
درمانهايي که بالاتر به آن اشاره شد، تنها گزينه هاي تست شده نيستند. اسپري بيني که پپتيد پروتئين يا مولکولهاي کوچکي دارند، نيز نويد بخش بوده اند. روشي به نام تحريک مستقيم الکتريکي از روي جمجمه که از الکتريسيته استفاده ميکند تا فعاليت مغز را تغيير دهد نيز آزمايش شده است. مديتيشن با توجه و تعمق، مکمل نويد بخش ديگري براي درمان افسردگي است. ورزش نيز مشخص شده که به کاهش علائم کمک ميکند. تحريک مغناطيسي از روي جمجمه يک شيوه درماني غير تهاجمي است که از مغناطيس براي تاثير بر بخشهايي از مغز که مربوط به خلق است، بهره ميگيرد و امروزه مورد استفاده قرار ميگيرد.
محققان کارهاي زيادي بايد انجام دهند تا در نهايت اين درمانها وارد کلينيکها شود. بنابراين بسياري از داروها هنوز وارد بازار نشده اند، يا به اين دليل که طراحي آن به شيوه هايي که به کليه يا کبد آسيب نرسانند، سخت است يا اين که اصولي که تحت شرايط آن کار صورت ميگيرد، مشخص شده درست نيستند.
تهيه و ترجمه: گروه سلامت سيمرغ
اختصاصي سيمرغ