چند فنجان قهوه در روز مي توانيد بنوشيد؟
هزاران سال است که رويکرد دنياي پزشکي درباره فايده يا زيان قهوه دستخوش تغيير مي‌شود. اما اکنون نگرش‌هاي منفي درباره اين نوشيدني پرطرفدار عوض شده است. در حقيقت، پژوهش جديدي که در ژورنال تخصصي پزشکي سيرکوليشن (Circulation) منتشر شد حکايت از اين موضوع داشت که نوشيدن پنج فنجان قهوه در روز براي سلامتي انسان مفيد خواهد بود.
آيا اين گفته را بايد به‌مثابه کلام آخر در مورد مصرف قهوه در نظر گرفت؟ در اين راستا ما مطالعات زيادي را مورد بررسي قرارداده‌ايم تا بتوانيم پاسخ مناسبي براي ميزان مصرف قهوه بيابيم.
قهوه: خوب، بد و ناشناخته
مطالعات گوناگون پيرامون مصرف قهوه مفيد بودن اين نوشيدني را به‌طور کامل مورد تاييد قرار نمي‌دهند. براي مثال، يکي از مطالعات جديد در سال 2014 اين نتيجه را در برداشت که مصرف قهوه با افزايش خطر ابتلا به سرطان مثانه رابطه دارد. بنابراين لزومي ندارد که نتايج مثبت پژوهش‌هاي جديد را به‌طور کامل موثق بدانيم.
«بيشتر مردم در روز حدود 200 ميلي‌گرم کافئين مصرف مي‌کنند و مصرف بيش از 600 ميلي‌گرم از اين ماده محرک زيان‌آور در نظر گرفته مي‌شود.» پيرو اين موضوع مطالعه‌‌اي که در ژورنال سيرکوليشن منتشر شد عادت مصرف قهوه را در يک جامعه هدف بزرگ (بيش از 20 هزار نفر) طي يک دوره بلندمدت مورد ارزيابي قرار داد. بر اساس داده‌هاي اين مطالعه پژوهشگران دريافتند که نوشيدن يک تا پنج فنجان قهوه در روز، با کم‌تر شدن بروز مرگ و مير براثر بيماري‌هاي قلبي عروقي، بيماري‌هاي عصبي و خودکشي مرتبط است و از طرفي مصرف اين نوشيدني محرک، هيچ اثر منفي‌اي در افزايش مرگ‌ومير ناشي از سرطان ندارد.
اما اگر ما به نوشيدن بيش از پنج فنجان قهوه در روز عادت داشته باشيم محکوم به فنا هستيم؟ نه کاملا. دوستداران قهوه بايد از اقبال خودشان تشکر کنند که پژوهش ژورنال سيرکوليشن به اين نتيجه رسيد که نوشيدن بيش از پنج فنجان قهوه در طول روز ارتباطي با افزايش مرگ و مير ندارد. (بااين‌حال پژوهش‌هاي قديمي‌تر احتمال بروز حمله قلبي و بيماري‌هاي قلبي را براي افرادي که بيش از شش فنجان قهوه در روز مي‌نوشند کمي بيشتر تخمين زده بود. همچنين پژوهش ديگري در سال 2013 با يافتن يک رابطه ميان نوشيدن قهوه و افزايش خطر مرگ اين احتمال را تاييد کرده بود.)
پژوهشگران بر اين باورند که طبق گفته دکتر رابرت اکل (Robert Eckel)، استاد پزشکي دانشگاه کلرادو و رييس سابق انجمن قلب امريکا، «نوشيدن قهوه سبب ايجاد رشته‌اي از مولکول‌ها مي‌شود که احتمال بروز التهاب و مقاومت به انسولين را در بدن کاهش مي‌دهد». افزون بر اين، قهوه خواص آنتي‌اکسيداني دارد و پژوهشي که در سال 2005 اجرا شد حاکي از آن بود که احتمالا قهوه منبع اصلي تامين آنتي‌اکسيدان در رژيم غذايي مردم امريکا است.
چنانچه فراواني مطالعات انجام‌شده درباره اين ماده خوراکي شما را سردرگم کرده است، جالب است بدانيد که پژوهشگران حتي چندين بار اين موضوع را مورد تجزيه و تحليل نيز قرار داده‌اند. اين تحليل‌ها در ماه ژوئيه 2013، آوريل 2014 و اکتبر 2014 پس از تکميل و بررسي نهايي به اين نتيجه مشترک رسيدند که مصرف قهوه در حالت کلي، يا احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي عروقي و سرطان را کاهش مي‌دهد يا اينکه هيچ تاثير منفي در پيدايش اين بيماري‌ها ندارد.
دکتر اکل پيرو اين موضوع مي‌گويد: «چند دهه پيش به من آموختند که قهوه با افزايش فشارخون و مرگ و مير ناشي از آن مرتبط است، اما نتايج بررسي‌هاي جديد در کنار علوم ديگر عکس اين قضيه را ثابت کرده‌اند». بنابراين طرفداران قهوه با اين تفاسير مي‌توانند با آرامش خاطر به نوشيدن قهوه ادامه دهند.
چه ميزان مصرف قهوه براي سلامتي زيان‌آور است و چه راهکاري براي حل مشکل کافئين قهوه در دسترس است؟
پيش از اين که تصميم بگيريد مصرف قهوه‌تان را به شش فنجان در روز برسانيد، بهتر است ابتدا مساله کافئين بيش از حد قهوه را از نظر بگذرانيد. بر پايه شواهد علمي، ميزان کافئين موجود در مقادير زياد قهوه مي‌تواند براي سلامتي مساله‌ساز شود. دکتر اکل دراين‌باره مي‌گويد: «کافئين موجود در مقادير زياد قهوه در برخي موارد موجب افزايش فشارخون و اختلالات خواب مي‌شود و تاثيرگذاري منفي بر سوخت و ساز بدن يکي ديگر از مضرات مصرف زياد اين ماده محرک است.»
به‌علاوه، گزارش مرکز علوم و تحقيقات منافع عمومي (CSPI) نشان مي‌دهد نوشيدني‌اي که ما آن را صرفا يک قهوه در نظرمي‌گيريم، بسته به‌اندازه فنجان، حاوي حدود 100 تا 450 ميلي‌گرم کافئين است. بر اساس گزارش سازمان غذا و دارو بيشتر مردم در روز حدود 200 ميلي‌گرم کافئين مصرف مي‌کنند و مصرف بيش از 600 ميلي‌گرم از اين ماده زياده‌روي محسوب مي‌شود. چنانچه بخواهيم اين موضوع را به شکل ملموس‌تري بيان کنيم بايد گفت که به‌طور مثال، يک فنجان قهوه استارباکس Starbucks (شرکت خدمات قهوه‌خانه‌هاي زنجيره‌اي آمريکايي است،که بزرگ‌ترين کافي‌شاپ زنجيره‌اي در جهان محسوب مي‌شود.)حدود 450 ميلي‌گرم کافئين دارد.
آيا شما هم پس از نوشيدن قهوه نوعي حس عصبي بودن را تجربه مي‌کنيد؟
در اين صورت خوب است بدانيد که طبق پژوهش‌ها، قهوه بدون کافئين مي‌تواند همه فوايد موجود در قهوه معمولي را بدون ايجاد حس عصبانيت براي ما به ارمغان بياورد. مجريان اين پژوهش‌ها بر اين باورند که آثار سودمند نوشيدن قهوه مربوط به عناصري غير از کافئين در اين نوشيدني است. بنابراين اين امکان وجود دارد که ما بدون حس عصبانيت ناشي از کافئين زياد هم از فوايد قهوه بهره‌مند شويم.
دکتر اکل در ادامه به اين موضوع اشاره کرد که فوايد مصرف قهوه تنها در بدن افراد غير سيگاري بروز پيدا مي‌کند. به‌بيان‌ديگر، مطالعات گذشته درباره اين مقوله نشان داده بود که مصرف قهوه وقتي با استعمال دخانيات همراه مي‌شود به‌مراتب اثرات زيان‌بارتري بر سلامتي انسان مي‌گذارد. قهوه و دخانيات هر دو سبب افزايش فشارخون در بدن افراد سيگاري مي‌شوند و مصرف توامان آن‌ها براي افرادي که پيش‌تر فشارخون بالا داشته‌اند بسيار خطرآفرين خواهد بود.
نتيجه داستان؟
فوايد سلامتي ذکر شده در مجله به اندازه اي محکم نيستند که بر اساس آن مصرف قهوه خود را افزايش داده يا باوجود اينکه از مزه آن متنفريد شروع به مصرف آن کنيد. اما براي افرادي مثل ما که بدون چند فنجان قهوه در روز نمي توانند زندگي کنند- احتمالاً گناهي متوجه ما نيست و حتي ممکن است لطفي هم به بدنمان کرده باشيم.
منبع: سيمرغ