چاپ

چه خبر - تاثير اقامت طولاني مدت بر مغز فضانوردان

امروزه سازمان‌هاي فضايي به دنبال فرستادن فضانوردان به ماموريت‌هاي بلند مدت به مريخ و راه‌اندازي گردشگري فضايي هستند، اما محيط فضا چه تاثيري بر بدن انسان مي‌گذارد؟ اين سوالي است که ذهن دانشمندان ناسا را بيش از همه به خود مشغول کرده است.

مطالعه جديد و جالب محققان دانشگاه فلوريدا(UF) تلاش کرده است تا به اين سوال پاسخ دهد و برخي از تغييرات در مغز فضانوردان را قبل و بعد از ماموريت‌هاي فضايي کشف کند.

اين مطالعه توسط دانشمندان دانشکده فيزيولوژي کاربردي و حرکت‌شناسي دانشگاه فلوريدا انجام شده است که با همکاري مرکز فضايي جانسون ناسا اسکن مغزي 15 فضانورد مختلف ناسا را قبل و بعد از انجام ماموريت تجزيه و تحليل کردند.
ارزيابي اسکن‌ها تغييرات در ماده سفيد مغز فضانوردان را در مناطق مربوط به حرکت و اطلاعات حسي نشان داد. اين تغييرات به عنوان زوال توصيف شده‌اند و طبق گفته‌هاي دانشمندان شبيه آن چيزي است که به طور طبيعي در پيري در بدن انسان رخ مي‌دهد، اگر چه که اين تغييرات در فضا با سرعت بسيار بيشتري اتفاق مي‌افتند.
اما شايد جالب‌ترين چيزي که در اين مطالعه به دست آمد شواهدي بود که از مايعات مغزي جمع شده در مخ(cerebrum) پس از پرواز فضايي خبر مي‌داد. مخ بخش بزرگي از مغز است که قشر مغز را در خود جاي مي‌دهد و حوض‌هاي مايع جمع آوري شده در زير آن بدان معني است که مغز فضانوردان اساسا در ماموريت‌هايشان در فضاي ميکرو گرانشي در جمجمه‌شان شناور مي‌شود.

"راشل سيدلر" استاد دانشکده بهداشت دانشگاه فلوريدا مي‌گويد: ما مي‌دانيم که مايعات در سفر فضايي به سمت سر حرکت مي‌کنند. هنگامي که عکس‌ها و ويديوهاي فضانوردان در فضا را مشاهده مي‌کنيد، چهره‌هاي آنها اغلب پف کرده به نظر مي‌رسد، چرا که تقريبا گرانشي در آنجا وجود ندارد که مايعات بدن آنها را به پايين بدن‌شان هدايت کند.
بنابراين دانشمندان بر اين باورند که اين اثر، جايي که کمبود جاذبه باعث ايجاد مايع اضافي در جمجمه مي‌شود، ممکن است عامل چيزي باشد که به عنوان سندرم عصبي-عضلاني وابسته به سفر فضايي شناخته مي‌شود. اين سندرم منجر به اثرات فيزيولوژيکي بر بدن انسان مي‌شود که بر اثر سفر به فضا و اقامت طولاني مدت در آن اتفاق مي‌افتد.
"سيدلر" مي‌گويد: اين سندرم مي‌تواند بر روي عصب بينايي نيز تاثيرگذار باشد و باعث ايجاد تغييرات بصري و صاف شدن برخي قسمت‌هاي چشم شود.

خوشبختانه دانشمندان بر اين باورند که زوال ماده سفيد پس از چند هفته بازگشت به زمين معکوس مي‌شود و مغز مي‌تواند خود را بازيابي کند. البته اثرات اين سندرم ممکن است تا مدتي فضانوردان را درگير کند.
دانشمندان مي‌گويند حتي کم‌تحرکي و بي‌تحرکي در زمين هم تاثير مشابهي بر روي بازوها و پاها دارد و منجر به کمتر شدن حس آنها و کندتر شدن انتقال احساس به مغز مي‌شود.

"سيدلر" مي‌گويد: شيوه زندگي بسياري از افراد دنيا در حال حاضر بسيار کم‌تحرک است. البته تاثير آن به اندازه اقامت در فضا نيست، اما اگر ما تحرک نداشته باشيم و بدن خود را به کار نگيريم آثار مشابهي را تجربه خواهيم کرد.
اين تحقيق در مجله JAMA Neurology منتشر شده است.

منبع: isna.ir