چه خبر - دو هفته نامه موفقيت - مريم اردکاني: وقتي شغلتان به نحوه مکالمه تان با ديگران متکي باشد، درس هاي زيادي در مورد گفت و گو با ديگران مي آموزيد. واقعيت اين است که اکثر ما تبحر چنداني در گفت و گو نداريم. «سلست هدلي» چندين دهه به عنوان گوينده راديو فعاليت کرده است و با عناصر تشکيل دهنده يک گفت و گوي خوب کاملا آشناست؛ صداقت، ايجاز، شفافيت و گوش دادن کافي. هدلي، در اين سخنراني روشنگرانه ما را با 10 قانون گفت و گوي موثر آشنا مي کند.
گفت و گو يا مشاجره؟
مي خواهم سوالي را مطرح کنم. در صورتي که پاسختان مثبت است، دست هايتان را بالا ببريد. چند نفر از شما تا به حال شخصي را، به دليل آنکه درباره سياست، مذهب، نحوه نگهداري از فرزندان يا غذا اظهارنظري توهين آميز کرده است، از فهرست دوستان خود در فيس بوک حذف کرده ايد؟
چند نفر از شما تنها به دليل آنکه نمي خواهيد با کسي صحبت کنيد، از او دوري مي کنيد؟
سال ها پيش از اين، مي توانستيم تنها با تکيه بر توصيه هنري هيگينز مکالمه اي خوب داشته باشيم. توصيه هيگينز چيزي نبود که جز محدودکردن گفت و گو به احوالپرسي و اظهارنظر درباره وضعيت آب و هوا. اما امروز سوژه هاي گفت و گو آن چنان متنوع شده اند که اين دو موضوع ديگر جالب به نظر نمي رسند.
در جهان ما، هر گفت و گويي پتانسيل تبديل شدن به يک مشاجره را دارد. در اين جهان، سياستمداران نمي توانند با يکديگر گفت و گو کنند و حتي درباره پيش پاافتاده ترين مسائل، منازعه هايي پرشور درمي گيرد. اين وضعيت به هيچ وجه طبيعي نيست. مرکز پژوهشي «پو» ده هزار بزرگ سال را در آمريکا مورد بررسي قرار داده و به اين نتيجه رسيده که انسان هرگز تا اين حد قطبي و چنددسته نبوده است. اکنون، انسان ها کمتر اهل سازش و مصالحه هستند و اين بدان معناست که عادت نداريم به يکديگر گوش بدهيم.
تصميمات مان درباره انتخاب محل زندگي، همسر و دوستانمان برمبناي آنچه که پيش از اين به آن باور داشته ايم، شکل مي گيرند؛ پس انسان ها به يکديگر گوش نمي دهند. گفت و گو مستلزم برقراري تعادل بين گفتن و شنيدن است؛ تعادلي که مدت هاست از دست رفته است.
فناوري يکي از دلايل بروز اين شرايط است. تلفن هاي همراه هوشمندي که يا در دستانتان هستند يا چنان نزديک به شما قرار گرفته اند که در کسري از ثانيه به آن دسترسي خواهيد داشت نيز بخشي از اين فناوري هستند. فرزندانمان روزانه ساعت ها را پشت صفحه هاي نمايش به مواجه با يکديگر و ايده هاي مختلف اختصاص مي دهند و به ندرت فرصتي براي تقويت مهارت هاي ارتباطي بين فردي به دست مي آورند. همه با بايد يک سوال را که شايد خنده دار هم به نظر برسد از خودمان بپرسيم: «آيا به نظر شما در قرن بيست و يکم ميلادي، مهارتي مهم تر از حفظ مکالمه اي منسجم و مطمئن وجود دارد؟»
10 نکته و يک مفهوم مشترک
شغل من صحبت کردن با ديگران است؛ با برندگان جايزه نوبل، راننده هاي کاميون، ميلياردرها، مربيان مهدکودک، دولتمردان و لوله کش ها. من با انسان هايي که دوست دارم و دوست ندارم صحبت مي کنم. با انسان هايي که سر موضوعي خاص با آنها اختلاف نظر شديد دارم هم مکالمه دارم. اما اين اختلاف ها مانع نمي شوند که گفت و گويم با اين افراد خوب نباشد. در ادامه نکاتي را مطرح مي کنم که به شما در خوب صحبت کردن و خوب گوش دادن کمک مي کنند.
1- چند کار را هم زمان انجام ندهيد: منظورم اين نيست که در يک لحظه فقط گوشي تلفن همراهتان را در دست بگيريد و کار ديگري نکنيد. منظورم اين است که در لحظه حاضر باشيد. هنگام مکالمه، به دعواي امروز با رييستان يا به غذايي که قرار است براي شام داشته باشيد، فکر نکنيد. اگر مي خواهيد مکالمه را قطع کنيد، درنگ نکنيد و درست به اين کار بزنيد. نبايد نيمي از شما درگير گفت و گو و نيم ديگرتان درگير مسائل ديگر باشد.
2- فضل فروشي نکنيد: اگر مي خواهي فرصت اظهارنظر، پاسخ، بحث، مقاومت يا تفصيل را به ديگران ندهيد، وبلاگ بنويسيد.
3- از سوال هاي باز استفاده کنيد: در اين مورد مي توانيد روزنامه نگارها را الگو قرار دهيد. از عباراتي مانند چه کسي، چه چيزي، چه وقت، کجا، چرا و چگونه بهره ببريد. اگر سوالتان پيچيده باشد، پاسخي بيش از اندازه ساده دريافت خواهيد کرد.
4- با جريان حرکت کنيد: نگذاريد افکاري که هنگام گفت و گو به يک باره به ذهنتان هجوم مي آورند. شما را از موضوع صحبت غافل کنند. احتمالا مصاحبه هاي تلويزيوني مختلفي را ديده ايد که در آن ها، مصاحبه شونده به مدت چند دقيقه صحبت مي کند و مصاحبه کننده ناگهاني سوالي را مي پرسد که کاملا بي ربط بوده يا قبلا پاسخ داده شده است. اين امر نشان مي دهد که مصاحبه کننده چند دقيقه اي از جريان خارج شده و به صحبت هاي طرف مقابل گوش داده است.
5- از گفتن «نمي دانم» نترسيد: افرادي که در راديو صحبت مي کنند مي دانند که صدايشان ضبط مي شود و به همين دليل درباره آنچه که در آن ادعاي تخصص مي کنند و نيز در مورد دانسته ها قطعي شان محتاط هستند. شما نيز جانب احتياط را در اين زمينه رعايت کنيد و از گفتن «نمي دانم» ابايي نداشته باشيد؛ چون گفته هايتان نبايد بي ارزش باشد.
6- تجربه خودتان را با تجربه طرف مقابل برابر ندانيد: اگر طرف صحبتتان درباره از دست دادن يکي از اعضاي خانواده اش به شما گفت، شما از تجربه مشابهتان چيزي نگوييد و يا اگر درباره مشکلي در محل کار برايتان حرف زد، با ابراز تنفر از شغل خودتان با او همدردي نکنيد؛ چون تجربيات دو انسان هرگز به يکديگر شبيه نخواهدبود. مهم تر از آن، موضوع صحبت شما نيستيد، گفت و گو را فرصتي براي تبليغات ندانيد.
7- از تکرار بپرهيزيد: تکرار نظرات و سخنانتان به طرف مقابل القا مي کند که قصد برتري جويي را بر او داريد و از آن مهم تر اين که مکالمه خسته کننده و کسالت بار است. اين اتفاق در محيط کار يا هنگام گفت و گوي والدين و فرزندان به وفور رخ مي دهد. مي خواهيم حرفمان را به کرسي بنشانيم و در همين راستا، نظرمان را بارها و بارها در قالب هاي مختلف تکرار مي کنيم. مرتکب اين اشتباه نشويد.
8- به حاشيه نرويد: صادقانه بگويم که ديگران به نام ها، سال ها، تاريخ ها و همه جزيياتي که تلاش مي کنيد در ذهنتان پيدا کنيد، اهميتي نمي دهند. اين خود شما هستيد که برايشان مهم هستيد. آن ها درباره خصوصيات شما و نقاط مشترکتان با يکديگر کنجکاو هستند. حواشي را کنار بگذاريد.
9- گوش دهيد: مهم ترين نکته، گوش دادن است. از آدم هاي مهم زيادي شنيده ام که گوش دادن مهم ترين مهارتي است که هر انسان مي تواند در خود پرورش بدهد. «اگر دهانت هميشه باز باشد، چيزي ياد نمي گيري»؛ اين نقل قولي شرقي با اندکي تغيير بد. «استفان کاوي» هم انظهارنظر جالبي در اين مورد کرده است: «اکثر ما نه هدف درک کردن بلکه با هدف پاسخ دادن به ديگران گوش مي دهيم.»
10- موجز باشيد: سخنان موجز هم جذاب هستند و هم موضوع اصلي را پوشش مي دهند.
همه اين ده نکته در يک مفهوم خلاصه مي شوند و آن، اينکه به ديگران توجه و علاقه نشان دهيد.پس وارد اجتماع شويد، با مردم صحبت کنيد، به مردم گوش دهيد و مهم تر از همه، آماده شگفت زده شدن باشيد.