چاپ

چه خبر - بندرت شغلي پيدا مي‌شود که کمي استرس در آن وجود نداشته باشد. برخي افراد هم به دليل مشکلات مالي، سختي‌هاي زندگي خانوادگي، و نبود هيجان در زندگي، استرس دارند. تنها تعداد بسيار کمي از افراد هستند که ميزان تنش روحي آن‌ها در تمام زمان‌ها در وضعيتي متعادل قرار دارد.
استرس چيست؟استرس واژه‌اي است که مي‌توان از آن براي توصيف علت و پيامدهاي ناشي از وارد آمدن فشار بر جسم و روح استفاده کرد. استرس با فشار ناشي از کار سخت در ارتباط است؛ همچنين، عواملي مانند خستگي، سهل‌انگاري، کمال‌گرايي، اعمال قدرت از سوي ديگران، ناامني شغلي، مشکلات موجود در روابط و بسياري عوامل ديگر که با خانه و محل کار در ارتباط هستند، مي‌توانند استرس را به وجود آورند.استرس ممکن است دروني يا بيروني باشد. اين اختلال، در اصل از اختلاف ميان انتظارات و واقعيت‌ها ناشي مي‌شود. « مرکز سلامت و ايمني » استرس را اين‌گونه تعريف مي‌کند: « استرس زماني شکل مي‌گيرد که تقاضاها از يک فرد، از ميزان ظرفيت وي براي پاسخگويي به آن‌ها فراتر مي‌روند ». در حقيقت، هر يک از ما در ذهن خود، معياري (سطح بهينه) داريم که طبق آن براي ارضاي خود و رسيدن به پيشرفت تلاش مي‌کنيم. وقتي اين سطح از حالت توازن خارج مي‌شود، ما کمتر به آن اهداف و پيشرفت‌ها دست مي‌يابيم و از اين امر ناخرسند مي‌شويم؛ در اين ميان، آنچه اهميت ندارد اين است که چقدر تلاش کرده‌ايم يا چه ميزان به خود استراحت داده‌ايم.اگر عوامل بروز استرس براي مدتي طولاني به قوت خود باقي بمانند، ممکن است « علائم » اين اختلال که معمولاً فيزيکي و عاطفي هستند، در ما بروز کنند. اگر چه از اين عوامل به عنوان « علائم » ياد مي‌شود، اما وقتي مي‌گوييم « علائم »، بدان مفهوم نيست که استرس يک بيماري است، بلکه يک وضعيت روان‌شناختي است که عوارض جانبي فيزيکي و ناخوشايندي به همراه دارد. با اين همه، استرس حالتي است که با يادگيري در خصوص آن و تغيير رفتار، قابل برطرف شدن است.

آيا عوامل بروز استرس شناخته شده‌اند؟صرف نظر از برخي مشکلات روحي و فيزيکي حاد، اظهار نظر قطعي درباره عوامل بروز استرس، دشوار است. در اين مقاله تلاش شده است تا فهرستي از منابع استرس که درباره آن‌ها بيشتر صحبت شده است، ارائه کنيم، مثل اين موارد :

بسيار ناعادلانه است...هيچ‌يک از ما دوست نداريم در محيط‌هايي کار کنيم که خود ما يا سايرين، در آنجا از نوعي حس بي‌عدالتي رنج مي‌بريم. ناتواني در تغيير شرايطي که افراد در آن‌ها مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرند، يا تبعيض درآن‌ها حکم‌فرماست، مي‌تواند منشأ اصلي بروز استرس باشد.

من خسته‌ام...وجود احساساتي از اين قبيل که من بايد کار کنم؛ بايد کامل باشم؛ بايد مسئوليت بيشتري بر دوش بگيرم؛ بايد همه را خوشحال و راضي کنم؛ بايد با ديگران رقابت کنم؛ بايد پول بيشتري کسب کنم؛ بايد از همه بالاتر باشم و بايد تمام ساعات روز را کار کنم؛ شرايطي هستند که انتظارات خود ما و ديگران در شکل‌گيري آن‌ها نقش دارند. با گذشت زمان، اين قبيل احساسات که زماني فکر مي‌کرديد به خوبي از عهده آن‌ها بر خواهيد آمد، ديگر قابل مديريت نخواهند بود.

کاش بتوانم خود را از اين وضعيت رها کنم، اما...گرفتار شدن در شغلي که نياز مالي شما را تأمين مي‌کند، اما ديگر برايتان راضي کننده نيست، ترس از پيامدهاي برخورد جدي با مديري زورگو، رازداري براي ديگران يا حتي خودتان، حرفه‌اي شدن در يک شغل و پرهيز از انتخاب شغلي جديد، باقي ماندن در يک شغل تا زمان بازنشستگي و وجود مشکلات در روابط گروهي، همه اين‌ها شرايطي هستند که تلاش مي‌کنيم تا به گونه‌اي از آن‌ها رها شويم، اما اگر تلاش‌ها به نتيجه نرسيدند، آن وقت، زمان آن است که با کساني صحبت کنيم که مي‌توانند ما را در ايجاد برخي تغييرات کمک کنند.

جسم من شاکي شده است...شرايط کاري در محيط‌هاي بسيار گرم، بسيار سرد يا مکان‌هايي که نور بسيار نامناسبي دارند، مي‌توانند شما را دچار استرس سازند؛ حتي اگر آن شغل، خود بسيار آسان باشد. همچنين شغل‌هايي که بسيار تکراري و طولاني‌مدت هستند و خستگي چشم‌ها، مچ دستان يا پشت را به دنبال دارند، همگي لذت آن روز کاري را از ميان مي‌برند. همه ما شرايط کاري نامطلوب را فقط براي مدت کوتاهي مي‌توانيم تحمل کنيم و جسم، به تدريج نسبت به آن واکنش نشان خواهد داد.چگونه استرس را کنترل کنيم؟استرس ممکن است بسيار پيچيده باشد و عوامل بسياري در شکل‌گيري آن نقش داشته باشند، اما مي‌توانيد با ايجاد برخي تغييرات در زندگي، مقابله با آن را آغاز کنيد.
عوامل ايجاد کننده استرس را شناسايي کنيددر تنهايي يا همراه کساني که به خوبي شما را مي‌شناسند، فهرستي از چيزهايي که به افزايش سطح استرس در شما کمک مي‌کنند، تهيه کنيد. چيزي را از قلم نيندازيد. وقتي فهرستي کلي از اين موارد تهيه کرديد، سعي کنيد تا مشکلات را با جزئيات بيشتري مشخص نماييد.به عنوان مثال، به جاي نوشتن کلمه «کار» به عنوان عامل استرس‌زا، مشخص کنيد که چه چيزهايي در خصوص کار، شما را دچار استرس مي‌کند (شايد هنگام نوشتن اين مطالب متوجه شويد که جسم‌تان به افکاري که در ذهن داريد واکنش نشان مي‌دهد). از فهرستي که تهيه کرده‌ايد يک مورد را انتخاب و کار روي آن را آغاز کنيد.

طرحي تهيه کنيد_ فهرستي از روش‌هاي ممکن براي حل مشکل تهيه کنيد
ممکن است برخي از اين روش‌ها به نظرتان واقع‌بينانه نباشند يا وقت بسياري براي پيشرفت لازم داشته باشند. اين روش‌ها را به همان ترتيب که به ذهن مي‌آيند، يادداشت کنيد و نگذاريد که از ذهنتان پاک شوند. گاهي اوقات يک مشکل با مشکلات ديگر، همپوشي دارد؛ بدين ترتيب رفع يک مشکل به رفع مشکل ديگر نيز کمک خواهد کرد.
_ تصميم بگيريد که قصد داريد کدام يک از کارهاي مطرح شده در اين فهرست را انجام دهيد. سپس يک برنامه زماني براي آن در نظر بگيريد.
_ درباره ساير مواردي که در شما استرس ايجاد مي‌کنند، نگران نباشيد
مي‌توانيد بلافاصله پس از رفع اين يک مورد، به آن موارد نيز بپردازيد. ذهنتان را روي آنچه که قول انجام دادن آن را به خود داده‌ايد، متمرکز کنيد (گام اول را بلند برنداريد، در غير اين صورت نااميد خواهيد شد و نسبت به قبل احساس بدتري خواهيد داشت).
_ اگر صحبت کردن با ديگران در خصوص طرح‌هايي که داريد برايتان مفيد است، حتماً اين کار را انجام دهيد؛ در غير اين صورت، آن‌ها را نزد خود نگه داريد. تنها خودتان هستيد که مي‌دانيد چه چيزي برايتان بهتر است.

برنامه ريزي‌هاي بلند مدتقصد داريد در ده سال آينده کجا باشيد؟ آنچه براي زندگي مي‌خواهيد و تاکنون به آن دست نيافته‌ايد، چيست؟ آنچه را واقعاً دوست داريد، با شهامت در ذهن خود تصور کنيد. آن را روي کاغذ يادداشت کنيد و يا درباره آن با يک نفر صحبت کنيد.درباره نخستين گامي که بايد در اين زمينه برداريد، بينديشيد و به خود قول دهيد که حتماً اين کار را انجام خواهيد داد. نخستين گام را بر روي يک تکه کاغذ يادداشت کنيد. اگر همچنان به نظرتان بسيار بزرگ مي‌آيد، آن را به گام‌هاي کوچک‌تر تقسيم کنيد تا زماني که احساس کنيد مي‌توانيد از عهده آن برآييد. گام‌هاي بعدي را هم وقتي برداريد که در گام اول موفق بوده‌ايد.

پيشرفت‌هاي گذشتهبطورحتم، به رغم استرس‌هايي که هم‌اکنون با آن‌ها درگير هستيد، در طول زندگي، به خوبي از عهده برخي کارها برآمده و خود و ديگران را خوشحال نموده‌ايد. ذخاير شخصي استعدادهاي طبيعي و روش‌هاي موفقيت آميز پيش از اين، شما را از دوران‌هاي سخت عبور داده و اتفاقات خوبي را برايتان رقم زده‌اند. اين رويدادها را در ذهن خود زنده نگه داريد و فهرستي از آن‌ها تهيه کنيد. اگر برخي از اين رويدادها از ذهنتان پاک شده‌اند از کساني که شما را به خوبي مي‌شناسند، در تهيه فهرست کمک بگيريد. ذخاير دروني شما هنوز همراهتان هستند، حتي اگر غيرقابل دسترس به نظر آيند؛ هميشه مي‌توانيد روي آن‌ها حساب کنيد.

درباره علائم جسمي استرس چه مي‌توان کرد؟به وقتي فکر کنيد که کاملاً احساس سلامتي مي‌کرديد، حتي اگر اين زمان بسيار دور باشد. احساسات معقول، لذت‌بخش و شادي آوري را يادآوري کنيد که هنگام سلامتي از آن بهره‌مند بوديد. آيا وقتي جسمتان در چنين شرايطي قرار داشت، عملکرد بهتري داشتيد؟بسياري از مشاغل، امروزه به فعاليت‌هاي فيزيکي نياز چنداني ندارند، پس نمي‌توانيد براي تأمين تمام نيازهاي بدني خود به يک هفته کاري معمولي تکيه کنيد. يک خط زماني براي يک روز عادي خود در طول هفته تهيه کنيد.
سپس آن را به بخش‌هايي تقسيم کنيد و در هر بخش، فعاليت‌هايي مانند پياده روي، ايستادن، نشستن، دويدن و... را بگنجانيد. آيا در طول روز زمان‌هايي وجود دارند که بتوانيد کارهايي پر جنب و جوش‌تر انجام دهيد؟ اگر شغل‌تان به فعاليت‌هاي فيزيکي زيادي نياز دارد، آيا در طول روز فرصتي براي استراحت بيشتر داريد؟بدن بلافاصله نسبت به شرايط مختلفي که با آن‌ها روبرو مي‌شود، از خود واکنش نشان مي‌دهد، بنابراين شايد نياز نباشد که براي ايجاد احساسي متفاوت در خود، در برنامه عادي‌تان تغيير چنداني ايجاد کنيد.
اگر از کساني هستيد که دوست داريد در طول روز مرتب از موادي مانند چاي، قهوه، کيک و سيگار استفاده کنيد، پس احتمالاً تلاش مي‌کنيد با استفاده از اين قبيل مواد، استرس خود را کاهش دهيد. آيا امکان کاستن از استرس بدون استفاده از اين مواد برايتان وجود دارد؟قهوه، چاي، شکر و موادي از اين قبيل، نخست شما را سرحال مي‌کنند، اما دوباره به وضعيت اول باز مي‌گرديد و اين بار، براي دستيابي به يک حس خوب، بيشتر تقلا خواهيد کرد. بهتر است بدانيد که کافئين، استرس را افزايش مي‌دهد، زيرا تحريک و افزايش دردهاي عصبي‌مانند، سردردها يا پشت‌درد را موجب مي‌شود. بعد از هر بار استفاده فراوان از شکر نيز احساس خواب‌آلودگي و تنبلي خواهيد کرد.پس در خصوص عادات و رژيم غذايي خود، خوب فکر کنيد. شايد زمان آن باشد که کمي عادات غذايي خود را تغيير دهيد.

وقتي كه جسم از خود، واکنش افراطي نشان مي‌دهد، اين امر مي‌تواند بر استرس بيفزايد. مشاهده ريزش مو و ريتم نامنظم قلب، چندان خوشايند نيست. صبر نکنيد تا اين علايم افزايش يابند. رسيدگي به آن‌ها کمک مي‌کند تا اندکي از اضطراب خود بکاهيد. بيشتر ورزش کنيد، به ورزش‌هاي تن آرامي بپردازيد، از غذاهايي استفاده کنيد که براي سلامتي خوب هستند، استفاده از مواردي مانند شکلات‌ها را که در کوتاه مدت آرام‌بخش، ولي در بلند مدت مضرند، کنار بگذاريد. به جسم خود آرامش بدهيد. خوب بخوابيد. اگر لازم است در خصوص علائم بروز استرس با پزشک و مشاوران خود صحبت کنيد؛ ببينيد چه کار ديگري مي‌توانيد براي مراقبت بهتر از جسم خود انجام دهيد.

و در نهايتاگر فکر کردن به استرس‌هاي زندگي و اقدام براي تغيير، برايتان دشوار است، با يک مشاور مشورت کنيد. او به شما کمک مي‌کند تا نگراني‌هايتان را شناسايي کنيد و به آن‌ها بپردازيد.اگر برايتان دشوار است که به استرس‌هاي موجود در زندگي خود فکر کنيد، يا به تنهايي چيزها را تغيير دهيد، بهتر است با يک مشاور صحبت کنيد. او در تلاش شما براي شناخت نگراني‌ها و ايجاد تغيير، در کنارتان خواهد بود و احتمالاً نظرات سازنده‌تري در اختيارتان قرار خواهد داد.

منبع : tebyan.net

مطالب پيشنهادي :
نکته هايي براي روزهاي اول کاريشيوه کنترل استرس در خانهچه خطراتي سلامتي شما را در محل کار تهديد مي‌کند!؟چگونه استرس ناشي از کار را مديريت کنيم؟بهترين و بدترين شغل سال معرفي شد