چه خبر - اهميت توليد داروهاي مبتني بر جنسيت زن و مرد
مردان و زنان تفاوت‌هاي بيولوژيکي متعددي دارند و بدن آن‌ها به برخي مواد شيميايي واکنش متفاوتي نشان مي‌دهد.بنابراين، علايم برخي از بيماري‌ها در زنان بيشتر از مردان است و بالعکس.اما به‌تازگي علم پزشکي به اين واکنش‌هاي متفاوت توجه کرده است. درگذشته، بيشتر تحقيقات دارويي روي داوطلب مرد انجام مي‌گرفت درنتيجه در چگونگي واکنش زنان به برخي از انواع داروها کمتر اظهار نظر مي شد .در اين مطلب به نقل از Readers Digest، بر اهميت توليد داروهاي مبتني بر جنسيت که تاثير مناسب روي هر دو جنس مي‌گذارد، تاکيد شده است.
تکامل پزشکي مبتني بر جنسيت:
براي سال ها ، تحقيقات پزشکي انجام شده تقريباً منحصر به مردان بوده است . در برخي از موارد دليل اين امر محافظت از زنان بود که طي تحقيق باردار مي‌شدند و در موارد ديگر نيز چرخه‌هاي قاعدگي مانع از شرکت آن ها در تحقيق مي شد؛ زيرا در پي تغييرات هورموني و شيميايي، ارزيابي صحيح نتايج امکان پذير نبود. اين امر در نهايت باعث شد به تاثيرگذاري دارو بر زنان در طول چرخه قاعدگي توجه نشود. حتي امروزه، براي دوسوم بيماري‌هايي که روي هر دو جنس تأثير مي‌گذارد، بين مردان مطالعه و بيشتر داروها روي مردان آزمايش مي شود.
پزشکي مبتني بر جنسيت در دهه 1970 مورد توجه قرار گرفت، اما فقط در دهه 90 بود که اين موضوع به‌طور گسترده‌اي مطرح شد. در مورد بيماري‌هاي زنان مانند سرطان سينه و پوکي استخوان، مردان به‌عنوان داوطلب انتخاب نمي‌شدند. درنتيجه تشخيص دادن اين نوع بيماري‌ها که در مردان نيز ظاهر مي‌شد متخصصان را با مشکل مواجه مي کرد در اين زمان، بالاخره علم پزشکي از اثرات داروهاي مختلف در زنان و مردان به‌طور کامل آگاه شد. نتايج بررسي که در سال 2001 انجام گرفت، نشان داد که 11 درصد از موارد بستري شدن زنان، به دليل تجويز کردن داروهاي نادرست بوده است.
چرا تأثير دارو بر مردان و زنان متفاوت است؟تفاوت فيزيک و آناتومي:
اگرچه ازنظر جسمي بيشتر زنان ضعيف تر از مردان هستند اما به همان اندازه دارو دريافت مي‌کنند! به بيان ديگر دوز بالاتري از دارو وارد بدن آن‌ها مي‌شود.
ميزان اسيديته معده:
عملکرد سيستم دستگاه گوارش در مردان و زنان متفاوت است؛ درنتيجه داروهاي خوراکي مي‌تواند تأثيري متفاوت روي هر جنسيت بگذارد.
در زنان، اسيديته معده از مردان پايين‌تر است و اين امر باعث تخليه کندتر مي‌شود. اين بدان معناست که مواد فعال در دارو براي مدت طولاني‌تر در معده جذب مي‌شود و روي زنان بيشتر از مردان تاثير مي‌گذارد.
بررسي داروها و اثرات متفاوت آن‌ها بر زنان و مردان:ضدافسردگي:
سروتونين نوعي داروي ضدافسردگي شناخته‌شده است، اما به‌طور طبيعي اين هورمون در بدن زنان نسبت به مردان بيشتر توليد مي شود. درنتيجه داروهاي ضد افسرد گي با پايه سروتونين روي زنان مؤثرتر است.
واليوم:
واليوم براي کاهش اضطراب استفاده مي‌شود و اغلب در دوز مساوي به هر دو جنسيت تجويز مي‌شود، اما بدن زنان نسبت به مردان سريع‌تر آن را پردازش مي‌کند و از اثر آن کاسته مي‌شود. علت اين است که بالا بودن سطح استروژن در زنان روي آنزيمي به نامA43، که واليوم را مي‌شکند تاثير مي گذارد. از آن جا که روند شکسته شدن واليوم در زنان سريع تر است، زنان نسبت به مردان نياز به دوز بالاتر واليوم دارند.
داروهاي بي‌خوابي با پايه زولپيدم:
بسياري از زنان داوطلب که زولپيدم براي خواب مصرف کردند، دچار عوارض جانبي مانند هراس شب، بيدار شدن، سردرد و ... شدند.در سال 2013 پس از مطالعه اين موضوع، FDA دستور داد دوز اين دارو براي زنان به نصف کاهش پيدا کند. زيرا بدن زنان اين دارو را کندتر پردازش مي کند.
داروهاي کاهنده کلسترول؛ استاتين:
اين نوع دارو که به‌طور معمول براي کاهش دادن کلسترول بالا و اقدام پيشگيرانه براي بيماري‌هاي قلبي عروقي استفاده مي‌شود، تنها براي مردان آزمايش‌شده است. مطالعات اخير نشان داده است که اين دارو خطر حمله قلبي را در مردان کاهش مي‌دهد اما در زنان تاثير آن به‌طور چشمگيري پايين‌تر است، حتي در مقايسه با مردان باسابقه بيماري قلبي.
آسپرين:
برخي از زنان به‌طور منظم از داروهاي ضدالتهاب غيراستروئيدي NSAID براي پيش‌گيري از بيماري‌هاي قلبي عروقي، استفاده مي‌کنند درحالي‌که تمامي اين داروها بين مردان مورد آزمايش قرارگرفته است. در واقع آسپرين از سيستم قلبي عروقي زنان همانند مردان حمايت نمي‌کند و بيشتر پزشکان دوز خيلي بالاتري را به بيماران زن تجويز مي‌کنند. با اين حال نتايج بررسي هاي اخير نشان داده است که آسپرين از زنان در برابر سکته محافظت مي‌کند.
بي‌حسي:
اگرچه موارد کمي از هوشياري بيماران هنگام عمل، گزارش شده است اما تعداد زناني که اين تجربه را داشته اند سه برابر بيشتر از مردان است. پژوهشگران متوجه شده‌اند که هر دو جنس واکنش متفاوت به داروي بيهوشي نشان مي‌دهند آن‌هم به علت توزيع چربي در بدن که بين مردان و زنان متفاوت است. به همين دليل داروي بيهوشي که قابل‌حل در چربي است، در مردان مؤثرتر است، درحالي‌که داروي بيهوشي محلول در آب براي زنان مؤثرتر است.
مسکن:
درد و آستانه درد بين مردان و زنان متفاوت است و بررسي‌هاي کمي درباره تاثير گذاري مسکن ها روي هر جنسيت انجام شده است. اين جاي نگراني دارد زيرا اين موضوع به طور مستقيم با تاثير گذاري دارو و خطر اعتياد ارتباط دارد. بررسي ها نشان داده است که با توجه به تفاوت روند سوخت و ساز در بدن مرد و زن، مسکن‌ها روي زنان تاثير بيشتري مي‌گذارد. درنتيجه زنان نسبت به مردان نياز به دوز کمتر، تقريباً 30-40 درصد دارند. مردان نيز واکنش بهتري به داروهاي NSAID نشان مي‌دهند.
داروهاي صرع:
تغييرات هورموني که زنان در دوران قاعدگي تجربه مي‌کنند تاثير چشمگيري روي تاثيرگذاري داروها دارد. براي مثال، ممکن است پروژسترون سيستم پاک‌سازي را تسريع کند. در برخي از زناني که به صرع مبتلا هستند، اين هورمون مي‌تواند قبل از قاعدگي به حملات صرع منجر شود. بعضي از زنان رابطه ميان افزايش تعداد حملات و چرخه قاعدگي‌شان را تشخيص نمي‌دهند و حتي بسياري از پزشکان در خصوص اين موضوع از بيمار سؤال نمي‌کنند. درنتيجه، مهم‌ترين چيز اين است که از هر نوع دارويي که مصرف مي‌کنيد آگاهي کافي به دست بياوريد. بدون مشورت با پزشک نيز هيچ دارويي مصرف نکنيد
منبع:روزنامه خراسان