چه خبر - چگونه به ديگران نه بگوييم؟
جراتمندي دفاع از حقوق خود است به گونه‌اي که حقوق ديگران ناديده گرفته نشود. جرأت ورزي مهارتي است در راه کنترل خود و ايجاد حس مثبت در افراد که اعتماد به نفس و عزّت نفس آنها در روابط با ديگران را تقويّت ميکند.
چه ضرورتي دارد که در ارتباط با ديگران جراتمند رفتار کنيم؟
سرچشمه بسياري از مشکلات در ارتباطات با افراد ديگر مثل کمرويي، خجالت،شرم، احساس تنهايي و ترس و اضطراب در نبود و يا کمبود مهارت ابراز وجود، جرات مندي و قاطعيت ورزي است. ابراز وجود باعث بيان توانمندي هاي بالقوه ي آدمي مي شود و به خشنودي و رضايت از خويشتن و افزايش عزت نفس منجر مي شود. مهم ترين نقص نبود مهارت ابراز وجود اين است که باعث اضطراب و کمبود عزت نفس در برخورد با ديگران شده و بسياري از ارتباطات آدمي با ديگران را مختل مي سازد.نبود مهارت ابراز وجود در آدميان، کم کم آنان را در اجتماع منزوي مي سازد تا اينکه درنهايت نتوانند حقوق شان را در زندگي به دست آورند و همين امر باعث مي شود احساس کنند هميشه در زندگي حق آنان خورده شده است و خشمي هميشگي نسبت به ديگران داشته باشند. ابراز وجود کردن باعث مي شود شخص انديشه ها و احساسات خود را به شيوه ي مناسبي بيان کند و در پاسداري از حق شخصي و اجتماعي خويش در برابر ديگران است توانمند باشد و در نهايت باعث مي شود فرد نيازها و درخواست هاي خود را آشکارا بيان مي کند، بدون اين که احساس کمبود و کاستي کند و به اتکاي توانايي خود، بدون اينکه به ويران ساختن و توهين کردن به ديگران بپردازد، در راستاي دست يافتن به اهداف خود گام بردارد ضمن اينکه نظرات ناخوشايند ديگران، عزت نفس آدمي او را ناراحت نمي کند و در جهت اصلاح رفتار خود گام بردارد.
افراد جرات ورز چه ويژگي هايي دارند؟
افراد جرأت ورز هم براي خود و ديگران احترام قائل مي شوند. در روابط خود منفعل نيستند و ضمن اين که به خواسته ها و نيازهاي ديگران احترام ميگذارند، اجازه نمي دهند ديگران از آنها سوء استفاده کنند و به شيوه فريبکارانه با آنان ارتباط برقرار کنند.
جرات ورزي به معني پرخاشگر بودن نيست
جرأت ورزي و پرخاشگري با يکديگر متفاوت است. پرخاشگري به معني دفاع از خود به شيوه اي خصمانه و توهين آميز است که فرد سعي مي کند خواسته هاي خود را از طريق اعمال زور، توهين و تحقير ديگران برآورده کند و بدتر از همه اين که براي حقوق و خواسته ديگران هيچ اهمّيّتي قائل نيست. اما جرات ورزي به معني بيان خواسته خود به گونه اي است که هم حقوق خود و هم حقوق ديگران رعايت شود.
انواع رفتار جرأت مندانه
بيان شفاف و جرأتمندانه احساسات مثبت و منفي عليرغم نظر منفي ديگران
رد صريح و قاطع خواسته هاي نامعقول ديگران و مقاومت در برابر اين تقاضاها
بيان درخواست جراتمندانه،قاطع،صريح و روشن از ديگران
جراتمندانه رفتار کردن چه مزايايي دارد؟
_ داشتن احساس مثبت درباره خود از مهم ترين مزاياي جراتمندي است. افراد جرأتمند در مقايسه با افراد منفعل و متخاصم درباره خود احساس بهتري دارند چون احساس عزّت نفس دارند و وجود خود را شريف و عزيز مي بينند.
_ مردم به چنين افرادي بيشتر اعتماد ميکنند چون اين افراد آنچه را مي توانند انجام دهند مطرح ميکنند و داراي ثبات شخصيتي هستند.
_ افراد جراتمند به ديگران اجازه مي دهند تا مستقل بينديشند و عمل کنند و خود نيز افزون بر در اولويت قرار دادن خواسته هايشان، از زورگويي، تحکّم و توهين به ديگران فاصله ميگيرند.در نتيجه هم براي خود و هم براي ديگران ارزش قائل هستند.
چطور مي توانيم جرأت مندي را ابراز کنيم؟
1 - به موقع “نه”بگوييم. براي “نه”گفتن صحيح مي توان از روش هاي زير استفاده کرد:
الف) فقط گفتن کلمه « نه » مثل: « نه » يا « نه متشکرم ».
ب) گفتن کلمه « نه » همراه با توضيح دادن مثل: « نه متشکرم، من فردا امتحان دارم».
2 - تغيير دادن موضوع صحبت : در اين روش سعي بر آن است که موضوع صحبت عوض گردد،تا هم ارتباط با شخص ديگر حفظ شود و هم رفتار جراتمندانه ابراز شود.
3 - دليل آوردن و توضيح دادن در حد کوتاه و مختصر بدون عذرخواهي کردن
4 - انتقال احساس شخصيّت مهمتر در طرف مقابل مثل گفتن جملات زير : از شما انتظار نداشتم چنين تقاضايي از من بکني!
5 - ارائه پيشنهادي بهتر به جاي درخواست مطرح شده
6 - بيان موضوع مطرح شده در قالب شوخي و طنز . مثال : من هنوز بچّه ام، هنوز به اندازه کافي براي سيگار کشيدن بزرگ نشده ام.
7 - پافشاري و مقاومت در ردّ درخواست نامعقول ديگران
8 - دور شدن از موقعيّت : در مواقعي که فرد مقابل بيش از حد اصرار مي ورزد.
9 - ابراز همدلي کردن با شخص مقابل و اينکه متوجه هستيم که او چه احساسي دارد.
10 - معذرت خواهي کردن. مثال : با عرض پوزش، اميدوارم مرا ببخشيد که به هيچ وجه نميتوانم در ميهماني شما شرکت نمايم.
11 - تشکر و قدرداني. مثال : لطف کرديد که مرا به منزل خود دعوت نموديد، ولي من دوست ندارم و نمي آيم.
در انجام رفتار جرأتمندانه چه نکاتي را رعايت کنيم؟
_ اول از همه مطمئن شويد که طرف مقابل دقيقا از شما چه ميخواهد اگر مطمئن نيستيد از شما چه چيزي را خواستهاند، توضيح بيشتري بخواهيد و بعد مخالفت کنيد.
_ در رد درخواست هاي نامعقول پاسخ هاي کوتاه دهيد و از آوردن دلايل زياد و دادن توضيحات طولاني خودداري کنيد.
_ در گفتن جمله ها از واژه« من» استفاده نماييد و به جاي سرزنش و يا محکوم کردن طرف مقابل، موضوع اصلي را مطرح نماييد و حاشيه پردازي نکنيد.
_ به جاي عبارتهايي نظير« فکر نميکنم بتوانم…» در ابتداي جمله، مستقيما از واژه « نه» استفاده نماييد.
_ زبان بدن خود را با صحبتي که مي کنيد، همخوان سازيد.نه اينکه صورت شما چيزي را بيان کند و حرف شما چيز ديگري را.
منبع : salamatnews.com