اگر عفونت دندان کودک زود درمان نشود و به صورت مزمن درآيد، به صورت چرک از مخاط اطراف دندان خراب خارج مي شود که باعث التهاب و زخم خواهد شد.
زخم دهان کودکان معمولا ناشي از ضايعاتي است که 4 مورد از آنها بيماري محسوب نمي شوند و 5 مورد بيماري محسوب مي شوند. گاهي در دهان کودکان زخم هايي پديد مي آيند که براي مادرها نگراني ايجاد مي کند. زخم هاي دهاني کودکان ممکن است به دليل ضربه يا وجود بيماري به وجود آيند. البته اين زخم ها برخلاف زخم هاي داخل دهان بزرگسالان کمتر جدي هستند ولي به بررسي نياز دارند. ضايعات داخل دهان کودکان به دو دسته تقسيم مي شوند؛ ضايعاتي که بيماري نيستند و ضايعاتي که بيماري محسوب مي شوند.
4 ضايعه اي که بيماري محسوب نمي شوند
1- کيست هاي رويشي: وقتي دندان در حال رويش است، معمولا حالت خون مردگي در سطح لثه اتفاق مي افتد که به آن کيست رويشي مي گويند. کيست هاي رويشي بيماري نيستند، عوارض خاصي ندارند و فقط ممکن است خونريزي کمي ايجاد کنند. کيست هاي رويشي در دندان هاي خلفي (عقبي) مانند دندان هاي آسيا رخ مي دهد.
2- خراش زبان کودک: وقتي دندان هاي قسمت جلويي فک پايين از لثه خارج مي شود، ممکن است تيزي دندان باعث ايجاد خراش و زخم هايي زير زبان شود. چنين زخم هايي طبيعي هستند و خودبخود هم برطرف مي شوند.
3- آسيب به بافت نرم: کودکان در حال جنب و جوش هستند و احتمال ضربه خوردن به دهانشان وجود دارد. ضربه هم گاهي باعث صدمه ديدن بافت مخاط نرم دهان کودک مي شود.
4- برخي از درمان هاي دندانپزشکي: در اثر انجام اعمال دندان پزشکي و بي حس کردن بخشي از دهان هم ممکن است آسيب در دهان کودک ايجاد شود. تزريق ماده بي حسي باعث مي شود کودک ناخواسته بخشي از مخاط دهان بي حس شده را بجود. زخم هايي که در اثر جويدن به جود مي آيند، بدشکل هستند و معمولا تا 2 هفته باعث آزاد کودک مي شوند.
5 ضايعه اي که بيماري محسوب مي شوند
1- التهاب لثه: بيماري ژنژيويت يا التهاب لثه، به دليل رعايت نکردن بهداشت دهان و دندان در کودک اتفاق مي افتد. ژنژيويت باعث خونريزي لثه مي شود. آموزش کودکان براي مسواک زدن و استفاده از نخ دندان جلوي بروز اين بيماري را مي گيرد. البته کمبود شديد ويتامين C که کمتر در کودکان کشور ما ديده مي شود هم باعث ژنژيويت مي شود، اما در اين کودکان خونريزي بدول دليل از لثه وجود دارد.
2- عفونت هاي دندان: اگر عفونت دندان کودک زود درمان نشود و به صورت مزمن درآيد، به صورت چرک از مخاط اطراف دندان خراب خارج مي شود که باعث التهاب و زخم خواهد شد. همچنين زخم باعث ايجاد فيستول (حفره)، کيست و آبسه در دهان مي شود. کيست يا فيستول با درمان دندان خراب برطرف مي شود.
3- عفونت هاي ويروسي: عفونت هاي ويروسي نيز ممکن است باعث زخم در دهان کودکان شود. ويروس هرپس يا تبخال علاوه بر اينکه روي لب ها به طور شايع ديده مي شود، داخل دهان نيز ايجاد مي شوند. زخم ها به داروي خاصي نياز ندارند و در طول يک يا دو هفته از بين مي روند ولي به مراقبت نياز دارند چون اگر از عفونت ويروسي ايجاد شده به خوبي مراقبت نشود، ممکن است به عفونت باکتريايي تبديل شود.
4- عفونت هاي قارچي: عفونت شايع قارچي در دهان کودکان از نوع کانديديا آلبيکانس است. کانديديا ممکن است در همان دوران نوزادي و هنگام خروج کودک از کانال زايماني به وجود آيد (برفک داخل دهان نوزاد ظرف مدت 7 تا 10 روز برطرف مي شود) خشکي دهان کودک نيز باعث رشد عفونت قارچي کانديديا در دهان و ايجاد برفک داخل دهان کودک مي شود.
برفک به شکل ضايعات سفيد پنيري شکل داخل دهان است که به راحتي هم کنده نمي شود. همچنين استرس، کاهش قواي سيستم ايمني بدن، آلرژي هاي فصلي و سوءتغذيه نيز عوامل مهمي هستند که باعث خشکي دهان مي شوند و محيط دهان را براي رشد و تکثير قارچ ها مناسب مي کنند.
5- جويدن لب و مخاط دهان: جويدن لب و مخاط دهان (گونه) بيشتر در کودکاني که استرس دارند، دچار براکسيسم (دندان قروچه) هستند يا دندان هاي نامرتبي دارند، ديده مي شود. جويدن مخاط هم با عث خونريزي و ايجاد زخم مي شود.
به کودکاني که دهانشان برفک زده، شيريني ندهيد
برفک دهان در کودکان کمتر از 1 سال شايع است. نوزادان حين عبور از کانال زايماني به برفک مبتلا مي شوند ولي برفک بعد از نوزادي نيز ديده مي شود. عامل اين بيماري، نوع قارچي به نام کانديدياست که باعث مي شود کودک نتواند راحت شير يا غذا بخورد. برفک دهان کودک معمولا خود به خود بهبود مي يابد ولي براي بهبود سريع، خوراکي ضد قارچ مانند «نيستاتين» تجويز مي شود. مادران بايد دقت کنند تا به کودک خوراکي هاي شيرين ندهند چون شريني زمينه را براي رشد قارچ در دهان مهيا مي کند. همچنين شيشه شير کودک را نيز بايد به دقت شست. يکي از راه ها براي ضدعفوني کردن شيشه شير، 20 دقيقه جوشاندن شيشه در آب است. البته نوک پستان مادر نيز بايد تميز باشد چون هنگام شيردادن نوک پستان نيز به قارچ آلوده مي شود. بنابراين بهتر است نوک پستان با محلول هاي ضدقارچ تميز شود.
دکتر غلامحسين رمضاني، متخصص دندان پزشکي اطفال، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي آزاد اسلامي
منبع : هفته نامه سلامت