چاپ

چه خبر - مصرف الکل متيليک باعث ايجاد علائم شکمي،تهوع،استفراغ، اختلال بينايي و اغما مي‌شود

دکتر ايرج حريرچي در بخش نخست نشست خبري اين هفته خود، مصرف الکل را عامل خطر ابتلا به بيش از 200 بيماري، اختلال و جراحت خواند و گفت: اختلالات عصبي و روانپزشکي نيز از عوارض الکل است که شايع‌ترين اين اختلالات اعتياد و وابستگي به الکل است. مصرف الکل در ايجاد ساير اختلالات روان پزشکي مانند افسردگي و اضطراب نيز نقش دارد.
وي با اشاره به نقش مصرف الکل در بروز بيماري‌هاي گوارشي و همچنين سرطان‌ها افزود: ميان مصرف الکل و سيروز و نارسايي کبدي و التهاب لوزالمعده حاد و مزمن رابطه عليتي وجود دارد. همچنين مصرف الکل در ايجاد سرطان هاي لوزالمعده، دهان، حلق و حنجره، مري، روده بزرگ، مقعد، کبد و پستان در زنان نيز نقش دارد. مصرف الکل بويژه مصرف سنگين آن با خطر بالاي بيماري‌هاي قلبي - عروقي همراه است.
حريرچي، سندرم الکل جنيني و ديابت را نيز از ديگر عوارض مصرف الکل بر سلامت خواند و ادامه داد: مصرف الکل در بارداري اثرات مخربي بر سلامت نوزاد و همچنين پيامدهاي بارداري دارد. مصرف سنگين الکل احتمال ابتلا به ديابت را نيز تشديد مي‌کند. مصرف آسيب رسان الکل سيستم ايمني را تضعيف کرده و از اين طريق خطر ابتلا به سل و ذات الريه را افزايش نيز مي دهد. همچنين ارتباط قوي ميان مصرف الکل و ايدز وجود دارد که از طريق تاثير بر رفتارهاي پرخطر و محافظت نشده جنسي اعمال مي‌شود.
وي افزود: جراحات عمدي و غيرعمدي از ديگر تبعات مصرف الکل است؛ به طوري که بويژه مصرف سنگين آن با خطر خودکشي و خشونت ارتباط عليتي دارد. مصرف الکل همسرآزاري را نيز افزايش مي دهد. با مصرف الکل، خطر آسيب به ديگران نيز وجود دارد که ممکن است عمدي باشد مثل حمله يا ديگر کشي، يا غير عمدي باشد مانند تصادفات اتومبيل يا آسيب در محيط کار. اثرات سمي مثل سندرم الکل جنيني و احساس ناامني و تهديد سلامت روان اعضاي خانواده از ساير مصاديق آسيب به ديگران بر اثر مصرف الکل است.
سخنگوي وزارت بهداشت درباره تشخيص‌هاي روانپزشکي که اغلب با اختلالات مرتبط با الکل ديده مي‌شوند، گفت: ساير اختلالات مصرف مواد، اختلال شخصيت ضد اجتماعي، اختلالات خلقي و اختلالات اضطرابي از جمله اختلالات همراه مصرف الکل هستند. ميزان خودکشي در افراد مبتلا به اختلال مصرف الکل نيز بسيار بيشتر از جمعيت عمومي است.
وي درباره شيوع مصرف الکل نيز گفت: آخرين گزارش‌ها در مورد شيوع مصرف و عدم مصرف الکل در جهان حاکي از آن است که 57 درصد افراد بالاي 15 سال يا بالغ ( 3.1 ميليارد نفر) در يک سال گذشته مصرف الکل نداشته‌اند. به عبارت ديگر 43 درصد افراد بالاي 15 سال ( 2.3 ميليارد نفر) در جهان در يک سال گذشته حداقل يک بار مصرف الکل داشته‌اند. سرانه مصرف الکل در جمعيت بالاي 15 سال از 5.5 ليتر در سال 2005 به 6.4 ليتر در سال 2010 افزايش پيدا کرده است و در سال 2016 هنوز در سطح 6.4 ليتر مانده است. سرانه مصرف روزانه هم اکنون 32.8 گرم الکل خالص در روز است. بالاترين سرانه مصرف در کشورهاي اروپايي است.
حريرچي ادامه داد: شيوع بالاي مصرف يا الکلي قهار (بنا به تعريف مصرف 60 گرم يا بيشتر الکل خالص حداقل يک نوبت در يک ماه) در سطح دنيا از 22.6 درصد کل جمعيت جهان در سال 2000 به 18.2 درصد در سال 2016 در بين کل جمعيت کاهش يافته است. البته يک چهارم از کل الکل مصرف شده در دنيا ثبت نمي‌شود و لذا در آمارهاي رسمي نمي‌آيد و اغلب به روشي که تحت کنترل دولت‌ها نيست فروخته مي‌شود.
مرگ و مير به دليل الکل بيشتر از مرگ و مير سل و ايدز
وي افزود: در سال 2016 در حدود 3 ميليون مورد مرگ در اثر مصرف الکل (5.3 درصد کل مرگ‌هاي دنيا) اتفاق افتاده است و 132 ميليون سال زندگي از دست رفته است که شامل 5.1 درصد سال‌هاي زندگي از دست رفته دنيا بود. مرگ و مير به دليل مصرف الکل بيش از مرگ و مير ناشي از بيماري‌هاي مهم و شايعي چون سل، ايدز و ديابت در جهان است. در سال 2016، در بين مرگ‌هاي منتسب به الکل، 28.7 درصد مربوط به حوادث و صدمات، 21.3 درصد مربوط به بيماري‌هاي گوارشي، 19 درصد مربوط به بيماري‌هاي قلبي - عروقي، 12.9 درصد مربوط به بيماري‌هاي عفوني و 12.6 درصد مربوط به سرطان بود. در کل دنيا در سال 2016، 7.2 درصد مرگ‌هاي زودرس مربوط به مصرف الکل بود و 13.2 درصد مرگ‌هاي افراد 20 الي 40 ساله ناشي از مصرف الکل بود.
آمار مصرف الکل در ايرانيان
معاون کل وزارت بهداشت درباره ميزان مصرف الکل در ايران نيز گفت: مصرف الکل در ايران نسبت به کشورهاي ديگر جهان نسبتا پايين است. با توجه به ملاحظات فرهنگي پرسشگري در مورد مصرف الکل در ايران همراه با محدوديت‌هايي بوده است. با توجه به آمار 47 درصدي مصرف حداقل يک بار الکل در يک سال در کل دنيا براي افراد بالاي 15 سال، بر اساس يک مطالعه مهم در ايران 4.9درصد افراد بالاي 18 سال در يک سال سابقه مصرف حداقل يک بار الکل را داشته‌اند و در کل 8.8 درصد جمعيت بالاي 18 سال در طول عمرشان سابقه مصرف الکل را ولو به ميزان يک بار داشته‌اند. توجه کنيم هر چند اين آمار نسبت به کشورهاي ديگر جهان پايين است، ولي خود شامل تعداد قابل توجهي از افراد مي‌شود.
مصرف الکل در مردان بيش از 10 برابر زنان
وي ادامه داد: بر اساس يک تحقيق مهم ديگر سابقه مصرف هر گونه مشروبات الکلي در 12 ماه گذشته، در5.7 درصد از جمعيت 15 تا 64 ساله کشور گزارش شده است و اين ميزان در مردان بيش از 10 برابر زنان بوده است. بر اساس يک مطالعه مهم ديگر در کل جمعيت، اين رقم 2.79 درصد بود. به عبارت ديگر در سال مطالعه، دو ميليون و 101هزار و 819 نفر در کل کشور تجربه حداقل يک بار مصرف مشروبات الکلي را داشتند. 623هزار و 784 نفر نيز به طور عادتي و تقريبا مستمر از مشروبات الکلي استفاده کرده‌اند. يافته‌ها نشان مي‌دهد شيوع مصرف الکل در مردان، گروه سني 20 تا 29 ساله، مجرد، داراي تحصيلات متوسطه يا بالاتر، افراد شاغل، ساکن شهر و داراي وضعيت اقتصادي-اجتماعي بالاتر، بيشتر ديده شده است.
چرايي بالا بودن ميزان رفتارهاي پرخطر ناشي از مصرف الکل
وي افزود: اختلال مصرف الکل شامل سوء مصرف و وابستگي به الکل در 0.96 درصد از افراد بالاي 18 سال ( 1.8 درصد مردان و 0.1 درصد از زنان) گزارش شد. از اين ميان 0.63 درصد معيارهاي اختلال وابستگي به الکل و 0.33 درصد سوءمصرف الکل داشته‌اند. در مجموع تعداد مصرف‌کنندگان الکل در ايران نسبت به کشورهاي غربي پايين‌تر است، اما ميزان الکل مصرفي در هر بار استفاده مصرف کنندگان، بالاتر از ميزان مصرف بيشتر کشورهاي غربي است. به همين دليل است که در ايران رفتارهاي پرخطر ناشي از الکل بيشتر ديده مي‌شود. البته اين موارد ي که گفته شد در مورد مصرف الکل غير تقلبي است، ولي عمده مشکلات اخير به وجود آمده در مورد مصرف الکل تقلبي و سمي است.
معاون وزير بهداشت گفت: الکل انواع مختلفي دارد که نوع شرب آن معمولا جز عوارض مستي و عوارض طولاني‌مدت، مشکل حادي از لحاظ مسموميت ايجاد نمي‌کند. يکي از مسائل مطرح در اين روزها استفاده از الکل‌هاي تقلبي است. توليد مشروبات الکلي در کشورهاي غربي روند خاصي دارد. در نهايت نيز الکل توليدشده توسط کارخانه مورد نظر آزمايش مي‌شود تا کيفيت آن تاييد شود. در ايران الکل به‌صورت غيرقانوني از منابع غيرقابل‌اطمينان تهيه مي‌شود و به دست مصرف‌کنندگان مي‌رسد. آلودگي‌هاي احتمالي در روند تهيه اين مشروبات ممکن است باعث توليد الکلي غير از الکل اتيليک (الکل شرب) در مشروب شود.
الکل متانول چيست؟
رواج خريد و فروش شيشه‌هاي الکلي برند
وي ادامه داد: سردسته اين الکل‌هاي ناخواسته، الکل متيليک يا الکل چوب است که از مواد سلولزي موجود در مواد اوليه مشروبات الکلي مثل چوب متصل به انگور و کشمش يا هسته آنها ايجاد مي‌شود. متاسفانه الکل متيليک را نمي‌توان از روي طعم و مزه نسبت به الکل شرب تشخيص داد. اين الکل بسيار خطرناک است و مي‌تواند منجر به نابينايي و مرگ شود. خيلي از الکل‌هاي شربي که در بازار غيرقانوني ايران به شکل پلمپب شده عرضه مي‌شوند، تقلبي هستند. اين مشروبات در کارگاه‌هاي زيرزميني توليد مي‌شوند و به اسم مشروب هاي معروف و برند به فروش مي‌رسند. درواقع، به همين دليل است که خريد و فروش شيشه‌هاي الکلي در ايران بسيار رواج دارد. متاسفانه در کشور هر از چند گاهي شاهد همه‌گيري‌هاي ناشي از مسموميت با الکل‌هاي سمي و تقلبي هستيم. مسموميت با الکل متانول از جمله اورژانس‌هايي است که مي‌تواند طي چند ساعت مصرف‌کننده را با عوارض متعددي از جمله ناتواني‌هاي جسمي، نابينايي و مرگ مواجه کند.
وي افزود: متانول همان الکل چوب است که به‌عنوان حلال در بسياري از محصولات از جمله چسب‌ها و رنگ‌ها استفاده مي‌شود. اين ماده در روند توليد الکل‌هاي غيراستاندارد از جمله مشروبات زيرزميني نيز ايجاد مي‌شود و افراد را با مصرف مقادير بسيار کم دچار مسموميت‌هاي شديد مي‌کند. البته مصرف الکل اتانول يا همان الکل معمولي نيز مي‌تواند در مقادير بالا با علائم مسموميت‌ همراه باشد، اما عوارض مسموميت با اين ماده که در کشورهاي غربي تحت‌عنوان الکل شرب شناخته مي‌شود، بيشتر در مقادير غيرمتعارف اتفاق مي‌افتد.
علايم و عوارض مسموميت با الکل متانول
حريرچي ادامه داد: مصرف الکل متيليک باعث ايجاد علائم شکمي، تهوع، استفراغ، اختلال بينايي و اغما مي‌شود. متاسفانه خيلي از مصرف‌کنندگان اين الکل‌ها دير به مراکز درماني مراجعه مي‌کنند و دچار نابينايي و حتي مرگ مي‌شوند. باتوجه به اينکه مصرف‌کنندگان الکل را اغلب جوانان تشکيل مي‌دهند، اين عوارض مي‌توانند براي يک عمر، فرد و جامعه را درگير مشکلات خود کنند. اين موضوع به ميزان الکل چوب موجود در مشروب بستگي دارد، اما انتظار مي‌رود علائم ناشي از اين مسموميت طي شش تا 24 ساعت بعد خود را نشان دهند. درواقع، علائم ناشي از الکل متيليک با چند ساعت تاخير بروز پيدا مي‌کنند، برخلاف علائم ناشي از الکل شرب که بعد از شش ساعت برطرف مي‌شوند.
وي گفت: اگرچه مصرف الکل منع شده، اما مانند ساير مواد غيرقانوني مثل موادمخدر و محرک، بعضي از افراد آن را استفاده مي‌کنند. در صورت بروز مسموميت به دنبال مصرف الکل بايد هرچه سريع‌تر به مراکز درماني مراجعه کرد يا با اورژانس تماس گرفت. متاسفانه خيلي از افراد به‌دليل ترس از بازداشت يا بازخواست شدن توسط پليس خيلي دير به مراکز درماني مراجعه مي‌کنند و جان خود را در معرض خطر قرار مي‌دهند، در حالي که بايد بدانند هدف کادر پزشکي فقط کمک به بيمار و نجات جان او است. اين افراد در مراکز درماني به چشم بيمار ديده مي‌شوند، نه يک مجرم. هرچقدر فرد زودتر به مرکز درماني مراجعه کند، احتمال بروز عوارض نيز کمتر مي‌شود.
حريرچي ادامه داد: نکته مهم ديگر در مواجهه با مسموميت‌هاي الکلي، شناسايي منبع آلودگي و حذف آن براي جلوگيري از مسموميت ساير افراد است. در غيراين صورت تعداد زيادي از افراد طي مدت کوتاهي مسموم مي‌شوند و به بيمارستان مراجعه مي‌کنند. در اين وضعيت با توجه به کمبودهاي احتمالي بعضي از امکانات از جمله پادزهرهاي لازم، ممکن است رسيدگي به همه بيماران مشکل باشد.
وي همچنين گفت: الکل از طريق معده و دهان بسيار سريع جذب مي‌شود. قاعدتا قبل از جذب آن، تظاهرات باليني زيادي براي فرد ايجاد نمي‌شود که با مشاهده آنها اقدام به استفراغ عمدي کند. اغلب افراد زماني متوجه مسموميت خود مي‌شوند که ديگر براي استفراغ و شستشوي معده دير شده و بايد اقدامات درماني ديگري انجام شود. مسموميت با الکل مي‌تواند به‌صورت مزمن و تدريجي هم اتفاق افتد؛ اين مساله درمورد الکل شرب مطرح نيست، اما براي الکل‌هاي سمي ‌امکان‌پذير است. در واقع، اگر فرد هر روز مقداري از اين الکل را مصرف کند، به‌تدريج دچار کاهش بينايي، نابينايي و... مي‌شود؛ اگرچه اوايل ممکن است علامتي از خود بروز ندهد.
حريرچي افزود: مصرف همزمان الکل، موادمخدر و داروهاي خواب‌آور نيز باعث تشديد اثر هر يک از آنها مي‌شود و جان فرد را در معرض خطر قرار مي‌دهد. متاسفانه امروزه بسياري از افراد همزمان با الکل از داروهايي مثل ترامادول و داروهاي آرام‌بخش مثل ديازپام، کلونازپام، اگزازپام، لورازپام و... استفاده مي‌کنند، بدون اينکه از خطرات آن آگاه باشند.
42 فوتي و مرگ مغزي در 5 استان به دليل مسموميت‌هاي الکلي اخير
حريرچي با اشاره به آمار مسموميت‌هاي اخيري که در کشور به دليل مصرف الکل رخ داده است، گفت: از 16 شهريور تا هشتم مهر ماه 460 نفر به دليل مسموميت با الکل به مراکز درماني البرز، کهکيلويه و بوير احمد، فارس، خراسان و هرمزگان مراجعه کردند. از اين تعداد42 نفر فوتي و يا مرگ مغزي داشته‌ايم که 93 درصد فوتي‌ها مرد بوده‌اند. جوان‌ترين فوتي يک خانم 19 ساله و مسن ترينش يک آقاي 57 ساله بوده است.
170 تن دياليز شدند و 16 تن نابينا
وي افزود: 41 درصد از مسمومين الکل در سن 26 تا 35 سال بودند و از 460 مسموم مراجعه کننده، 177 نفر بستري شدند، 241 نفر مرخص شدند و 42 نفر هم فوت يا دچار مرگ مغزي شدند. همچنين 170 نفر دياليز شدند و تا الان 16 نفر هم نابينا شدند.
وي تاکيد کرد: اگر افراد بعد از مصرف الکل دچار علايم شکمي مانند تهوع، استفراغ و... شدند به مراکز درماني مراجعه کنند و کادر درماني با او به عنوان بيمار برخورد مي‌کنند و وظيفه گزارش به جايي را هم ندارند. در اين صورت هم به خودشان کمک مي‌شود و هم ما متوجه مي‌شويم که در آن شهر الکل متيليک است و براي پيشگيري اطلاع رساني مي‌کنيم.

منبع: isna.ir