چه خبر - هفته نامه عصر ارتباط - مريم آريايي: پاول دوروف جوان 31 ساله روسي تبار که روزي با خلق محبوب ترين شبکه اجتماعي کشورش به نام VKontakte در اينترنت روسيه انقلابي به پا کرد؛ حالا با «تلگرام» آن چنان ايرانيان را آلوده خود کرده که گويي زندگي پيش از تلگرام را ديگر به خاطر نمي آورند.

آخرين آماري که اين روزها در خبرها اشاره بسياري به آن شده فعاليت 45 ميليون ايراني در تلگرام است و البته شواهد حاکي از آن است که حالا بخش عمده بستر ارتباطي ما در اختيار اين کوچ نشين بين المللي است که جرقه اوليه خلق تلگرام در ذهن او زده شد که به شدت تحت نظر مقامات روسيه بود و متوجه شد تمامي ارتباطات او تحت نظر است و ثبت مي شود.



ايده اي که به شدت در ايران خريدار داشت

ايده او حتي اگر در هر جاي دنيا خريداري نداشته باشد در ايران به شدت پرطرفدار است و جامعه ايراني که حالا پيام رسان هاي موبايلي را به عنوان عمده ترين کانال ارتباطي خود برگزيده است، بعد از عبور از وايبر و واتس اپ آنچنان به تلگرام روي آورده که به کنايه از آن به عنوان بزرگ ترين کوچ دسته جمعي تاريخ ياد کردند. اين موضوع تا آنجا پيش رفت که وزير ارتباطات هم اين تشبيه طنز را يادآوري کرد و گفت: «بزرگ ترين مهاجرات تاريخ را ايرانيان رقم زدند که در عرض 24 ساعت، چندين ميليون ايراني از شبکه وايبر به شبکه تلگرام مهاجرت کردند!»

حالا تقريبا نيمي از آمار کل کاربران تلگرام در دنيا متعلق به ما ايراني ها است در حالي که اين تناسب در هيج جاي دنيا در رقابت تلگرام با ديگر پيام رسان ها وجود ندارد و مثلا تعداد صدميليوني کاربران تلگرام، يک دهم اپليکيشن واتس اپ است که بيش از يک ميليارد کاربر دارد.

الگويي که نبايد ساده از آن گذشت

در اين ميان رفتار افراطي ما در انتخاب اين پيام رسان موبايلي و الگويي که براساس آن تلگرام به عنوان يک دغدغه اصلي در جامعه مطرح شده و البته شيوه کار و فعاليت خالقان آن موضوعي است که نبايد ساده از کنار آن گذشت چرا که در کنار هشدارها و انذارهايي که درباره شيوه استفاده از آن و توجه به ابعاد تاثيرگذاري آن از جنبه هاي جامعه شناسانه داده مي شود بايد ديد جامعه ايراني بعد از تلگرام چه مزيت هايي نصيبش شده است.

رقباي ضعيف داخلي

نخستين نکته اينکه همزمان با رشد خزنده پيام رسان هاي موبايلي شاهد معرفي چند پيام رسان داخلي جايگزين هم بوديم که هرگز نتوانستند در ميدان رقابت با تلگرام حرفي بزنند و افرادي هم که به هر دليلي نمونه ايراني اين پيام رسان ها را جايگزين تلگرام و واتس اپ کرده بودند در وهله اول با ضعف سرورها رو به رو شدند که قابليت هاي متنوع و وسوسه انگيز اين پيام رسان ها را بي فايده مي گذاشت.



آنچنان که وزير ارتباطات اذعان کرده بود: شبکه پيام رسان بيسفون تا زماني که زير يک ميليون کاربر داشت، ديتا و صوت آن براي مکالمه به کار مي آمد، اما زماني که تعداد کاربران آن افزايش يافت، مشکلات فني به آن اضافه شد. اين در حالي است تلگرام برخلاف بقيه نرم افزارهاي پيام رسان به جاي استفاده از يک مرکز قدرتمند، از شبکه گسترده سرورها در چند حوزه مختلف استفاده مي کند و سرعت بالاي انتقال اطلاعات در آن تجربه اي است که براي ما جزو نخستين ها به شمار مي رود.

الگويي براي کارآفريني

گرچه بيش از هر چيز جريان آزاد اطلاعات در تلگرام خودنمايي مي کند و وسوسه پيوستن به آن را در کاربران ايراني تحريک کرده اما الگوي کارآفريني نکته ديگري است که بايد به آن توجه داشت. دوروف مي گويد: «من خودم را يک کارآفرين بخش فناوري مي دانم نه سياستمدار يا فيلسوف. من از اين که ببينم ارزش هاي طرفدار آزادي گسترش مي يابد، خوشحال مي شوم اما اين ماموريت من نيست».

اختلال در تلگرام، اين روزها ذهن بسياري را درگير خود کرده گرچه پاسخ به اين سوال که آيا خاموشي تلگرام تاثير جدي در فضاي کسب کار دارد قطعا منفي است اما يکي از کارهاي بزرگ و کوچک و بازاريابي در فضايي با هزينه و امکانات برابر است.

بازاريابي کسب و کارهاي خانگي در اين ميان رونق گرفت و فضايي رايگان و متنوع و در عين حال پرمخاطب بسته به ميزان خلاقيت افراد در اختيار اين نوع کسب و کارها قرار گرفت تا خود را عرضه کنند. فضايي که پيش از آن در اينستاگرام کمابيش تجربه شده بود و حالا در تلگرام رونق بيشتري مي گرفت.

شگفتي هايي که در آمار آفريديم

آمارهاي رسمي سرور مرکزي تلگرام نشان مي دهد براساس تعداد مراجعات به سرورهاي تلگرام، بيش از 45.8 درصد از ترافيک کاربران تلگرام، روي سرور اصلي تلگرام، ايراني اند. از طرف ديگر آمارهاي سرور telegram.me که مربوط به ترافيک کانال هاي تلگرام است و از ژوئن سال گذشته فعال شده است، نشان مي دهد که کاربران ايراني 81 درصد از ترافيک کانال ها را در اختيار دارند.



حالا به اين آمار شيوه برخورد با پديده تلگرام در ميان کاربران اين پيام رسان و رسانه ها را بايد اضافه کرد؛ واکنشي که فارغ از گرايش سياسي رسانه اغلب به هم شبيه است و وجود کوچک ترين اختلال کافي است تا توجه و پيگيري آنها را به شدت به خود معطوف کند. چنان که در هفته پاياني فروردين ماه اختلال گاه و بيگاه اين پيام رسان موجي از اخبار و پيگيري و تحليل را به دنبال داشت.

اما فارغ از دلايل منفي که درخصوص رتبه نخست تلگرام در شکل گيري جرايم مجازي در کشور، اتلاف وقت کاربران، انتشار گسترده اخبار دروغ و شايعات، دور شدن اعضاي خانواده ها از يکديگر با عامل برخي طلاق ها و... که برخي از آنها محل ابهام و پرسش است، به راست تلگرام چه فوايدي براي ايراني ها داشته و دارد؟

مزيت هايي که بايد ديده شوند

براي تلگرام هم مانند تمام مظاهر تکنولوژي از عنوان تيغ دولبه استفاده شده است؛ نوعي از شتابزدگي در پناه بردن به آن در کنار موجي از نگراني ها که هر کدام در جاي خود جاي تامل دارد. اما براي اين پيام رسان مزايا و جنبه هاي مثبتي هم ديده شده است؛ علاوه بر انقلاب ارتباطي و امکان و برابر تبليغ و بازاريابي، از جنبه هاي فرهنگ و جامعه شناسي هم مزيت هاي نسبي اين فراگيري مغفول نمانده و کارشناسان و فعالان اين حوزه به آن اذعان کرده اند. در اين ميان دکتر نعمت الله فاضلي، جامعه شناس معتقد است مردم ايران اکنون با تلگرام فرصتي پيدا کرده اند که گپ و گفت هاي خود را مکتوب و مستند کنند و تاريخ و سنت خود را به چالش بکشند و بلکه بازتوليد کنند.

تحول در الگوي ارتباطي و همگاني شدن کاربرد سواد در جامعه، تجربه شکل جديدي از انسجام و با هم بودن اجتماعي که هيچ قدرتي به آن مرکزيت نمي دهد، انباشت سرمايه هاي اجتماعي و امکان تبديل و انتقال سرمايه ها به همديگر، بازانديشي اخلاقي، اجتماعي و فرهنگي در جامعه، جهاني شدن جامعه و الگوي ارتباطي، بازتوليد گذشته در چارچوب زمان حال و آينده و بازتوليد تجدد ايراني از ديگر کارکردهاي مثبتي است که اين استاد مردم شناسي براي فراگير شدن تلگرام قائل است و از آن به عنوان تلگرامي شدن فرهنگ ياد مي کند.



فاضلي بر همين اساس تاکيد دارد که تلگرام و شبکه هاي موبايلي ضرورت اجتناب ناپذير جامعه امروز جهاني است و هيچ راهي براي مبارزه به معناي انکار آن وجود ندارد. مديريت آن نيز بايد در يک چارچوب ديگر غير از انکار يا قطع کردن و يا چيزهايي از اين قبيل باشد.

ورود شتابزده

در اين ميان نکته اي که جامعه شناسان آن را انکار نمي کنند ورود شتابزده و غيرمعمول ايراني ها به اين پيام رسان است. دکتر محمدسعيد ذکايي، جامعه شناس و عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي مي گويد: گرايش به چنين شبکه هايي، يک فرايند جهاني است و اتفاقي است که در کشورهاي ديگر آسيايي اروپايي هم رخ داده است.

اين روند، يک بخشي از جهاني شدن است و تکنولوژي جاذبه هاي خودش را دارد که نمي توان آن را انکار کرد. اين جذابيت و کارايي امروزه هم جوانان و هم کودکان و ميانسالان را به خود مشغول کرده است. بنابراين در حال صحبت از يک فرهنگ جهاني رسانه و شبکه هاي اجتماعي هستيم که فضاي مثبت و منفي را ايجاد کرده است.

به نظر مي رسد نگران کننده اين است که ايراني ها شتاب زيادي در استفاده از اينگونه تکنولوژي ها نشان داده اند و در مواردي ديده مي شود نوع استفاده از اين فضاها را به مردم آموزش نداده ايم. حالا اين شتابزدگي در تمامي کنش ها و واکنش هاي ما نسبت به اين پديده خاص ارتباطي هم مشهود است. تا آنجا که هر گونه اختلال و کندي در اين پيام رسان را با هيجان پيگيري کنيم بي آنکه يک لحظه با خود فکر کنيم چرا و آيا نبود چنين ابزاري واقعا زندگي ما را مختل مي کند؟

آيا توقف اين پيام رسان زيان هاي اقتصادي و اجتماعي گسترده براي کشور ايجاد مي کند و آيا وقت آن نرسيده اصولا اين پيام رسان و تاثيرات مثبتش در زندگي مان را مورد پرسش هاي جدي قرار دهيم؟ آيا به طور خاص در حوزه ICT موضوعي مهم تر از تلگرام نيست که واکنش سريع رسانه ها و پاسخگويي بي معطلي مسوولان را در پي داشته باشد؟ بايد ديد با نگاهي به مزيت هاي نسبي اين پديده ارتباطي آيا مي توانيم الگوي اين فراگيري را کشف و تکرار کنيم.

http://www.CheKhabar.ir/News/27254/ايراني ها، تلگرام بازترين مردم دنيا!