چه خبر - آيا راهي براي تشخيص سبزيجات و يا صيفي جات آلوده وجود دارد؟
چند سالي است که مساله آبياري مزارع سبزي‌ها با آب فاضلاب در جنوب تهران به‌طور علني بيان شده و از زبان مسوولان وزارت بهداشت نيز اين موضوع بارها شنيده شد، مبني بر اينکه بيش از 60 هکتار از زمين‌هاي کشاورزي در جنوب تهران با آب فاضلاب آبياري مي‌شوند. هرچند اقداماتي براي خروج فاضلاب از سيستم آبياري مزارع انجام شد ولي هنوز بخشي از مزارع اين مناطق با آب فاضلاب آبياري مي‌شود و علاوه بر جنوب تهران، برخي از شهرهاي اطراف تهران نيز اين مشکل را دارند.
رئيس کميسيون سلامت و محيط‌زيست شوراي شهر تهران با بازديد از منطقه 19 و 20 شهرداري تهران باز هم موضوع آبياري سبزي‌هاي جنوب تهران با آب فاضلاب تصفيه‌نشده را مطرح کرد و نسبت به مشکلات متعددي که مي‌تواند براي مصرف‌کنندگان ايجاد شود، هشدار داد. دکتر حافظي پس از بازديد از منطقه20 گفت: حجم فاضلاب وارداتي به تصفيه‌خانه بيش از ظرفيت است و به همين دلايل بخشي از فاضلاب بدون تصفيه وارد محيط زيست مي‌شود. از طرف ديگر، بخشي از فاضلاب تهران به کانال عماد‌آور سرازير مي‌شود که از اين فاضلاب براي آبياري مزارع اطراف استفاده مي‌شود. به همين علت سبزي‌هايي که در اين مزارع کشت مي‌شوند آلوده هستند و بايد وزارت بهداشت، جهاد کشاورزي و سازمان حفاظت محيط‌زيست با حساسيت بيشتري به اين مساله بپردازند.
البته بعد از اظهارات دکتر حافظي، فرماندار تهران پاسخ داد که 2 سال است براي آبياري مزارع جنوب تهران از آب فاضلاب استفاده نمي‌شود، به‌گونه‌اي که بيش از 2 سال پيش 60 هکتار زمين با آب فاضلاب آبياري مي‌شد و طي 2 سال گذشته اين ميزان به 10 هکتار کاهش يافته است. عيسي فرهادي براي اثبات حرف‌هايش توضيح داده بود در 10 هکتار باقيمانده نيز مقرر شده به جاي کشت سبزي‌ها، شبدر و يونجه بکارند تا مشکلي براي سلامت انسان ايجاد نشود. البته فرماندار تهران اين را هم گفته بود که ممکن است در شهرستان‌هاي واقع در جنوب شهر تهران آبياري مزارع با آب فاضلاب همچنان وجود داشته باشد ولي بي‌ترديد در شهر تهران آبياري مزارع با آب فاضلاب وجود ندارد.
اين کش‌وقوس‌ها در حالي مطرح مي‌شود که در فصل تابستان معمولا احتمال شيوع بيماري‌هاي گوارشي مانند وبا بيشتر است و هنوز آبياري مزارع سبزي در جنوب تهران چه کم و چه زياد وجود دارد و مردم نيز سبزي و صيفي مصرف مي‌کنند و در معرض بيماري‌هاي فراواني قرار دارند که مي‌تواند از اين سبزي و صيفي‌‌هاي آلوده منتقل شود. از اين‌رو، سراغ دکتر عباس يداللهي متخصص بيوتکنولوژي، رئيس مرکز رشد فناوري کشاورزي پارک علم‌و‌فناوري و عضو هيئت‌علمي دانشگاه تربيت مدرس رفتيم تا از ايشان درباره آلودگي سبزي‌ها بپرسيم.
وقتي مزارع سبزي‌ها با آب فاضلاب آبياري مي‌شود، چه اتفاقي براي سبزي‌ها مي‌افتد؟
زماني که سبزي‌ها با آب فاضلاب يا آب‌هايي که تصفيه‌شان در راستاي کاهش املاح بوده، آبياري مي‌شوند، با ته‌نشين شدن املاح، آب بدون تصفيه به سمت مزارع هدايت مي‌شود. با اين سيستم آبياري گياه توليدشده از چند جهت مي‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را به خطر بيندازد:
اول اينکه، محتواي نيترات در اين آب‌ها زياد است و آب ازت بالايي دارد که باعث تجمع نيترات در گياهان مي‌شود. همان‌طور که مي‌دانيد تجمع نيترات خاصيت سرطان‌زايي دارد.
دومين مشکل اين است که، سرب و کادميوم در بيشتر فاضلاب‌ها وجود دارد و به راحتي جذب گياهان مي‌شود که باز هم اين مواد براي بدن مضر هستند.
سومين مساله که حادتر از بقيه است، وجود ميکروارگانيسم‌هاي بيماري‌زا مثل وبا در آب فاضلاب است که بسيار خطرناک است. در حقيقت، تخم انگل‌ها به‌طور سطحي در گياهان باقي مي‌مانند ولي ميکروب وبا به راحتي و با شستشوي چندباره از بين نمي‌رود.
جذب آلودگي‌هاي ناشي از آب در کدام سبزي‌ها بيشتر است؟
سبزي‌هاي ريشه‌اي مانند تربچه و شلغم بيشتر در معرض خاک هستند بنابراين تجمع آلودگي مانند نيترات در آنها بيشتر است. در سبزي‌هاي ميوه‌اي گوجه‌فرنگي بيشتر مي‌تواند آلودگي را جذب کند ولي فلفل دلمه‌اي که به‌عنوان سلطان سبزي‌ها شناخته مي‌شود، گياه مقاومي است بنابراين کمتر سمپاشي مي‌شود و جذب آلودگي نيز در آن کمتر است. از ميان سبزي‌هاي برگي، کاهو بيشترين آلودگي به نيترات را دارد. علاوه بر اين تخم انگل زيادي نيز جذب آن مي‌شود.
در کشورهاي ديگر چه سيستم آبياري وجود دارد که سبزي‌هايشان سالم‌تر است؟
در کشورهاي ديگر سبزيکاري استاندارد مشخصي دارد و عناصر موجود در گياهان حساب‌شده است. در بسياري از کشورها از کشت هيدروپتيک (کشت بدون خاک) استفاده مي‌شود، به‌گونه‌اي که در شرايط گلخانه‌اي که همه‌چيز تحت کنترل است، گياه را پرورش مي‌دهند و مزه و کيفيت خوبي نيز خواهد داشت. علاوه بر اين، اگر از آب فاضلاب نيز در آبياري استفاده شود، آب فاضلاب تصفيه مي‌شود ولي در کشور ما اين‌گونه نيست.
به گفته فرماندار تهران، در حال حاضر همه مزارع تهران با فاضلاب آبياري نمي‌شوند. آيا محصولي که از اين طريق آبياري شده براي مردم قابل‌تشخيص است تا آن را نخرند؟
نه، اصلا براي مردم قابل‌تشخيص نيست که چه سبزي و ميوه‌اي با آب سالم آبياري شده و چه محصولي بيماري‌زاست. همچنين نمي‌توان به مردم توصيه کرد سبزي هم نخورند ولي شايد بهترين توصيه در اين شرايط اين باشد که مردم به سمت باغباني خانگي پيش بروند به صورتي که نشاهاي آماده سبزي‌ها را تهيه کنند و با خاک ضدعفوني شده، گلدان سبزي‌هايي که دوست دارند را بکارند. اين کار خيلي ساده و ايمن‌تر است. آنها مي‌توانند در اينترنت جستجو کنند و مراکزي که نشا آماده دارند را بيابند و کاهو، کلم و حتي شاهي و... را در گلدان بکارند و استفاده کنند.
آيا پختن سبزي‌ها يا ضدعفوني کردن آنها مي‌تواند آلودگي‌هاي آنها را کم کند؟
ميکروب وبا با ضدعفوني کردن از بين نمي‌رود ولي پختن سبزي‌ها خيلي از عوامل بيماري‌زا را از بين مي‌برد. آلودگي نيترات، فلزات سنگين و باقيمانده سموم هم از طريق پختن از بين نمي‌رود، بنابراين توصيه ما اين است که مردم بيشتر سبزي‌هاي ميوه‌اي و برگي بخورند و سبزي‌هاي ريشه‌اي مثل تربچه را کمتر مصرف کنند.
سبزي‌ها را تازه و روزانه مصرف کنند، زيرا مقدار ويتامينC و آنتي‌اکسيدان‌هاي موجود در سبزي هرچه بيشتر بماند، کمتر مي‌شود و ميزان آلايندگي سبزي بالاتر مي‌رود. در مورد کاهو به‌دليل تجمع نيترات و تخم انگل‌ها حتما برگ سبز بيروني را جدا و بعد مصرف کنند و ساقه وسط کاهو را اصلا نخورند و برگ‌هاي سالم‌تر و شاداب‌تر را مصرف کنند. در مجموع سبزي‌هاي دراز، پير، ساقه شکسته و زخمي را اصلا نخريد و به سمت باغباني خانگي پيش برويد.
منبع:salamat.ir
http://www.CheKhabar.ir/News/35729/اين سبزيجات و صيفي جات را حتي المقدور استفاده نکنيد