چه خبر - نيويورک در انتظار چه سناريويي است؟
برگزاري يک ديدار ميان روحاني و ترامپ مي‌تواند پيامدهاي خواسته و ناخواسته متعددي داشته باشد که هريک نتايج متفاوتي را به‌دنبال خواهند داشت. اما اگر هر دوطرف بتوانند اين اطمينان را ايجاد کنند که انگيزه آنها تنها کاهش تنش است که مي‌تواند از طريق کانال‌هاي محرمانه نيز حاصل شود در چنين صورتي ممکن است برگزاري اين ديدار ارزش ريسک را داشته باشد. با اين حال رويارويي دو طرف در سازمان ملل اجتناب‌ناپذير است.
در مطلب پايگاه تحليلي لوبلاگ که به قلم نادر انتصار؛ استاد دانشگاه آلاباما جنوبي آمريکا و کاوه افراسيابي؛ استاد پيشين دانشگاه تهران با پرداختن به احتمال رويارويي روحاني و ترامپ در نشست سالانه سازمان ملل نگاشته شده، آمده است: يکبار ديگر سازمان ملل‌متحد قرار است به ميدان نبرد ايران و ايالات‌متحده بدل شود، که اکنون يکي از تاريک‌ترين نقاط روابط دوجانبه را تجربه مي‌کنند.
دونالد ترامپ و حسن روحاني روساي جمهوري آمريکا و ايران قرار است هر دو در 25 سپتامبر پشت تريبون سازمان ملل به ايراد سخنراني بپردازند. پيش از آن نيز قرار است يک جلسه ويژه در رابطه با ايران در شوراي امنيت اين سازمان برگزار شود که رياست آن را ترامپ برعهده خواهد داشت. بنابر ادعاي نيکي هيلي، سفير آمريکا در سازمان ملل هدف از برگزاري اين نشست بررسي نقض قوانين بين‌المللي از سوي ايران است.
محمد‌جواد ظريف در واکنش به اين خبر آن را نوعي سوءاستفاده از شوراي امنيت توسط ترامپ دانسته است؛ شورايي که او به تنها قطعنامه آن در رابطه با برجام (قطعنامه 2231) که بر لزوم پايبندي همه طرف‌ها به اين توافق تاکيد مي‌کند احترام نگذاشت. با توجه به خروج يکجانبه آمريکا از برجام و بازگرداندن تحريم‌ها، ايران اکنون در شوراي امنيت سازمان‌ملل و ديوان بين‌المللي دادگستري عليه ايالات‌متحده شکايت‌هايي را مطرح کرده است که همين موضوع مي‌تواند به نمايشي گزنده از سوي روساي جمهور کشورها منجر شود و هريک در تلاش خواهند بود تا سياست‌ها و وجهه عمومي طرف مقابل را غير‌قانوني نشان دهند.
اما مي‌توان اندک مجالي را براي کاهش تنش ميان ايران و آمريکا در نشست سالانه سازمان‌ملل که در نيويورک برگزار خواهد شد متصور بود. ترامپ تاکنون چند بار از تمايل براي ديدار با حسن روحاني سخن گفته است. با وجود رد درخواست اين ديدار از سوي ايران بدون پيش‌شرط، کاخ سفيد به مطرح کردن اين درخواست خود از طريق کانال‌هاي متفاوت ادامه خواهد داد.
اما در صورتي که ترامپ سيگنال‌هايي را مبني بر حسن‌نيت براي استفاده از گزينه‌هاي جايگزيني مانند روش‌هاي ديپلماتيک و غيرقلدرانه به مقامات ايران ارسال کند ممکن است مقامات تصميم ساز در ايران براي مذاکره با آمريکا چراغ سبزي نشان دهد.
برگزاري يک نشست ميان روحاني و ترامپ در حاشيه نشست سازمان ملل مي‌تواند به‌مثابه کابوسي براي مقامات ضدايراني کاخ سفيد از جمله جان بولتون، مشاور امنيت‌ملي ترامپ، نيکي هيلي سفير آمريکا در سازمان‌ملل و مايک پمپئو وزيرخارجه اين کشور باشد.
پمپئو در سفري که به اسرائيل داشت تضمين داد که آمريکا مصمم است تا «فشار حداکثري» را بر ايران وارد کند و موجب تغيير رفتار ايران در منطقه شود. البته همه مقامات کاخ سفيد با چنين رويکردي موافق نيستند براي مثال جيمز متيس، وزير دفاعزماني که بحث اين سياست در قبال ايران مطرح مي‌شود به‌طور آشکار سکوت اختيار مي‌کند.
دستور کار خصمانه ترامپ عليه ايران همچنين در تضاد با تمايلات جامعه بين‌المللي است که در رابطه با برجام در حمايت از ايران ايستاده‌اند.
متحدان اروپايي آمريکا در اين مورد به‌طور کامل از برجام حمايت کرده‌اند و از اجراي خواسته‌هاي آمريکا سر باز زده‌اند. حتي آنتونيو گوترش؛ دبيرکل سازمان ملل نيز يکي از مدافعان سرسخت توافق هسته‌اي ايران است. برخي از طرف‌هايي که در کنار آمريکا عليه ايران هستند مانند اسرائيل و عربستان خود براي انجام جنايات جنگي عليه مردم فلسطين و يمن زيرذره‌بين جامعه‌جهاني قرار دارند.
فعلا مشخص نيست آيا نماينده‌اي از ايران در جلسه شوراي امنيت که ترامپ رياست آن را برعهده خواهد داشت حضور يابد تا اتهامات آمريکا را خنثي کند اما اين موضوع موجب شکل‌گيري بحث‌هاي متعددي در مورد حضور يا عدم حضور ايران در اين جلسه شده است. درحالي‌که برخي خواستار تحريم اين جلسه شده‌اند برخي صداهاي ميانه‌روتر از روحاني خواسته‌اند با حضور در اين جلسه پاسخي درخور به ادعاهاي ترامپ بدهد.
با توجه به سابقه‌اي که از روحاني و ظريف در انجام مباحثه‌هاي منطقي سراغ داريم به‌نظر نمي‌رسد که آنها نشست شوراي امنيت را به ترامپ واگذار کنند. در عوض آنها مي‌توانند به نقض قوانين بين‌المللي از سوي ترامپ در مورد توافق هسته‌اي بپردازند. همچنين اين نکته را مي‌توان در نشست مطرح کرد که آمريکا اکنون به فروش هنگفت تسليحات به عربستان و ديگر اعضاي شوراي همکاري خليج‌فارس روي آورده است.
البته اين به آن معنا نيست که آمريکا نمي‌تواند برخي از اعضا را در انتقاد از موضوعاتي مانند برنامه موشکي، حمايت از حوثي‌ها و ديگر مسائل با خود همراه کند. در اين ميان فرانسه خود را بسيار به مواضع آمريکا نزديک کرده است. به‌تازگي نيز لودريان، وزيرخارجه اين کشور خواستار مذاکره در مورد برنامه موشکي ايران شده است.
به‌علاوه پيش از برگزاري نشست سالانه سازمان ممکن است اوضاع در ادلب سوريه با تحولاتي مواجه شود. به‌ويژه اگر يک حمله شيميايي ديگر که از سوي آمريکا ادعاي آن مطرح مي‌شود موجب يک حمله مشترک نظامي از سوي آمريکا و اروپا به سوريه شود. چنين تحولي مي‌تواند به افزايش تنش‌ها در روابط روسيه و آمريکا منجر شود.
اما حتي بدون اين امتياز نيز ايالات‌متحده به اندازه‌اي کارت براي بازي کردن دارد که از آنها براي تغيير در رفتار خارجي ايران استفاده کند. يکي از بحث‌هاي اصلي در محافل ايران آن است که آيا پيشنهاد ترامپ براي مذاکره با حسن‌نيت انجام شده است يا او به توصيه مقاله بولتون در سال 2017 از مطرح کردن اين ديدار اهداف ديگري ديگري داشته است. اين موضوع خود يک پرسش ديگر را مطرح مي‌سازد و آن اينکه آيا ترامپ به‌طور کامل اختيارات سياست‌خارجي در رابطه با ايران را عهده‌دار است يا او همه جزييات را به مقام‌هاي خود واگذار کرده است.
رد سريع پيشنهاد ديدار بدون پيش‌شرط ترامپ با روحاني از سوي پمپئو گمانه‌زني‌ها را در مورد اينکه ترامپ برخي از مواضع مقامات ضد ايراني خود را تاييد نمي‌کند، تشديد کرد. اگر واقعا اين موضوع صادق باشد ايران بايد از اين شکاف سياسي ميان ترامپ و مقاماتش استفاده کند.
در عين‌حال ايران بايد اين نکته را همواره مدنظر داشته باشد که ترامپ تمايلي به ديپلماسي ندارد. دولتترامپ اکنون يک جنگ اقتصادي عليه ايران به راه انداخته است و بولتون نيز با وجود تکذيب اين موضوع به‌دنبال تغيير رژيم در ايران است. کميسيونر پناهندگان اروپا هشدار داده است که تحريم‌هاي ايران مي‌تواند موجب ورود مهاجران بيشتري به اروپا شود.
منبع: donyayebourse.com